Het laatste taboe


Essene, een wat vergeten dorp in Vlaams-Brabant. Toen ik kind was, werd er over die naburige gemeente wat lacherig gedaan. Ooit stond er op een muur rond de kerk 'Boeren in noot' gekalkt en dat is heel lang blijven staan. Maar de voorbije week kwam uit dat dorp huiveringwekkend nieuws: drie kinderen van zeven en acht jaar besmeurden er het kerkhof en vernielden er graven. Er zijn weinig berichten die een samenleving zo schokken: kinderen van een leeftijd die vroeger wel eens werd omschreven als 'net hun eerste communie gedaan', die graven 'ontwijden', wat zelfs in de meeste achtergebleven beschavingen op deze aardbol niet zou worden geduld.


Hier is aan een ultiem taboe geraakt. Omdat het geen alleenstaand voorval is - het is in de afgelopen maanden ook in Kruibeke, Beerse, Hofstade en op tal van andere plaatsen gebeurd - en de daders doorgaans jeugdig zijn, mag men gerust van een ernstig probleem gewagen. Een met diepe wortels in de samenleving. Wat de waarnemend burgemeester van Essene, Paul Geeraerts, op televisie zei, snijdt hout: 'Men zou maar eens wat meer aandacht moeten besteden aan het herdenken van de doden zoals in de kerk gebeurt op Allerheiligen en Allerzielen.' Minder Halloween en bewuster herdenken.

Welk plezier vinden kinderen op een kerkhof ? Op de jeugdzenders zijn voortdurend animatiefilms te zien met monsters, spoken, geesten en provocerende buitenaardse wezens. In games stormen ze op de kinderen af. In onze jeugd is ons nooit zo de stuipen op het lijf gejaagd. Maar laat ouders vooral niet roken in de huiskamer in de aanwezigheid van hun kroost, want die helse dampen zouden hun gezondheid kunnen schaden. En dan spreken we nog niet eens over het slechte voorbeeld dat rokende ouders aan hun kinderen meegeven.

De herdenkingszuilen voor de gesneuvelden in de Eerste en de Tweede Wereldoorlog hebben op de dorpspleinen nog nooit zo verloren gestaan, de met het vaderlandse vaandel aanstormende frontsoldaat was nooit zo versteend in de tijd als vandaag. Als hij al niet is afgevoerd om plaats te maken voor een parkeerplaats of een parkeermeter. Laat staan dat de geschiedenisboekjes op school nog zover in de tijd terug zouden gaan. Nooit was gisteren zo veraf als vandaag. Er zijn monumentendagen, maar er zijn geen mensendagen.

In het verleden hebben mensen hun leven op het spel gezet om de samenleving te bevrijden van opgelegd eenheidsdenken zoals dat van de nazi's. Maar vandaag is vrijheid iets anders: in de eerste plaats betekent het voor zichzelf kunnen uitmaken wanneer men een einde mag maken aan zijn eigen leven. De hardnekkigheid waarmee men de jongste jaren heeft gepleit voor de uitbreiding van euthanasie naar willoze ouderen en minderjarige kinderen zou ons tot nadenken moeten stemmen. Wordt moed nog wel eens met een 'd' geschreven?

Het heet dat mensen vandaag een hogere levensverwachting mogen hebben. Maar dat wordt vooral uitgedrukt in meerkosten. De vergrijzing wordt in de eerste plaats voorgesteld als een probleem. Nog nooit in de geschiedenis werden de oudste generaties zo vroegtijdig en zo manifest afgeschreven als vandaag. Ouderen worden in de samenleving onzichtbaar gemaakt. Hoeveel mensen van boven de zestig zie je nog op de televisie als journalist of in talkshows?

In het beste geval zijn het deelnemers aan De Canvascrack, waar je ineens merkt dat ouderen vaak een brede belangstelling hebben. Dingen waaraan de VRT en het 'net voor meerwaardezoekers' ternauwernood aandacht besteden. Het entertainment heeft op de openbare omroep een verpletterend overwicht. Als het over cultuur gaat, dan gaat het alleen over wat de programmamakers daaronder verstaan: scherts en extravagantie. Er wordt gejammerd over het verdwijnen van radio Donna en koortsachtig gezocht om de zender op jongeren af stemmen, maar de openbare omroep denkt er geen moment aan om programma's uit te zenden en een muziekkeuze te maken die tegemoetkomt aan de smaak van een oudere generatie. Integendeel: als minister Geert Bourgeois voorzichtig en beleefd vraagt dat er toch een paar Vlaamse liedjes zouden worden gedraaid, staan de programmamakers (en zij die op die zenders zwaar geld verdienen) onmiddellijk op hun achterste poten: zij zullen zelf wel bepalen wat goede smaak is. De urinoirs van Studio Brussel en Sporza, de koeienvlaaien op de muziekweide. De grootste problemen die Vlaanderen vandaag heeft, zijn die welke het niet wil zien.


DS, 20-09-2008 (Marcel Van Nieuwenborgh)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB