Hoe groen zijn de klimaatafspraken?


Ondanks afhaken van milieuclubs en FNV ligt er een klimaatplan. Het is een tussenstap, geen slotakkoord.


Of alle afspraken in het klimaatplan van het kabinet optellen tot de beoogde 49 procent CO2-reductie in 2030, dat moeten de landelijke rekenbureaus begin 2019 zeggen. De vandaag gepresenteerde deal helpt minister Wiebes (economische zaken & klimaat) wel op weg in zijn ‘CO2-tonnenjacht’. Toch blijven er nog belangrijke keuzes nodig over geld, beleid en actie. “Een eerste stap”, noemt minister Wiebes de afspraken nog altijd.

Nieuw in het plan is een mógelijke verhoging van de Nederlandse vliegbelasting, van 7 euro naar 15 euro per vlucht. Ook lijkt er toch een ‘kolenfonds’ te komen, voor personeel bij kolencentrales dat werk verliest. “Eerst zien, dan geloven”, zegt FNV. De donderdag weggelopen vakbond blijft het akkoord ‘zwaar onvoldoende’ vinden. Uit de waslijst eerste maatregelen spreekt de middenweg van de ‘polder’.

De overstap naar gasvrije huizen begint met proefprojecten, als opmaat naar een landelijke megaverbouwing. Van dwang of plicht is geen sprake. De afspraken zijn er om bewoners steun te geven om duurzaam te gaan wonen. Ook bouwbedrijven krijgen advies. Woningcorporaties krijgen 0,5 miljard euro budget om 200.000 woningen aardgasvrij te maken. Voor woningeigenaren die met isolatie en zonnepanelen aan de slag willen, worden subsidieregelingen klaargezet. In totaal moet het verduurzamen van huizen, wijk voor wijk, 1,5 tot 2 miljoen huizen gasloos maken.


‘Vleugellam’

Volgens het akkoord komen er diverse steunmiddelen voor aanschaf en gebruik van schone auto’s met lage CO2-uitstoot, zoals elektrische auto’s. Tot 2024 hoeven die geen wegenbelasting te betalen. In 2030 moeten alle verkochte auto’s duurzaam zijn, zoals vaststond.

Afspraken over nieuwe windmolens en zonnepanelen moeten zorgen dat 70 procent van alle Nederlandse stroom groen is, in 2030. Bij windparken op zee wil het akkoord oog houden voor visserij en natuur op zee.

Enkele onderhandelaars reageren tevreden. “Een flinke stap in de goede richting”, noemt de groene bedrijfskoepel NVDE het. Energiecoöperaties zijn blij met het voornemen dat omwonenden mede-eigenaar kunnen worden van windturbines.

Grote smet op het groene karakter van het akkoord is dat steun van milieugroepen ontbreekt. Zij noemden het laatste resultaat ‘gewoon niet genoeg'. Volgens Greenpeace, Milieudefensie, Natuur & Milieu en milieufederaties is de overeenkomst ‘vaalgroen’ en ‘vleugellam’ . Het resultaat zou dik onvoldoende zijn om de opwarming van de aarde op 1,5 graad te houden, zoals het mondiale Parijs-akkoord vereist. Daarvoor schiet 49 procent CO2-reductie sowieso tekort, zegt Greenpeace. Liefst wilde de milieubeweging een verhoogd doel, als antwoord op het alarmerende rapport van het VN-klimaatpanel IPCC. Daarin stond dat nú meer actie en ambitie nodig is, om ‘Parijs’ nog te halen.

Directe aanleiding voor de milieuclubs om donderdag het Klimaatakkoord te boycotten was het besluit over de vuile industrie. Het klimaatakkoord zet in op een ‘bonus-malus’-systeem. De fabriek die de meeste CO2 uitblaast krijgt een rekening, de minst vervuilende fabriek krijgt beloning. “Een goede prikkel”, aldus industriekoepel FME. De milieubeweging eiste echter een harde CO2-prijs voor alle industrie. Dat gebeurde niet, met afhaken tot gevolg. Niet alle milieugroepen staan daarachter. Jongerenkoepel KEK is teleurgesteld. “Nu ligt het lot van het akkoord in handen van de politiek; zij moet nu beslissen of dit akkoord een historisch succes of blunder wordt.”


Trouw, 21-12-2018 (Frank Straver)