Omgangsvormen zijn onze grootste zorg


De economische crisis mag Nederlanders dan steeds somberder maken, zij maken zich nog steeds het allermeeste zorgen over de manier waarop mensen met elkaar omgaan. Immigratie en criminaliteit zijn daarentegen gedaald op de ranglijst van maatschappelijke problemen.


Ook in het laatste kwartaalbericht van het Sociaal en Cultureel Planbureau, dat vandaag wordt gepresenteerd, voeren de normen en waarden de ranglijst aan van kwesties waarover mensen zich zorgen maken. Omgangsvormen, gedrag in de publieke ruimte; volgens veel Nederlanders is het lontje beangstigend kort - en dan vooral bij anderen, niet zozeer bij henzelf.

Maar net als het Centraal Bureau voor Statistiek, constateert het SCP dat de crisis de mensen steeds meer naar de keel grijpt. En voor het eerst zijn ze niet alleen meer somber over de economische situatie in het algemeen, maar ook over de eigen portemonnee. Een derde verwacht voor zichzelf een verslechtering. Tijdens de financiële crisis van 2008 was dat maar een vijfde.

De zorgen zijn met name toegenomen bij mensen met een lagere opleiding (en doorgaans een lager inkomen). In de zomer dacht nog 80 procent dat de crisis geen gevolgen zou hebben voor de eigen situatie, nu is dat gedaald naar 60 procent. Hogere inkomens gaan er nog steeds massaal vanuit dat de crisis hen niet treft, maar het optimisme is ook daar ietsje gedaald, van 82 naar 77 procent.

De cijfers uit het kwartaalbericht geven ook aan dat immigratie, integratie en criminaliteit mensen iets minder bezighouden dan voorheen. Deze speerpunten van het kabinet staan nu respectievelijk op de zesde en vijfde plaats, ná gezondheidszorg. Dat was bij voorbeeld in 2008 en 2009 andersom.

Het toegenomen vertrouwen in de regering aan het begin van de kabinetsperiode is ook alweer op zijn retour. De onderzoekers tekenen aan dat de PVV-kiezers het kabinet - dat door de PVV wordt gedoogd - veel minder vertrouwen dan CDA- en VVD-stemmers. Maar ze hebben in dit kabinet altijd nog meer vertrouwen dan in de kabinetten onder leiding van CDA'er Balkenende, die zowel met de VVD als met de PvdA regeerde.

Driekwart van de PVV-stemmers moet ook niks van de euro hebben en die PVV-kiezers vinden dat er nu genoeg geld is overgemaakt naar Griekenland. Dat is precies de lijn van PVV-leider Wilders, die trouwens voor zijn uitlatingen vóór de gulden en tegen de euro, ook bij kiezers die op andere partijen stemden op bijval kan rekenen. Het meest onder SP'ers, maar ook ongeveer een derde van stemmers op CDA, VVD én PvdA onderschrijft de stelling dat het een slechte zaak is dat de gulden is vervangen door de euro.

De liefde voor Europa blijft het grootst onder hoogopgeleiden en GroenLinks- en D66-stemmers. Maar ook zij worden minder tevreden over de Europese politiek in het algemeen. Nu is van alle Nederlanders 39 procent daar tevreden over; dat was in het tweede kwartaal nog 46 procent.


Bouw huizen in plaats van kantoren, maar niet in de polder

Natuur en milieu bungelen bijna onderaan de lijst van problemen waar mensen zich druk om maken. En over de inrichting van Nederland - het onderwerp van het laatste kwartaalbericht van het SCP over 2011 - hebben ze eigenlijk geen mening, behalve dan dat iedereen zich kapot ergert aan leegstaande kantoorpanden, zeker als er in de buurt een woningtekort is. Bouw huizen in plaats van kantoren, adviseren de respondenten.

Over hun eigen leefomgeving zijn de meeste mensen behoorlijk te spreken: als rapportcijfer geven ze een 7,7. Hogeropgeleiden zijn iets contenter dan lageropgeleiden. Maar hogeropgeleiden stellen tegelijkertijd hogere eisen aan hun buurt, wat hen relatief ontevreden maakt.

Lageropgeleiden accepteren ongemakken eerder als een 'fact of life', aldus de onderzoekers. Zij hechten trouwens ook meer aan economische belangen dan aan natuurbelangen, hoger opgeleiden geven juist voorrang aan natuur. De aanhangers van VVD, CDA en PVV vinden dat natuurbelangen vaak te zwaar wegen.

Eensgezind zijn Nederlanders over de Nederlandse polder. Die moet beschermd worden tegen woningbouw, want de polder, dat ís Nederland.


Blog Trouw, 05-01-2012 (Maaike van Houten)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB