Over ‘Zure Zondag’: analyse van prof. Blommaert



“‘Hoe meer mensen hebben, hoe banger ze worden het te verliezen.’ Dat is volgens Yves Desmet één van de verklaringen voor de nieuwe sprong vooruit van het Vlaams Blok. Hoe zie jij dat?”

"Laten we beginnen met een paar fundamentele zaken. We leven al 15 jaar in een politieke cultuur van vernieuwing die voortdurend beklemtoont dat het electoraat een soort consumentenpubliek is. Gisteren kon je het ook weer in alle verkiezingsshows horen: ‘De kiezer heeft altijd gelijk.’ Dat is niet zo, ook de consument heeft niet altijd gelijk. De consument maakt redelijk systematisch verkeerde keuzes. Kijk maar naar de verkoop van Coca-Cola. De consument kiest heel vaak voor ongezonde producten met te veel cholesterol, die milieuverontreinigend zijn, noem maar op. Hetzelfde geldt voor de politiek. Van zodra je politiek definieert als iets dat enkel respondeert op ontwikkelingen in het electoraat dan kan je geen antwoord hebben op extreem rechts.

Extreem rechts is zoals Coca-Cola, mits de nodige marketing kan je het verkopen als een zeer goed product maar in essentie is het zeer ongezond en slecht voor het milieu. Je moet die cirkel van marketing dus doorbreken. Het wordt de hoogste tijd dat je terug een politiek krijgt die mensen durft ongelijk te geven en die hen ook voorlicht. Een politiek die terug zijn verantwoordelijkheid opneemt als opvoeder, als een soort vader want in die rol worden ze verkozen: de vader/moeder die in onze plaats een aantal beslissingen nemen. Ze moeten dus ook duidelijk maken welke producten al dan niet goed zijn.

Vanaf de jaren '90 zien we een vernieuwing die voortdurend alle recepten van Vlaams Blok heeft opgenomen en uitgewerkt. Het gevolgd daarvan is dat we nu tegenover een Vlaams Blok staan dat meer dan dubbel zo groot is als in 1991. Recepten als veiligheid, migranten, migranten stemrecht, ... allemaal probleemformuleringen die het Vlaams Blok aanbrengt en die worden overgenomen. Men moet nu eindelijk durven zeggen dat dit verkeerd is. Op de verkiezingsavond waren ze weer bezig: ‘Veiligheid is ook een links thema’, ... als ze het nu nog niet geleerd hebben dan staan er ons in 2006 nog veel onaangename dingen te wachten. Ze moeten absoluut uit een heel ander vaatje gaan tappen, het gaat niet over ‘stijl’ of ‘verpakking’ het gaat over een ander fundament.”

“Het soort linkse oppositie waarover jij het hebt, bestaat wel maar ze komt gewoon nergens nog aan bod in de media. Kleine partijen of lijsten en linkse krachten op grote lijsten worden consequent uit de media geweerd…”

“Ja dat is waar, maar dat is eens te meer een bewijs dat de media absoluut niet meer de spiegel van de samenleving zijn. Een heleboel discussies die effectief in de samenleving leven worden door de media gewoon niet opgepikt omdat ze als product blijkbaar niet massaal genoeg verkocht kunnen worden. Het gevolg is dat de media zich voluit in het centrum hebben gezet en daar niet meer uit geraken. Dat men inderdaad maar eens gaat kijken of men daar geen zinnige dingen kan leren van die kleine stemmen. Sinds gisteren is het toch duidelijk dat we in het politieke centrum geen overschot hebben aan ideeën. Sinds 1991 is er door Noël Slangen en Patrick Janssens al zoveel uitgeprobeerd. Vandaag zien we het resultaat. Het Blok is nu dubbel zo sterk als in 1991.”

“Die marginalisering gaat wel redelijk ver. Zelfs iemand als Anne van Lancker - nummer twee op de Europese SP.a-lijst - mocht tijdens de verkiezingsshow wat op de achtergrond staan, maar voor de rest komt ze niet aan bod.”

"Maar dat is dan ook al jaren bezig. De partijcenakels hebben nog nooit zoveel macht gehad als vandaag. De basis van de partij heeft gewoon niets meer te zeggen. De agenda's worden bepaald door technocraten uit de communicatiewereld. De boegbeelden mogen het dan gaan uitdragen, maar van enige inhoud is al lang geen sprake meer. Ze hebben zeer dringend ideeën nodig want ze hebben al lang hun plafond bereikt. Kijk naar Steve Stevaert. Dat was vorig jaar een briljant product en na een jaar werkt het al niet meer.”

“Ook het middenveld mobiliseert al 15 jaar tegen het Vlaams Blok. Hebben zij gefaald?”

“Het middenveld wordt uitgesloten uit de discussie. Die diagnose maken jullie ook in het boek 'Media-activisme' en die is zeker niet nieuw, maar men heeft zich veel te veel laten doen. Iedereen heeft zich neergelegd bij die de rol van de massamedia en dus van het grootkapitaal, want het gaat om kapitalistische ondernemingen.”

“Zeg je nu dat het middenveld terug zijn plek moet opeisen met eigen media en meer zelf naar de mensen moet gaan?”

“Veel van die bewegingen zijn effectief nog basisbewegingen. De vakbonden bijvoorbeeld staan nog met twee voeten bij de ‘gewone man’. Maar dat zouden ze inderdaad beter terug wat meer gaan doen. Maar deze keer dan wel in de twee richtingen: iets doen voor de ‘gewone man’ maar ook wat meer inzet verwachten van die ‘gewone man’. De ‘gewone man’ voorlichten, hem ideologisch actief maken en zijn belangen echt verdedigen, want door het centrum worden de belangen van de gewone man absoluut niet goed bediend. Het vertrouwen van die gewone in het centrum is zoek.”

“Dan is de uitspraak dat de mensen veel zouden hebben en daardoor schrik om iets te verliezen volgens jou volledig misplaatst?”

“Dat is totaal onnozel. We hebben misschien van een aantal dingen teveel, maar van veel dingen hebben we een gigantisch tekort. Er is een enorm tekort aan politieke opvoeding bijvoorbeeld. Mensen weten niet meer wat een democratie is en kunnen de prijs van een stem voor extreemrechts niet inschatten. Mensen weten niet wat ze veroorzaken met hun stem. Ik kan me niet inbeelden dat je voor het Vlaams Blok stemt als je weet dat je daarmee een stuk van de democratie gaat afschaffen. Als mensen dat bewust doen dan zijn ze zot, maar ik ga ervan uit dat slechts een kleine minderheid zich daarvan bewust is. Het grootste deel van de Vlaams Blok stemmers doet dat omwille van onvrede met het politiek centrisme en er is enkel een rechtse oppositie om dat te uiten.”

“We hebben zeer dringend een sterk linkse oppositie nodig opdat mensen die onvrede ook op een linkse manier zouden kunnen uiten. De laatste 15 jaar is er enkel een rechts jargon voor het ongenoegen. Er is niets ander meer. De SP.a had in '99 in de oppositie moeten gaan. Dat had de hele samenleving zoveel deugd gedaan, omdat je dan ook een linkse invulling zou krijgen van dat ongenoegen. Ik vermoed dat het zeer aangenaam toeven is in het centrum, dicht bij elkaar is het goed warm en er is daar meer te verdelen dan aan de buitenkant. Maar wij betalen bij elke verkiezing een zware prijs voor die keuze.”

“Is het racisme dan geen probleem? Deze keer zijn er toch een aantal mensen van de VLD naar het Blok gegaan louter omwille van het racisme?”

“Vandaag staat er een partij voluit in het centrum terwijl die veroordeeld is voor racisme. Een miljoen kiezers wist dat die partij op basis van een democratische wet veroordeeld werd. Dat is als het ware de volmaakte maatschappelijke aanvaarding van het racisme. Het standpunt dat migranten hier ongewenst zijn, is daarmee een volkomen neutraal politiek aanvaardbaar standpunt geworden.

Eigenlijk hebben we sinds 1991 al een hele afstand afgelegd in dat opzicht, in negatieve zin dan. In 1991 was dat nog een marginaal standpunt en was er nog een maatschappelijke consensus over de onaanvaardbaarheid van dat standpunt. Het Vlaams Blok gaat de Volksunie achterna en slaagt erin om zijn volledige agenda te laten realiseren door anderen. De rol van zweeppartij wordt door hen volmaakt gespeeld.

Het migrantenstemrecht is zowat de enige wet die in deze legislatuur werd gestemd die niet door de regering zelf werd ingediend. Het parlement is sinds een paar legislaturen zo goed als onbestaande. Parlementairen zitten daar om op een groen of rood knopje te drukken naargelang hun partij in de regering of de oppositie zit. Het parlement ontwerpt geen wetten meer, maar het voert gewoon uit wat de regering decreteert. Theoretisch is de regering de uitvoerende macht en moet zij uitvoeren wat het parlement beslist. Het gebrek aan fundamentele maatschappelijke debatten is een enorm probleem voor onze democratie.

Het hele spel van regering is volledig getechnocratiseerd en de mensen waarvoor je stemt maken het verschil niet meer. Of je er nu 12 van de SP.a instemt of niet, die persoon moet toch 4 jaar zijn mond houden. En dat geldt ook voor de VLD en de CD&V.”

“Als ik dat zo allemaal hoor, ziet het er wel redelijk hopeloos uit?”

“Het Vlaams Blok is inderdaad een hopeloze zaak. Men had ze tien jaar geleden in een rechtbank moeten veroordelen. Men had daar toen korte metten mee moeten maken. Toen was er nog een maatschappelijke consensus over het onaanvaardbare karakter van die partij, maar nu krijg je dat niet meer uitgelegd. We zitten daardoor als enige land in Europa nog met een zeer grote extreemrechtse partij en ze is een blijver. Je kan ook zo voorspellen dat ze op een bepaald ogenblik ook in executieve functies zal geraken.”

Bovendien is die blijver het schatje van de media. Gisteren mocht Dewinter tijdens het debat tussen kopstukken de hele zaak domineren. Ik ben daar inderdaad zeer pessimistisch over. Er zijn weinig redenen tot optimisme. Het is zoals de AIDS-epidemie. Als je er niet vanaf het begin bij bent, woekert het verder.”

“Wil je nu zeggen dat je als progressief niet veel meer kan doen en allen maar moet afwachten en toekijken?”

“Neen, neen, neen,... Het lokale niveau is bijvoorbeeld zeer belangrijk en tegen de volgende gemeenteraadsverkiezingen moeten we zorgen dat er een front is. We moeten alle mogelijk druk uitoefenen op links opdat ze een sterke oppositie zouden uitbouwen. De SP.a mag aan GROEN! nu eens bewijzen dat ze een betrouwbare oppositiepartner is. Je zou ervan verschieten hoeveel enthousiasme een dergelijk linkse oppositie kan doen ontstaan... Heel de grote generatie van de SP is gegroeid in de oppositie tegen Wilfried Martens: Louis Tobback, Van Miert,.... De SP was toen een spectaculair populaire partij, maar dat kan enkel in de oppositie.”

“Maar dan hebben we toch een serieus probleem, want zelfs GROEN! is nog niet eens zeker dat ze voor de oppositie gaan?”

“Als GROEN! alle stemmen wil verliezen die ze er gisteren bij kregen dan moeten ze maar wat in de regering gaan zetelen. Het is toch ondenkbaar dat je in een regering gaat zetelen als je vorig jaar zo'n afstraffing hebt gekregen omwille van die regeringsdeelname. Het is natuurlijk aangenaam toeven in het centrum, maar het zou een enorme vergissing zijn waar niemand mee gebaat is, maar dat geldt ook voor de SP.a. Ik blijf dat maar zeggen ook al is er niemand die wil luisteren: de SP.a is absoluut nodig, niet als ministers van begroting of volksgezondheid maar wel als oppositieleiders. Dat mensen als Freya hun talenten daar maar eens uitspelen, en dan zullen we zien hoe zwaar ze wegen. Ik hoop dat er zo een bekwame nieuwe generatie ontstaat want vandaag hebben ze die niet. Maar dat geldt ook voor GROEN! dat zichzelf moet heruitvinden in de oppositie.”

“Als ze dat niet zien zitten, moeten we dan beginnen met iets nieuw, iets regenboogachtig?”

“Jah, .. ik weet het niet. Elke fundamentele vernieuwing ontstaat in de oppositie. Als je linkse oppositie wil opbouwen dan mag je niet met de dagelijkse problemen van het beleid opgezadeld zitten. Je moet je op je gemak kunnen herbronnen. (zucht) Maar ja, we hebben het hier over mensen en de lokroep van de macht blijkt steeds weer zeer zoet te zijn.”

Lezersbrief, open venster, Humo 18/3321, 27 april 2004

't Blok zal straks de elfde opeenvolgende verkiezingsoverwinning vieren, en nog steeds hebben de democratische politici het totaal niet begrepen.
Voor alle duidelijkheid: ik woon in Molenbeek, was idealistisch, links, humanistisch, progressief, had een lidkaart van het antifascistisch front, enfin, de hele stamboom... en ik stem straks met de dood in het hart voor datzelfde vermaledijde Blok, en zeer velen met mij!
Ik ken de realiteit op het terrein, en na zes jaar tussen de kutmarokkaantjes is de maat vol. Men heeft er blijkbaar echt geen idee van hoe agressief, smerig, achterlijk, fundamentalistisch en totaal ondemocratisch de meerderheid van deze mensen is, en hoe totaal irreëel, duur en belachelijk amateuristisch de zogezegde initiatieven ter bevordering van de integratie zijn. Ben ik nu ook strafbaar?
Moet ik blijven verdragen dat mijn leven kapot gemaakt wordt, dat de wijk een vuilnisbelt is, dat geen enkele wet wordt nageleefd, dat de moskeeën en de steeds groeiende groep bezoekers ervan haat, racisme en homofobie propageren op een niveau dat zelfs blokkers zou doen blozen; dat mijn vrouw uitgescholden wordt voor hoer, dat vrienden niet meer durven langskomen, dat we niet meer kunnen slapen (in vergelijking hiermee is vliegtuiglawaai echt een luxeprobleem hoor); dat meisjes van 4 à 5 in boerka's rondlopen, dat er ingebroken wordt en gestolen wordt, dat we constant geïntimideerd worden en dat werkelijk niemand - noch gemeente, noch politie, noch parket, noch de park-, plein-, zebrapad- en andere wachters - daar iets aan doen!
Ik stel dagelijks vast dat de traditionele politieke partijen het probleem ontkennen, verdoezelen en onbespreekbaar houden, en daar moet dringen een einde aan komen.
Ook de berichtgeving in de media komt me de strot uit. Men liegt, vergoelijkt en verzwijgt. Na 11/9 bijvoorbeeld stonden ze hier in de straat te joelen dat het een lust was (en dat waren niet die paar enkelingen, zoals de correcte politiek het wil). Gezien de Midden-Oostenproblematiek kan ik die reactie nog goed begrijpen, wat ik niet begrijp is dat ik achteraf op tv hoor dat 'de moslimgemeenschap' met afschuw op de gebeurtenissen reageerde. Of dat ik tijdens het journaal verneem dat er tijdens het offerfeest in de voorziene slachtplaatsen wordt geslacht, terwijl we de schapen de huizen zien binnengesleurd worden, en we ze horen mekkeren op het balkon naast ons. Please, get real! Als men wil dat er niet voor het Blok gestemd wordt, zijn dergelijke mediareflexen zeer contraproductief.
Ga eens in de oude journalistieke traditie de boer op en praat met mensen in bioscopen, metro, cafés, zwembaden, winkels, uitzend-, post- en andere kantoren, maar ook in progressievere bolwerken zoals gemeenschapscentra, kinderopvangcentra... Peil daar naar wat men denkt, voelt en ervaart. Ga eens kijken in wijken zoals de mijne hoe men daar werkelijk alles kapotmaakt, terwijl het blok van democratische partijen dat ontkent.
Doe er godverdomme eindelijk eens iets aan. Ik stem blok, niet omdat ik racistisch ben, maar omdat de democratische partijen hun verantwoordelijkheid niet opnemen en daardoor het grootste gevaar voor de democratie zijn. Ik ben echt een 'bange blanke man' geworden. Niet omdat ik bang ben van het onbekende, wel net andersom.

----------------------------------

Veel frustratie bij mensen. Dat iemand uit een allochtone wijk voor het blok stemt kan ik 'ergens' nog begrijpen...

Maar mensen uit plattelandsgemeentes, waar het blok toch ook goed scoorde, dat snap ik niet

Dat was duidelijk

De onverteerbare ajuinschil


De verkiezingsuitslag van 13 juni heeft de afgelopen weken een lawine van reacties ontlokt. Sommige waren bijzonder leerrijk, maar de mooiste metafoor kwam eens te meer uit het Leuvense stadhuis. Louis Tobback ziet het Vlaams Blok als een ui met vier schillen (Humo 22 juni).


Naast de harde kern flaminganten, de racisten en zij die de samenlevingsproblemen in de achtergestelde wijken aan den lijve ondervonden hebben, wordt de buitenste en dikste schil gevormd door de zogenaamde malcontenten. Ze behoren tot alle lagen van de bevolking, kennen vaak de samenlevingsproblemen maar van horen zeggen en zijn ontevreden om de meest uiteenlopende en vooral persoonlijke redenen. Zij zijn de emanatie van de kanker van het individualisme, zoals Mark Elchardus het omschrijft. Het gaat vaak over nieuwe rijken die zich koesteren in de evidentie van hun welvaart, hopeloos verwend zijn en zoals alle verwende kinderen nooit tevreden, afgunstig loerend naar het bord van de ander.

De psycholoog Paul Verhaeghe beschrijft deze groep als angstig, op zoek naar traditionele zekerheden. De klassieke waarden en instituties kennen, nu al enkele decennia, een terugval. De samenleving verandert snel. De klassieke tweedeling oost-west heeft plaats gemaakt voor een mondialisering van conflictsituaties. De dreiging van de grote oorlog lijkt verder af dan ooit maar tegelijk wordt men, dag in dag uit, in de media geconfronteerd met oorlog, terreur en geweld. De uitbreiding van de Europese Unie was een noodzaak en zal op termijn haar economische en hopelijk ook politieke meerwaarde bewijzen. Op korte termijn ziet men alleen maar de Centraal- en Oost-Europese criminelen die hier neerstrijken en stukjes van onze welvaartsstaat komen wegpikken en vreest men een invasie van goedkope arbeidskrachten die ons werk zullen afnemen. Wie voor dat amalgaam van angsten en onzekerheden een simpele oplossing aanreikt, scoort. Zeker als men nog nooit heeft moeten bewijzen dat de voorgestelde remedies werken. Het wedervaren van de Lijst Pim Fortuyn in Nederland heeft aangetoond hoe snel de luchtballon doorgeprikt wordt als men aan het roer staat.

Het is maar de vraag of men deze fase door moet en of het dan echt de ogen opent. Het gevaar voor een nog dieper afglijden in antipolitiek is groter.

De essentie is dat het gaat om een collectieve verantwoordelijkheid. Het is onverantwoord om de schuld van zich af te schuiven. De politiek heeft fouten gemaakt. De media dragen hun deel van de verantwoordelijkheid. Het gezwaai met kijk- en waarderingscijfers overtuigt niet. Een verkiezingsprogramma als De volksjury op VTM is een tackle met beide voeten vooruit op de enkels van de democratie. Het herleidt de complexiteit van de maatschappelijke problemen tot de som van individuele problemen en frustraties, waarvoor de politicus van dienst, genageld aan de schandpaal, op enkele seconden tijd een oplossing moet vinden.

Luc Huyse heeft er de afgelopen weken bij herhaling op gewezen (DS 19 en 25 juni): in die omstandigheden kan de politiek alleen maar falen en wordt het wantrouwen tegenover de overheid gevoed. Politici mogen niet langer in die val trappen. In tegenstelling tot Zwarte Zondag was het veiligheidsthema in deze campagne minder aanwezig, wat niet wil zeggen dat het niet leeft. Ook op dat domein valt de harde schil van verzuurden op door een buitenproportioneel subjectief onveiligheidsgevoel dat schril afsteekt tegen effectieve slachtofferschap.

Natuurlijk zijn er veiligheidsproblemen in onze samenleving en kampen we in een aantal van onze steden met onaanvaardbare overlastsituaties in kwetsbare buurten. Het punt is dat de overgrote meerderheid van de bevolking daar niet zelf mee geconfronteerd wordt maar zich toch bijzonder onveilig voelt. Terwijl bijvoorbeeld uit de resultaten van de stedenmonitor juist blijkt dat de graad van tevredenheid over de kwaliteit van het leven in de Vlaamse steden bij de bewoners hoog ligt.

Hoe moeten we nu verder? Is het aangewezen om te focussen op de malcontenten en hen van hun ongelijk te overtuigen? Mij lijkt het verloren moeite. Wat wel werkt, is dat iedereen zijn job doet en zijn verantwoordelijkheid opneemt. Het is de job van de politici om de structuren aan te pakken. Het is aan ons om met die structuren iets positief te doen. Het is met die instelling dat de politiediensten het vertrouwen en het gezag dat ze ten tijde van de zaak-Dutroux kwijtgespeeld waren, hebben teruggewonnen. Ook in de magistratuur wint die instelling geleidelijk veld. Structuurhervormingen bieden opportuniteiten maar het is de concrete invulling die doorweegt, en dat is mensenwerk.

Brice de Ruyver is hoogleraar strafrecht aan de Universiteit Gent en veiligheidsadviseur van de premier.

28/06/2004 Brice de Ruyver

©Copyright De Standaard

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Nadat een linkse groene jongen de man door z'n hoofd had geschoten.

Daardoor, en alleen daardoor is LPF in elkaar gestuikt.

Keep it simple

...tegelijk is het ook nogal simpel om te denken dat de LPF op één figuur zou kunnen blijven teren (hebben). Want dergelijke redenering lijkt me nogal krom vanuit democratisch opzicht, temeer als achteraf blijkt dat 'de rest' hooguit kon bestempeld worden als een stel onkundige vazallen die alleen goed waren in onderlinge wedijver... om nog maar te zwijgen van het 'inderhaast bijeengeraapte' partijbestuur... Wellicht staat die andere 'volkspartij' hier ten lande op dat vlak iets sterker, maar voor zover ik mij herinner was de partijleiding van de LPF ten minste verkozen door de partijleden...
Tegelijk: het is onmiskenbaar dat het succes van LPF voor het overgrote deel teerde op de persoon van Fortuyn, en de betreffende journalist had minstens gewag kunnen maken van dit niet onbelangrijke gegeven...

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

honderd procent gelijk, 1 persoon zou het niet allemaal alleen kunnen doen. Maar het probleem was inderdaad dat de LPF was samengesteld uit mensen waarvan alleen Fortuyn wist wat hij ermee wou doen eenmaal verkozen. Het was een sameraapsel van bedrijfsleiders, professoren en managers. Enkel Pim wist welke persoon hij voor welke functie zou inzetten.

Zodra hij er niet meer was, viel het bestuur van het lpf in een zwart gat, ze waren de pedalen kwijt, en wisten bij god niet wat te doen met al de verkozenen en hoe ze hun bestuursorgaan moesten uitbouwen. Het was heel de tijd ruzie, zowel binnen de partij als binnen de regering.

Een tijdje later bood "harry potter" balkenende het ontslag van de regering aan, en het was gedaan met het lpf.

De LPF moet proberen weer een eenheid te worden, willen ze weer wat bereiken.

Hun ideeen komen grotendeels overeen met elkaar en ze hebben heel wat capaciteiten in huis, maar ze hebben veel te veel onderlinge strijd. Het grootste deel van deze mensen denkt dat het gaat om wie de beste is en dat is hun grote struikelblok. Om een partij goed op te starten en hem groot te maken moet je niet naar individuen kijken, maar naar het totaal pakket.

Hopelijk gaan ze dat eens inzien, zodat ze eindelijk kunnen gaan doen, wat ze willen.