Geld lijkt een grotere waarde te hebben dan louter die van het handige ruilmiddel waarvoor het was bedoeld. Het bepaalt het gedrag van de mens, overal ter wereld.

We koesteren het zelfbeeld dat we doorgaans redelijke mensen zijn en onszelf onder controle hebben. Maar zodra er geld in het spel komt, neemt die redelijkheid af en verandert ons gedrag en soms zelfs ons karakter.

Geen reden tot humanitaire vreugde

In 2006 publiceerde Kathleen Vohs in Science een studie waarin ze naging hoe de confrontatie met geld onze houding ten opzichte van andere mensen beïnvloedt. Het resultaat gaat richting gierigheid en hebberigheid. Deelnemers aan het onderzoek die plots met geld of financiële macht moesten omgaan, focusten meer op zichzelf en waren duidelijk minder gul en ondersteunend voor anderen.

De geur van cake

In eigen land ging Barbara Briers, momenteel als professor verbonden aan de Parijse HEC School of Management, op zoek naar de diepere drijfveren achter onze grote liefde voor geld. Volgens haar wekt geld gelijkaardige gedragspatronen op als voedsel en seks.

De voorkeur van mannen voor vrouwen met een slanker dan wel een voller profiel blijkt onder meer ingegeven te worden door de persoonlijke rijkdom en voedingsstatus. Rijke en goed doorvoede mannen kiezen eerder voor slanke silhouetten, arme en hongerige mannen hebben meer oog voor wat stevigere vrouwen. Dat sluit aan bij de theorie dat een hoger lichaamsgewicht in vroegere tijden het synoniem was van overleving.

Briers voerde zelf enkele experimenten uit naar het verband tussen honger en geld, en stelde vast dat hongerige mensen minder geld schonken voor een goed doel. Zelfs de geur van versgebakken cake leidde tot een kleinere schenking van de deelnemers tijdens een computerspel.

Honger naar geld doet eten

Barbara Briers : "Geld dook vrij laat op in de evolutie van de menselijke soort. Maar de bijna dwangmatige wijze waarop de mens rijkdom wil verwerven, lijkt dezelfde patronen te volgen als het zoeken naar voedsel, een instinct dat letterlijk in de genen zit ingebakken. Dit verband tussen geld en eten zou een van de mogelijke verklaringen kunnen zijn voor het wereldwijde verband, zowel in de geïndustrialiseerde als in de ontwikkelingslanden, tussen armoede en obesitas (zwaarlijvigheid). De hypothese luidt dat de aantrekkingskracht van geld tegenwoordig zo groot is dat mensen die relatief gezien niet slagen in het verwerven van welvaart, hun honger naar geld proberen te stillen door meer te eten dan gezond is."

Bezit geeft last


Ondanks die dwingende drang naar geld maakt een goed gevulde spaarpot niet gelukkig. Mensen meten hun rijkdom en levensstandaard af tegen de sociale omgeving waarin ze zich bevinden. Wie meer verdient, klimt op de sociale ladder en komt terecht tussen mensen die meer uitgeven. In vergelijking ben je dan nog altijd "slechts" even rijk als de anderen.

Bezit brengt ook zorgen mee, en angst om de verworven rijkdom weer te verliezen. Veelverdieners staan onder grote druk om hun inkomen op peil te houden en zijn bezorgder om gezichtsverlies.

Opzichtig te koop lopen met jezelf en je weelde roept vaak weerzin op, trekt geldwolven aan en maakt je minder of dubieus populair. Terwijl een uitgebreid en warm sociaal netwerk bijdraagt tot het welzijn.

Bezit op zich stemt dus niet gelukkig. Het is maar wat je ermee doet.

Bron: Bodytalk oktober 2008)