Jongeren zijn meestal het eerst de dupe


De bevolking vergrijst, hervormingen in de sociale zekerheid, het pensioen wordt onbetaalbaar. In een serie de aanpak van de Europese landen. Deel 3: jeugdwerkloosheid.


Het zijn landen waar de jongeren het niet gemakkelijk hebben: België, Spanje, Italië, Frankrijk en ook Zweden en Finland. Een op de vijf jeugdigen zit daar zonder baan. Nederland deed het in 2005 met een jeugdwerkloosheid van ruim acht procent nog vrij goed in Europa.

„Wanneer het slechter gaat met de economie, worden jongeren extra hard getroffen.” Volgens arbeidseconoom Jaap de Koning van de Erasmus Universiteit in Rotterdam is de arbeidsmarkt voor jongeren altijd wisselvallig. In 2005 zaten veel Europese jongeren zonder baan, maar nu de economie aantrekt, zal volgens hem de jeugdwerkloosheid weer extra snel dalen.

Enkele landen in Europa springen eruit. Zuid-Europese landen hebben een hoge jeugdwerkloosheid. Volgens arbeidsmarktonderzoeker Didier Fouarge van de Universiteit van Tilburg gaat het bij de hoge werkloosheid van Spanje en Frankrijk om verschillende problemen. „In Frankrijk is de arbeidsmarkt star. Daar is steeds dezelfde groep de dupe. De Spaanse arbeidsmarkt voor tijdelijke banen is flexibeler. Jongeren worden daar voortdurend aangenomen en weer ontslagen. Vrijwel niemand valt structureel buiten de boot zoals in Frankrijk. Maar het risico op ontslag is wel weer groot.”

Volgens socioloog Rolf van der Velden van de Universiteit van Maastricht komen de verschillen tussen landen vaak door het onderwijssysteem. „Landen als Nederland, Duitsland en Oostenrijk combineren werken en leren. Dat leidt tot minder jeugdwerkloosheid.” Om de Europese werkloosheid onder jongeren goed te vergelijken, moet rekening gehouden worden met de totale werkloosheid. In sommige landen draait de economie slechter, en daar zijn zowel jongeren als andere werknemers de dupe van. „De belangrijkste vergelijking is het verschil tussen de totale werkloosheid en de jeugdwerkloosheid”, zegt Van der Velde. „Op een andere manier kan je niet goed vergelijken.”

Scandinavische landen als Finland en Zweden die in Nederland wel eens als ’gidsland’ worden genoemd, scoren relatief slecht. Terwijl de totale werkloosheid in beide landen rond de acht procent lag, was in 2005 in Finland 20,1 procent van de jongeren werkloos en in Zweden zelfs 22,6 procent.

Lena Westerlynd, econoom bij de Zweedse vakbond, betwist de EU- cijfers. „We hebben hier net een nieuw registratiesysteem doorgevoerd, dus er kunnen afwijkingen in zitten.” Wel geeft ze toe dat de jeugdwerkloosheid hoog is. „We maken ons daar veel zorgen om. Het grootste probleem is dat de jongeren de afgelopen jaren extra hard getroffen zijn. De economie is wel gegroeid, maar er zijn bijna geen banen ontwikkeld. Waarschijnlijk gaat dat dit jaar wel gebeuren.” Een ander probleem is volgens Westerlynd dat veel opleidingen niet aansluiten bij de arbeidsmarkt. „Te veel jongeren studeren politicologie en andere sociale wetenschappen – daar is gewoon geen vraag naar.”

Werkgevers hebben ook in Zweden andere ideeën over de economie dan de vakbonden. „Nieuwe arbeiders zijn gewoon te duur”, zegt Krister Andersson van de Zweedse werkgeversorganisatie. Terwijl de traditionele industrie krimpt, neemt de service sector geen jongeren aan. Dit komt volgens Andersson door de hoge aanvangssalarissen. „Ongeschoolden en jongeren moeten een hoog salaris krijgen in vergelijking met ervaren werknemers. Nederland kan dit deel van het ’Scandinavische model’ beter niet overnemen. Zweden houdt kwetsbare groepen zo juist buiten de arbeidsmarkt.”De vorige delen van deze serie verschenen op 30 en 31 mei. Alle verschenen afleveringen zijn ook te lezen op: www.trouw.nl/sociaaleuropaDe vorige delen van deze serie verschenen op 30 en 31 mei.


Trouw, 01-06-2006

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB