Haal ‘onschoolbare’ jongeren weg uit de scholen en bied ze een aparte opvang aan, bepleit Mieke Van Hecke, hoofd van het Katholiek Onderwijs. Zo niet dreigt een harde kern een hele school kapot te maken. 'Ze hebben al zeven maal zeventig maal nieuwe kansen gekregen.'
Wilt u het verbeteringsgesticht opnieuw invoeren?

'Dat soort opmerkingen heeft me gekwetst, alsof wij van plan zouden zijn die jongeren te dumpen. Ik deed mijn voorstel niet alleen in het belang van de scholen, maar in de eerste plaats uit bezorgdheid om die hardleerse jongeren zelf, aan wie we ook een toekomst willen bieden. En daar slagen we nu niet in binnen het onderwijs.

Vandaar mijn pleidooi om ze uit de scholen te halen en ze een apart traject met gespecialiseerde begeleiding aan te bieden. Bedoeling is uiteindelijk hun frustraties en hun negatieve zelfbeeld te counteren zodat ze wel een plaats in de samenleving vinden.'

U noemt ze 'onschoolbaar'. Dat klinkt als 'onopvoedbaar' of 'verloren voor de samenleving.

'Wij willen die jongeren net niet verliezen. Ik beweer ook niet dat ze geen onderwijs verdienen. Maar niet in een school. Het gaat om jongeren die vuilbakken in brand steken, dingen naar de leerkracht gooien, lawaai maken en bovendien een hele groep meesleuren, waardoor het lesgeven compleet onmogelijk wordt. Ik noem ze ''onschoolbaar'' omdat hun gedrag de mogelijkheden van een school te boven gaat.'

Het gaat vooral om allochtonen uit achterstandswijken, zegt u. Is dat niet stigmatiserend?

'Je kunt de problemen pas oplossen als je ze bij naam durft te noemen. Een groot deel van de doelgroep komt uit de allochtone gemeenschap. Ze groeien op in een omgeving met grote werkloosheid, taalachterstand, racisme en een algemeen gebrek aan toekomst. Het zijn jongeren die tegen school en maatschappij zeggen: de pot op. Om hen te bereiken, zullen we een beroep moeten doen op sociale werkers, psychologen en
interculturele experts.'

Waarom schakelt u die experts niet gewoon binnen de scholen in, zoals het Gemeenschapsonderwijs?

'Zelfs met meer geld en middelen kan een school die harde kern niet aan. School is een groepsgebeuren. Eén onwillige, hardleerse leidersfiguur kan de hele school naar beneden sleuren. Zulke leerlingen hebben een individuele begeleiding nodig.'

Dat bestaat toch al, onder de vorm van Time Out, bijvoorbeeld.

'Die bestaande initiatieven zijn van korte termijn. Time Out last bij een crisis een afkoelingsperiode in. Dat is geschikt voor meelopers, maar de harde kern hervalt telkens zij weer in de school komen. Voor hen moet er een traject op maat komen, dat minstens een jaar duurt.'

Uw voorstel druist in tegen het ideaal van inclusief onderwijs.

'Nogmaals, het gaat om jongeren met wie alles is geprobeerd. Om de Bijbel te citeren: ze hebben al zeven maal zeventig maal nieuwe kansen gekregen. Op een bepaald moment kan een school niet meer functioneren en biedt alleen een individuele aanpak nog soelaas.'

Als we eenmaal beginnen met aparte voorzieningen, worden 500 'onschoolbare' jongeren er al snel 5.000, of 15.000. Het is een makkelijk etiket om van lastige leerlingen af te raken.

'Dan onderschat u het professionalisme van leerkrachten, leerlingenbegeleiders en scholen. Die kunnen heel goed het onderscheid maken tussen de vrij kleine doelgroep die ik voor ogen heb, en andere leerlingen die al eens moeilijk doen.'

'Bovendien geloof ik dat we door de betrokken jongeren sneller uit het schoolcircuit
te halen, hun aantal ook kunnen beperken.'

Hoe verzoent u die harde aanpak met het christelijk onderwijsproject van zorg voor 'de
minsten van de mijnen'?

'Ook dat is een ongefundeerde, kwetsende kritiek die voorbijgaat aan de inzet van al die leerkrachten en directies die het beste van zichzelf geven om met die kwetsbare jongeren te werken. Op een bepaald moment moet men het belang van zijn school en de andere leerlingen voorop durven te stellen.'

Bron: zondag 27 november 2011, 05u00 Auteur: ls
De Standaard

Mijn mening:
Toen ik begon aan dit artikel dacht ik echt: 'Wat zegt dat hoofd van het Katholieke Onderwijs nu allemaal?'
Jongeren als 'onschoolbaar' bestempelen en ze uit de schoolse samenleving willen halen. Dit gegeven druist toch erg in tegen de visie dat we elke leerling een kans moeten geven als leerkracht.
Daarna las ik iets verder in het artikel en besefte ik eigenlijk dat ik van zo'n situaties absoluut nog niet op de hoogte ben. Zijn er effectief leerlingen die zo ver gevorderd zijn in hun ongepast gedrag zodat ze eigenlijk 'onschoolbaar' geworden zijn? Ik weet het niet zeker. Het artikel is niet echt duidelijk over hoeveel leerlingen en welke doelgroep exact dit gaat, want er wordt wel gezegd dat het vooral over allochtonen uit achterstandswijken gaat, maar dat lijkt me toch een beetje kortzichtig.
Ik vind dat een school zelf ook mee in staat kan zijn om gedrag te verbeteren en zo bestaan er effectief ook enkele initiatieven die in het artikel aangehaald worden, maar dan moet je als school er extra middelen voor krijgen want het vraagt volgens mij enorm veel energie. Ik kan ergens wel begrijpen dat op een gegeven moment de school met de handen in het haar terecht komt.

Ik ben het niet helemaal eens met Mieke Van Hecke. Zelf stond ik er ook wel eventjes van te kijken dat er leerlingen zijn die vuilbakken in brand steken op school. Het is zeker noodzakelijk dat we iets doen aan de jongeren die met deze problemen te kampen hebben. Zij zijn in staat om een hele groep mee te sleuren met hun gedrag, en voor je het weet is het allemaal nog veel erger. Deze leerlingen uit het schoolcircuit halen is volgens mij niet de juiste oplossing. Als school moet je zelf eerst al het mogelijke doen om deze leerlingen te helpen en een correcte begeleiding aan te bieden. Als je de leerlingen uit het schoolcircuit gaat halen, loop je misschien het risico dat ze zich nog erger gaan gedragen. Ze beseffen dat ze moeilijk handelbaar zijn, en ze kunnen de intentie hebben om hier van te profiteren en nog verder te gaan.

Het heeft eigenlijk al veel te lang geduurd vooraleer iemand dit probleem in kaart durfde te brengen. Er zijn leerkrachten die dagelijks moeten trachten te overleven (zelfs letterlijk) in klassen waar een of meerdere leerlingen de scepter zwaaien, die iedereen terroriseren. Ik ken persoonlijk mensen die al jaren tevergeefs trachten om 'onschoolbare' jongeren te 'bekeren'. Met de moed der wanhoop proberen directie, secretariaatsmedewerkers en leerkrachten er het beste van te maken. De leraarskamer is een plaats waar dagelijks rijkelijk de tranen vloeien. Op vrijdagavond zoeken collega's steun bij elkaar en luchten hun hart bij pot en pint. Sommigen drinken zich lazarus om het schoolleven even te vergeten. Iemand vertelde me ooit dat ze een leerling van school had laten verwijderen. Een heel schooljaar lang heeft ze steeds over haar schouder achterom gekeken omdat ze schrik had dit met haar leven te moeten bekopen. Zelfs de meest idealistische leerkracht zal toegeven dat er grenzen zijn en dat die grenzen in dit soort situaties al lang overschreden zijn.

Het wordt dus de hoogste tijd dat er een oplossing wordt gezocht om de machteloosheid van deze leerkrachten en de frustraties die daaruit voortvloeien van tafel te vegen. Eigenlijk had die oplossing er al gisteren moeten zijn, niet morgen. Als die jongeren al zoveel kansen hebben gehad en niets blijkt te helpen, dan rest alleen nog een defnitieve verwijdering uit het onderwijs. Je kan proberen te praten tot je een ons weegt, je moet ook durven inzien dat er tegen sommige problemen geen kruid is gewassen.