Geïnstitutionaliseerde brutale bek


De Brusselse schrijver Geert van Istendael heeft een nieuw boek geschreven: 'Mijn Nederland - een gids voor een twijfelend gidsland'. Hierin betreurt hij de teloorgang van Nederland als lichtend voorbeeld. 'Hoe Nederland het homohuwelijk regelde, euthanasie, abortus... Dat kwam voort uit een weloverwogen linkse visie. Daar kon je niet tegen zijn.'


Met het debat rond integratie heeft het oude gidsland een gebrek aan 'terughoudendheid, ingetogenheid en discretie' tentoongespreid. 'Het heeft me niet eens zo verbaasd dat in Nederland (anders dan in België, se) wel geweld is gepleegd. De brutale bek is er geïnstitutionaliseerd.' Zegt de Brusselaar in de Volkskrant.

Mij verbaast het dat de analyse van Van Istendael zo kortademig is. De discussie rond integratie is niets anders dan een logische voortzetting van alle andere die Van Istendael met bewondering opnoemt: ze past juist vlekkeloos in een Nederlandse traditie van ongeremd debatteren zonder zich door taboes te laten afschrikken. Alvorens geroemd of bewonderd te worden voor zijn beleid en vrije debatten rond onderwerpen als euthanasie, drugs, abortus of homohuwelijk is dit land door het buitenland meestal flink de oren gewassen. Maar wie weet krijgt het 'Nederlandse laboratorium' op dit nieuwe gevoelige terrein ooit dezelfde gidslandstatus van weleer, die Van Istendael nog zo na aan het hart ligt. Zijn probleem heeft mijn inziens meer te maken met zijn eigen politieke selectiviteit: een taboedoorbrekend thema dat niet door een linkse visie is geïnitieerd kan in de ogen van Geert van Istendael onmogelijk deugen.

Over een vergelijkende analyse van het politieke geweld in België en Nederland de laatste twintig jaar, zal ik voorlopig maar zwijgen. Anders zou onze Brusselse vriend aan een stapel nog door hem te schrijven boeken niet eens genoeg hebben om ons over zijn grimmige vaderland bij te praten. Maar over de vermeende terughoudendheid, ingetogenheid en discretie van Belgische intellectuelen in het integratiedebat kan ik me niet weerhouden om explicieter te zijn: deze demissionaire houding heeft alleen maar een zee van ruimte voor de meest extreme stromingen geschapen. Anders dan in Nederland is het integratiedebat in België door het rechtsextremisme in gijzeling genomen. Van de discretie van politieke partijen en opiniemakers heeft het Vlaams Belang alleen maar geprofiteerd, met als resultaat een totale intellectuele verlamming en de opkomst van een onverdraagzame tegenbeweging als de Arabisch Europese Liga. Het getuigt van weinig zelfkritiek en het is zelfs een gotspe om vanuit Brussel te constateren dat in Nederland 'de brutale bek is geïnstitutionaliseerd.' Ooit een debat tussen de schreeuwlelijkerds Filip Dewinter en Abou Jahjah bijgewoond, heer Van Istendael? En ooit de retoriek van Vlaanderens grootste partij (volgens laatste peilingen) bestudeerd? Lesjes krijgen van over de grens is voor zelfhaters altijd leuk. Maar op den duur blijft van deze hang naar de zweep alleen maar een gevoel van verzadiging over dat door die andere beroemde Brusselaar, Paul Vanden Boeynants, prima verwoord werd: 'trop is te veel en te veel is trop'.


Trouw, 12-03-2005

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB