vrijdag 16 maart 2012, 12u20
Bron: belga
Auteur: kidr
De Standaard

Bijna 500 spijbelaars moeten studietoelage teruggeven

Tot 485 leerlingen uit het secundair onderwijs lopen het risico hun studietoelage uit het schooljaar 2009-2010 terug te moeten betalen omdat ze dat jaar te veel hebben gespijbeld. Voor het schooljaar voordien werden 351 terugvorderingen verstuurd. Dat aantal kan nog een beetje oplopen. Dat blijkt uit cijfers die Vlaams parlementslid Kathleen Helsen (CD&V) kreeg van minister van Onderwijs Pascal Smet.


Een van de doelstellingen van het studiefinancieringsdecreet uit 2007 is het spijbelen tegengaan. Leerlingen die tijdens het betrokken schooljaar en het laatst gevolgde schooljaar te vaak ongewettigd afwezig waren, kunnen hun toelage voor het betrokken schooljaar kwijtspelen. In het lager onderwijs gaat het om meer dan 29 halve dagen ongewettigde afwezigheid, in het secundair ligt de grens op 30 halve dagen en in het kleuteronderwijs wordt gekeken naar de leeftijd van het kind.

Hoeveel kinderen in het kleuter- en lager onderwijs hun toelage verliezen, is nog onduidelijk. De waarschuwingsbrieven gaan in de loop van de komende weken de deur uit. In het secundair onderwijs werden voor het schooljaar 2008-2009 351 terugvorderingen verstuurd. In dertien andere dossiers kan nog een terugvordering gebeuren, maar daar is het nog wachten op de reactie van de betrokkenen.

Voor het jaar 2009-2010 is er in 485 aanvraagdossiers mogelijk een terugvordering. De minister verwacht op ongeveer hetzelfde aantal te zullen landen nadat de hele procedure - van waarschuwingsbrief tot terugvordering - werd doorlopen. De controle van de voorwaarden voor het schooljaar 2010-2011 gebeurt vanaf deze maand.

Helsen concludeert uit de cijfers dat een grondige discussie nodig is over het nieuwe spijbelactieplan van minister Smet. Ze roept hem op vooral in te zetten op preventie en begeleiding.

Korte toelichting

Dit artikel sluit heel dicht aan bij onze opleiding en ik vond het daarom wel interessant om het hier op dit forum te posten. Studietoelages moeten teruggeven omwille van spijbelgedrag van leerlingen, daar gaat het hierover. Intuïtief vind ik dit wel misschien een correcte maatregel. Maar zoals op de laatste regel in dit artikel wordt besproken is het inderdaad misschien niet slecht om samen te zitten om een nieuw spijbelactieplan op te stellen. Men moet zoals gezegd - en daar ga ik helemaal mee akkoord - preventief te werk gaan en proberen het spijbelen bij leerlingen tegen te gaan. Maar natuurlijk is dit niet evident. Volgens mij kan je moeilijk spijbelgedrag voorkomen bij leerlingen. Je kan er wel naar handelen of proberen te anticiperen op spijbelgedrag, maar als een leerling zijn zin doet en zijn eigen gang gaat is dat moeilijk tegen te houden volgens mij. En inderdaad, dan gaat men acties ondernemen zoals deze. Maar als we eerlijk zijn biedt dit eigenlijk geen oplossing voor het probleem! Je kan het bekijken als een soort strafboete. Jammer natuurlijk dat geld hierbij altijd de drijfveer moet zijn! Maar misschien komt het besef hopelijk bij bepaalde leerlingen dat ze dankbaar zijn dat ze onderwijs mogen volgen. Wij hier in België gaan er zo van uit dat dit vanzelfsprekend is, maar kijk naar andere landen, daar is dat niet zo! Eigenlijk jammer dat leerlingen spijbelen! Ze zouden uit hun eigen moeten beseffen wat voor kansen ze hier allemaal krijgen en men zou blij moeten zijn dat ze onderwijs kunnen volgen. Zoals ik al zij vind ik het zeker niet slecht dat ze naar een nieuw beleid op zoek gaan in verband met spijbelgedrag in het onderwijs. Een pasklare oplossing vinden blijft natuurlijk een uitdaging. Leerkrachten aller landen en toekomstige leerkrachten onder ons, probeer later zelf onderwijs leuk te maken voor jezelf en je leerlingen en zo help je onrechtstreeks mee aan het spijbelgedrag van leerlingen. Onderwijs moet in de eerste instantie leuk zijn!

Op zich vind ik dit geen slecht initiatief, maar het is zeker geen maatregel die een echte oplossing kan bieden voor het spijbelprobleem. Dus voor nu zou ik de sanctie zeker laten doorgaan, maar we moeten ook zeker zoeken naar andere maatregelen om het probleem aan te pakken. We moeten de spijbelaars duidelijk maken dat ze zich alleen in de problemen werken met hun gedrag. Ze komen in de problemen met de school en ze missen een heel deel van de leerstof waardoor ze ook met slechte punten in aanraking kunnen komen. We moeten dus een beleid bekomen dat leerlingen stimuleert om niet te spijbelen. Het zal zeker niet gemakkelijk zijn om een regeling te vinden tegen de spijbelaars, maar de aanhouder wint. Als toekomstige leerkrachten kunnen we hier ook ons steentje toe bijdragen, we moeten zoals Bart zei onze lessen zo leuk mogelijk maken zodat leerlingen niet meer denken aan spijbelen.

Mijn mening sluit aan bij die van Eline en Bart. De terugeising van de studietoelagen is een terechte maatregel. Ons land moet niet instaan voor de kosten van leerlingen die maar amper op school zijn! Dat geld hoort toe aan leerlingen die hun best doen en iets van hun toekomst willen maken door naar school te gaan.
Uiteraard zal deze regeling het spijbelgedrag niet verminderen. In het artikel dat ik enkele dagen geleden postte, haalde minister Smet enkele oplossingen aan voor allochtone spijbelaars en tienermoeders die weinig naar school gaan om voor hun kinderen te kunnen zorgen. Die oplossingen zijn al een begin, maar ze zijn enkel gebaseerd op een kleine en heel specifieke groep van spijbelaars. Om de hele problematiek grondig aan te pakken, moeten we uitzoeken waarom andere jongeren precies spijbelen en van daaruit maatregelen treffen. Zoals Bart al aanhaalde, zal de amusementsgraad van de lessen hier zeker iets mee te maken hebben. Het onderwijs aanpassen aan de interesses van de leerlingen is dan ook de boodschap! Er zijn natuurlijk ook andere redenen waarom leerlingen zich niet goed in hun vel voelen op school. Misschien worden ze gepest, wordt er niet naar hen geluisterd of schrikt de routinematige dagplanning hen af… Een sterk onwelbevinden leidt tot spijbelgedrag en dat moeten we als toekomstige leerkrachten weten te vermijden. Voorkomen is beter dan genezen!

Door het terugeisen van de studietoelage ga je de ouders treffen en niet de leerlingen. Ik ga ermee akkoord dat een studietoelage in eerste instantie dient gebruikt te worden voor leerlingen die willen studeren, maar elke ouder heeft in het begin van het schooljaar schoolgerief gekocht. Zeker voor een leerling in het secundair swingen die kosten de pan uit.

Ik kan aannemen dat een leerling die spijbelt in het lager onderwijs hierin gesteund wordt door zijn ouders. Ik zie nog niet zo gauw een 8-jarige een hele dag op straat rondhangen terwijl hij op school had moeten zitten. Daarom is het in dat geval misschien wel rechtvaardig wanneer ouders hiervoor verantwoordelijke gesteld worden. Toch kan je niet zomaar iedereen over dezelfde kam scheren.

Vorige week nog was ik getuige van een wel heel opmerkelijke scène op de autobus. Een allochtone vrouw probeerde haar zoon (ik schatte hem zo'n 12 jaar) mee op de bus te krijgen. Zij moest letterlijk een gevecht leveren. Telkens ze hem bijna had doen instappen, slaagde hij erin om terug af te stappen. De chauffeur wou iedere keer vertrekken en een man vooraan begon te dreigen met het alarmeren van de politie. Het had geen enkel effect. Na zo'n 10 minuten kon de arme vrouw haar zoon dan toch de bus in manoeuvreren doordat iemand anders ook nog moest instappen. De chauffeur sloot snel de deuren en vertrok. De vrouw vertelde dat dit gevecht dat we net hadden gezien geen eenmalig feit was. Het gebeurde elke dag! Het kind heeft heel de weg geweend. Het was alsof hij naar een strafkamp vervoerd werd. Je moet er niet voor gestudeerd hebben om te weten dat hier iets heel erg mis is. Moet deze moeder haar zoon vergezellen tot hij afgestudeerd is? Moet zij aansprakelijk gesteld worden wanneer hij in het secundair onderwijs elke dag spijbelt?

Persoonlijk denk ik ook dat er al veel scholen inspanningen doen om spijbelgedrag tegen te gaan. Wanneer een leerling niet in de les verschijnt, dan worden de ouders telefonisch verwittigd. Verder neem ik aan dat men met deze leerling over zijn gedrag praat en dat men de oorzaak van het regelmatige spijbelen probeert te achterhalen. Ik denk dat een school niet meer kan doen. Je kan met leerlingen praten tot de kippen tanden krijgen, maar het is dikwijls vechten tegen de bierkaai. Bovendien vind ik dat de lessen tegenwoordig eerder de allure krijgen van een spelprogramma of een toneelopvoering. Een les mag wel een beperkt amusementsgehalte hebben, maar we moeten daar niet gaan in overdrijven. Wanneer je elke dag je lievelingskost voorgeschoteld krijgt, begint dat op termijn ook te vervelen.

Hoe moeten we het spijbelprobleem dan oplossen? Hardnekkige spijbelaars zullen hun kans op een A-attest zien verdwijnen als sneeuw voor de zon. Meestal zullen ze daar ook niet wakker van liggen. Zoals ik in vorige posts al zei, ben ik er voorstander van om iedereen te verplichten een diploma of getuigschrift te behalen. Door hun gedrag zullen spijbelaars dus genoodzaakt zijn langer op de schoolbanken te zitten. Ik kan nu al raden dat er veel negatieve reacties zullen volgen, want het zal sowieso een extra belasting zijn voor de leerkrachten. Een leerling die gedemotiveerd in de les zit, is niet sfeerbevorderend. Toch zullen leerlingen dan misschien twee keer nadenken.

Ik sluit mij aan bij Belinda. Als je de studietoelage van kinderen die spijbelen gaat afschaffen, straf je de ouders in plaats van de leerlingen. Bovendien verander je niets aan het gedrag van de leerling. Ik denk dat slechts weinige spijbelaars wakker liggen van de hogere schoolkost.
Ik ben van mening dat de scholen zich harder moeten inspannen om hun leerlingen te motiveren. Wanneer kinderen spijbelen geven ze de leerkrachten, ouders, ... een signaal dat er iets aan de hand is met hun. Het is dan ook aan de leerkrachten om de gedemotiveerde spijbelaar niet links te laten liggen maar net een dialoog aan te gaan. Dit wordt vandaag de dag nog te weinig gedaan. De leerkrachten zullen namelijk in vele gevallen de leerlingen bestempelen als lastig, onhandelbare puber en niet de moeite doen om de leerling uit te nodigen tot een gesprek over zijn gedrag.
Ik wil echter niet gezegd hebben dat de scholen geen inspanningen doen om het spijbelprobleem aan te pakken. Vaak zullen de scholen een plan bedenken om spijbelaars te betrappen bijvoorbeeld door telefonisch contact op te nemen met de zieke leerlingen hun ouders ... Ik wil met deze reactie anderen gewoon duidelijk maken dat dit niet genoeg is! Sanctioneren zal slechts de leerlingen die eenmalig spijbelen afschrikken en niets helpen bij de leerlingen die spijbelen omwille van problemen.
Wat betreft het spijbelactieplan. Misschien moet het uitgebreid worden met andere preventieve maatregels. Hopelijk buigt men snel de hoofden over dit probleem.

Ik kan me wel vinden in het idee om de studietoelagen terug te vragen: het is namelijk om ouders te helpen hun kinderen naar school te laten gaan. Als de kinderen niet gaan, is het eigenlijk ook niet de bedoeling dat zij financieel gesteund worden. Het bedrag kan dan beter voor iets anders gebruikt worden, of aan een gezin gegeven worden, waarvan de kinderen wel netjes naar school gaan.

Anderzijds is het natuurlijk ook te gek om de ouders hun financiële steun af te nemen, omdat de kinderen zich niet willen gedragen... De ouders zullen namelijk, net zoals iedereen, wel willen dat hun kinderen netjes naar school gaan, en een goede opleiding volgen.

Ik moet eerlijk toegeven dat ik geen alternatief kan bedenken, omdat ik het een beetje een dubbele zaak vind. Het is niet eenvoudig om een kant te kiezen bij dit soort zaken, en dat maakt het dus ook moeilijk om een goede oplossing te bedenken. Maar zoals eerder gezegd, ik kan me vinden in beide verhalen.