Radboud Universiteit mag zich niet langer katholiek noemen


De Nijmeegse Radboud Universiteit verliest haar katholieke titel na een conflict met de Bisschoppenconferentie over kandidaat-bestuurders.


De eerste katholieke universiteit van Nederland mag zich niet langer katholiek noemen. De Nijmeegse Radboud Universiteit is het predicaat ontnomen, meldt de Nederlandse Bisschoppenconferentie. Ook het academisch ziekenhuis Radboudumc is zijn katholieke titel kwijt. Het besluit is het gevolg van een conflict tussen de Stichting Katholieke Universiteit (SKU, de toezichthouder van de universiteit en het ziekenhuis) en de bisschoppen over de manier waarop de besturen van de instellingen worden samengesteld.

Van oudsher heeft de Bisschoppenconferentie het recht de bestuursleden te benoemen. Dat leidde er al meermaals toe dat kandidaat-bestuurders werden afgewezen omdat ze ‘niet katholiek genoeg’ waren. Alle bestuurders moeten volgens de bisschoppen ‘praktiserend rooms-katholiek zijn, de leer van de kerk onderschrijven en een levensstaat voeren die daarmee overeenstemt’.

Als dat niet het geval is, bijvoorbeeld als iemand gescheiden is of zijn kinderen niet gedoopt zijn, wordt die persoon afgewezen. Zo werd een door de SKU voorgedragen vrouw niet aangenomen, omdat ze niet voor de kerk was getrouwd, ook al had ze volgens de bisschoppen ‘grote kwaliteiten en deskundigheid’. Door de regels staat een bepaalde vacature al jaren open en vervullen drie bestuursleden noodgedwongen een derde termijn.

Om die patstelling op te lossen, stapte de SKU naar de Ondernemingskamer. Die besliste in juli dat de Bisschoppenconferentie ‘een adequate samenstelling van het bestuur’ belemmert. Daarom besloot het gerecht dat de SKU voortaan zelf bestuursleden mag aandragen en ontslaan.

De Bisschoppenconferentie zegt dat haar invloed zo ‘ vrijwel tot nul gereduceerd is’. Ook zegt ze sterk van mening te verschillen met de SKU over de manier waarop de universiteit en het ziekenhuis ‘invulling zouden moeten geven aan hun katholiciteit’.

De bisschoppen vinden al langer dat de SKU niet ‘handelt naar de katholieke normen en waarden, bijvoorbeeld op het gebied van medische ethiek, zoals abortus en euthanasie’. Een woordvoerder ontkent dat kerkelijke criteria voor de bisschoppen zwaarder wegen dan bestuurlijke competenties. Volgens haar zijn er voldoende ‘katholieke kandidaten die bestuurlijk zeer competent zijn’.


DS, 22-10-2020 (nrc)

Vaticaan fluit Nederlandse bisschoppen terug: Radboud Universiteit wél katholiek


De Nederlandse bisschoppen ontnamen de Nijmeegse universiteit twee jaar het predicaat katholiek, maar op verzoek van Rome zijn er gesprekken gaande om de verhoudingen te herstellen.


In het najaar van 2020 besloten de Nederlandse bisschoppen dat de Radboud Universiteit zich niet langer officieel katholiek mocht noemen. Per decreet werd de Stichting Katholieke Universiteit (SKU), die toezicht houdt op de Radboud Universiteit en het Radboudumc, het predicaat katholiek ontnomen.

Het decreet vormde het slotakkoord van een slepende machtsstrijd tussen de bisschoppen en de SKU over de benoeming van bestuurders. De bisschoppen vonden dat de kandidaten die het bestuur als lid van de raad van toezicht voordroeg vaak niet katholiek genoeg waren. Uiteindelijk besliste de Ondernemerskamer in Amsterdam dat de SKU zelf die leden mag benoemen. Hierop besloten de bisschoppen om de Radboud het katholieke keurmerk te ontnemen.

Die beslissing viel slecht bij de bevoegde autoriteiten in Rome. Daar houden ze er niet van om dit soort vertrouwde banden te verbreken. De bisschoppen werden teruggefloten door Rome. Er moest een oplossing komen. De Nijmeegse Universiteit bleef ondertussen in het officiële adresboek van het Vaticaan ook gewoon staan onder de noemer ‘katholieke universiteiten’.


Bevoegdheid van de paus

“De Heilige Stoel heeft het laatste woord”, zei kardinaal Wim Eijk vrijdag op een persconferentie in Rome. Die vond plaats na het bezoek van de bisschoppen aan de paus, maar daar werd niet over deze heikele kwestie gesproken. Ook niet tijdens de diverse gezamenlijke bezoeken aan de curiedepartementen.

Bisschop Gerard de Korte van ’s-Hertogenbosch, in wiens bisdom de Radboud Universiteit ligt, ging afgelopen dinsdag alleen naar het Vaticaanse departement dat over de universiteiten gaat om over de zaak te praten. “Wij hadden het recht om onze relatie met de stichting op te zeggen, maar Rome beschouwt de Radboud Universiteit als de bevoegdheid van de paus. En in die zin is de Radboud nog steeds katholiek”, zei Gerard de Korte op diezelfde persconferentie. Ook voor de bisschoppen is de Radboud Universiteit nu weer katholiek, bevestigden Eijk en De Korte.


Nooit een voorstander geweest

Op verzoek van Rome heeft bisschop De Korte inmiddels al een paar gesprekken gevoerd met de rector magnificus van de Nijmeegse universiteit om de onderlinge verhoudingen te verbeteren en de ‘katholiciteit van de universiteit te versterken’. Hij verklaarde nooit een voorstander te zijn geweest van het verbreken van de officiële banden. “Je moet het contact met zo’n grote van oudsher katholieke gemeenschap als de Radboud Universiteit nooit verbreken. Dat is altijd mijn insteek geweest en gelukkig heeft Rome dit bevestigd.”

De gesprekken moeten in het najaar van 2023 zijn afgerond, dan viert de Nijmeegse universiteit zijn 100ste verjaardag. De Korte is optimistisch: “We hopen dat er dan een rapport ligt waar Rome, de Nederlandse bisschoppen en de Radboud het over eens zijn. Het gebeurt allemaal onder een gunstig gesternte, want alle betrokken partijen willen dit.”


Trouw, 13-11-2022 (Stijn Fens)