Een beetje in de schaduw van de regeringsvorming, is er nog een andere prestatie van wereldrecord-allure geleverd: Yves Leterme (CD&V) leidt de langst lopende regering van lopende zaken ever. De politicus die einde 2008 definitief werd afgeschreven, staat er elke week een beetje nadrukkelijker weer. Het is zoals in het refreintje van het klassieke kinderfeuilleton Bolke de Beer: 'Daar is-ie weer'.

"Net gespeecht voor cdenv-Gent. Morgen naar Sant Egidio in Antwerpen en dan oplossing IPA-dossier zoeken." Yves Leterme twittert niet op dagelijks tempo, maar als hij van zich laat horen, krijgt de argeloze medetwitteraar de indruk van een flashback. Terug naar de dagen tussen 2004 en 2007, toen Yves Leterme nog minister-president van Vlaanderen was, de schrik van zijn politieke tegenstanders, en zijn agenda in hoog tempo vol liep met bezoeken overal in het Vlaamse land. Aanschouwen we hier de comebackkid in volle actie?

|| "CD&V is vandaag zo zwak dat de partij niet meer onder de wensen van Leterme uit kan" ||

Hoewel. Hoe hard men ook zijn best doet, voorbije tijden behoren nu eenmaal tot het verleden. De omstandigheden van 2007 zijn vier jaar later voltooid verleden tijd. In 2007 had CD&V nog de illusie dat men door de regeringsmacht te heroveren opnieuw de glorie van weleer kon herbeleven. Men laafde zich aan de slogans van Yves Leterme, zoals 'Goed bestuur'. Had de Vlaamse kiezer niet de dienstdoende minister-president beloond?

Rik Torfs, CD&V-senator en samen met Inge Vervotte covoorzitter van een werkgroep om de christen-democratische vernieuwing vorm te geven, vreest dat het verhaal vandaag complexer ligt: "We hebben de voorbije jaren het failliet meegemaakt van het enerzijds-anderzijds-discours, van de politicus die beloond wordt omdat hij een compromis bereikt en een akkoord afsluit, en aan het publiek de voor- en nadelen uitlegt. Dat pakt niet meer. Het is dodelijk om vandaag te verwijzen naar de manier waarop in het verleden akkoorden werden gesloten, met wederzijdse toegevingen: de publieke opinie hoont je weg. En het tegendeel is zo mogelijk nog dodelijker, want als de politiek géén akkoorden meer sluit, hoont het land je ook weg: 'ze kunnen het niet meer'. Het komt erop aan dat de partij die tekent voor beleid, met een probleem zit. Dat CD&V zich dus geen begoochelingen maakt: 'goed bestuur' alleen volstaat niet meer om verkiezingen te winnen. Je moet daarnaast ook een goed verhaal hebben."

Dat is het eerste nadeel van de Leterme van 2011 ten opzichte van zijn jongere, ambitieuzere en onbevlekte versie van 2007: niet alleen de electorale sterkte van CD&V, maar de globale politieke context in de Wetstraat is totaal veranderd. Torfs: "Zelfs daden van goed bestuur worden vreselijk snel als 'onbehoorlijk' voorgesteld. Kijk wat er de vorige weken gebeurde met het IPA: eerst worden de sociale partners uitgebreid geloofd omdat zij wel tot een akkoord komen. Dan raken ze er toch niet uit, schiet de regering-Leterme ter hulp, en vervolgens is er langs alle kanten kritiek omdat de regering niet zuiver genoeg besliste, niet voluit durfde kiezen, enzovoort enzoverder. Voor de interventie van Leterme II stonden federale oppositiepartijen sp.a en N-VA achter het IPA, na de regeringstussenkomst was het voor de socialisten niet meer links genoeg en voor de N-VA'ers niet meer rechts genoeg."

Torfs is ook bereid tot introspectie: "Ik weet het, Leterme zelf draagt mee zijn stuk verantwoordelijkheid. 'Wie gelooft die mensen nog?' en 'Vijf minuten politieke moed' hebben mee de basis gelegd van de anticonsensuscultuur waar CD&V mee slachtoffer van geworden is. A décharge wil ik evenwel zeggen: het waren de nadagen van paars, en overal werd er toen zeer heftig gecommuniceerd, niet alleen door de toenmalige CD&V-leiding. Maar sindsdien zitten we in een situatie waarin de stoerheid triomfeert."

Appendix-regering
En dan is er het persoonlijke parcours van Yves Leterme. De huidige eerste minister gaf in 2007 zijn partij - pardon, zijn kartel - een enorme boost in de verkiezingen. Maar vervolgens liep het ongeveer vanaf dag één mis, met een eindeloze rij informateurs, formateurs, noodregeringen en interim-premiers. Op een bepaald moment werd het mandaat van de ontslagnemende regering-Verhofstadt II verruimd tot een "uitbreiding van de afhandeling van zeer dringende lopende zaken". Pas op 20 maart 2008 legde Leterme I de eed af. Goed dus dat er in tussentijd een zekere Guy Verhofstadt (Open Vld) zijn kabinet van lopende zaken tijdelijk wilde omvormen tot een reparatie-regering, of Leterme had toen al het wereldrecord dermate scherp gesteld (10 juni 2007 tot 20 maart 2008, dat zijn 284 dagen) dat zelfs de historische Iraakse formatie er niet 'aan' was geraakt, en ook De Wever, Di Rupo en co. nu nog meer dan een dikke maand te gaan zouden hebben.

Leterme I viel voortijdig, Yves Leterme leek uitgeteld. Léék. Want hij had natuurlijk zijn reusachtige stemmenpotentieel, zijn verleden met twee eclatante verkiezingsoverwinningen (in 2004 en 2007). Zijn legendarisch slechte karakter, en zijn geduld om kansen te grijpen. En die kwamen er. Telkens wanneer er een Belgisch zwaargewicht zich geroepen voelde voor een Europese topfunctie, schoof hij een bank naar voor. Minister van Buitenlandse Zaken Karel De Gucht (Open Vld) stapt naar de Europese Commissie, Yves Leterme volgt hem in juli 2008 op. Eind november van datzelfde jaar legt hij opnieuw de eed af als eerste minister, omdat premier Van Rompuy de eerste voorzitter van de Europese raad wordt. Leterme II wil beter doen dan Leterme I, maar Open Vld doet zoals aangekondigd na de paasvakantie niet meer mee en laat Leterme II vallen. En die ligt er nog altijd.

Het is te zeggen. Leterme viel. Officieel ligt ze nog altijd, in de praktijk staat ze al lang opnieuw recht. Het land kan immers niet zonder. En zo zijn de liberale excellenties Annemie Turtelboom, Vincent van Quickenborne en Guy Vanhengel nog altijd in dienst van de regering die zij nu al een klein jaar geleden officieel wilden verlaten. Toen heette het dat de liberale klemtonen in Leterme II te weinig in de verf gezet konden worden, en dat de Vlaamse kiezer getergd was door het voortdurende uitblijven van een oplossing in de communautaire dossiers. Na de verkiezingen bleek de uittredende meerderheid nog minder Vlaams en minder liberaal te zijn dan ervoor. En op de koop toe bleven ze tot elkaar veroordeeld in een soort appendix-regering 'Leterme II bis'.

En toch. Toch kreeg Leterme II bis alom lof voor de wijze waarop het Europees voorzitterschap werd aangepakt. En vorige week slaagde diezelfde regering er in om een compromis te bereiken in het Interprofessioneel Akkoord. Dat werd trouwens de eerste echte lakmoestest van deze regering: een potentiële splijtzwam tussen Waalse socialisten en liberalen van noord en zuid. Een aanwezige: "Er is door de regering vergaderd van de vooravond tot ver voorbij middernacht, en er is al die tijd niet één keer geschreeuwd of gebruld. Er werd ernstig gewerkt, voortdurend afgetoetst of contact gezocht met deze werkgeversfederatie, dat contact bij de vakbonden. Er was niet één dissonant, behalve dat helemaal op het einde de communicatie van Leterme gedribbeld werd door een bliksemsnelle 'tweet' van Van Quickenborne, die zo het regeringsakkoord zelf communiceerde. Maar zelfs dat leidde niet tot een ruzie, laat staan een conflict."

Minister van Economische Zaken Vincent Van Quickenborne, destijds binnen Open Vld een van de pleitbezorgers voor de val van het kabinet Leterme-II, benadrukt dat er na de verkiezingen anders gewerkt wordt dan ervoor, wat tot betere resultaten leidt en tot minder frustratie en ontevredenheid, ook bij Open Vld: "Er is nu een state of urgency die er toen nog niet was. De financiële markten zijn wakker, we weten dat we er samen door moeten of dat we anders samen ten onder gaan. Dat heeft ons zeer positief doen samenwerken rond het IPA, en het is de bedoeling dat we in dezelfde geest de begroting het hoofd zullen bieden."

Zijn partijgenoot en vicepremier Guy Vanhengel is dezelfde mening toegedaan, maar waarschuwt dat deze formule hoe dan ook op haar limieten stuit: "Iedereen voelt dat deze formule eindig is, maar niemand ziét het einde. Maar toch. Hoe moet je een begroting opstellen zonder parlementaire meerderheid? Normaal gezien is er een regeerakkoord. Die tekst formuleert de politieke prioriteiten, en op basis daarvan hakken we knopen door in de begroting. Maar een regering in lopende zaken kan toch niet zomaar een totaal nieuw kader uitschrijven voor de sociale zekerheid of de pensioenen? Kijk, we hebben gezegd: wat moet, moet. Een IPA moest er komen, dus dat hebben we gedaan. Een begroting moet eigenlijk ook, maar daar stuiten we toch al keihard op de beperkingen van ons mandaat. En dan mag Leterme het nog zo goed doen als hij kan als premier, ook hij is gebonden door zijn functie. Dit laten duren zou getuigen van grote onbezonnenheid."

Het is de paradox van Leterme II-bis. Het is een regering die, hoewel ze op de PS na uit verliezers bestaat, beter werk levert en ook hechter aan elkaar hangt dan Leterme I of Leterme II. De communautaire spanningen die het land stilleggen, verlammen ook de formatie, maar zijn tegelijk weg geëvacueerd van de regering-Leterme, en van de persoon van de ontslagnemend premier. Dat laatste komt natuurlijk omdat Franstalig België zich fixeert op N-VA en Bart De Wever. In 2007 was Yves Leterme nog de gehate flamand de service, in vergelijking met De Wever is hij een circusleeuw: kan soms gevaarlijk klauwen, maar is eigenlijk getemd en gekooid.

En zo raakt ook binnen de regering de sfeer minder gespannen, soms zelfs ontspannen. Vrijdag wordt er bijvoorbeeld een kleine receptie gegeven voor Charles Michel, die na drie jaar stopt als staatssecretaris van Ontwikkelingssamenwerking om MR-voorzitter te worden. Alle regeringsleden min één waren voor, maar de verzamelde ministers hebben Michels partijgenoot, vicepremier en minister van Financiën Didier Reynders, kunnen overtuigen niet dwars te liggen. Ooit was Joëlle Milquet de nagels aan Letermes doodkist, maar begin deze week liet de premier discreet informeren bij haar kabinet welk cadeau hij kon kopen voor Milquets vijftigste verjaardag - geen bos bloemen, maar iets dat ze echt graag heeft. Een waarnemer: "De Leterme van 2007 was te veel met zichzelf bezig om aan zulke attenties te denken." Het is trouwens een prettig ironisch kantje van de geschiedenis: uitgerekend vandaag, de dag van het wereldrecord inzake politieke patstelling, is het feest bij madame non.

Spleetjes
Maar Leterme blijft natuurlijk Leterme. Een ervaren CD&V'er: "Hij zegt het niet, maar wie hem kent, merkt dat zijn ogen zich tot spleetjes vernauwen, als hij zogezegd langs zijn neus weg vraagt: 'Het is precies niet zo gemakkelijk, met die staatshervorming, hé?' Dat doet hem geweldig deugd: hij ziet er een soort van bevestiging in van zijn eigenwaarde: zie je wel dat het niet door mij kwam dat we vorig jaar op onze bek gingen?"

En intussen 'speelt' Leterme ermee. Onze zegsman: "Bij hem was altijd alles dubbel, en dat is nog zo. Hij is charmant, maar heeft een gemeen kantje. Hij is verstandig en slim, maar maakt van tijd grove blunders. Nu ook zo: hij kan het wel vinden met Vande Lanotte, heeft hem ook nodig om nu al een paar coalities 'te verzekeren' voor na de gemeenteraadsverkiezingen. Maar tegelijk was hij nijdig op de sp.a'er: omdat die ineens slaagt in wat hem nooit was gelukt: contouren schetsen voor een groot communautair compromis. En hij kon het evenmin hebben dat er ineens een andere West-Vlaming hoog kwam opzetten in de polls."

En dus kreeg je die verwoestende tweetrapsraket: eerst zegt het CD&V-bestuur zijn steun toe aan de nota-Vande Lanotte, dan komt de zogenaamde G4 en petit comité samen, zogezegd om de communicatie bij te sturen. Het was de foute club op het foute moment: minister-president Kris Peeters, die zich de week voordien nationaal belachelijk had gemaakt met zijn Aconcagua-expeditie (niet aanwezig op de begrotingsbespreking in het Vlaams Parlement, vervolgens ziek geworden en voortijdig moeten opgeven) en koste wat het kost opnieuw bovenaan wou staan, Wouter Beke, die met ruime score voorzitter werd en zijn partij eens wilde laten zien dat hij een échte baas was, Yves Leterme die altijd wel rekeningen openstaan heeft, en Steven Vanackere, wel loyaal en verstandig, maar ook iemand die hard geniet als minister van Buitenlandse Zaken: dat hoeft morgen nog niet te stoppen. En dus werd om allerlei oneigenlijke redenen véél te negatief gecommuniceerd over Vande Lanotte, waardoor we Vlaamser waren dan we wilden zijn - maar natuurlijk nog altijd niet zo Vlaams als N-VA. En intussen zakt CD&V in de peilingen."

Maar die strategie van de verschroeide aarde deert Leterme niet. Vanuit West-Vlaanderen heet het dat "hij gefixeerd is op het winnen van de volgende verkiezingen. Net zoals hij in 2010 al álles deed om een goede uitslag te halen. Alle sterke West-Vlaamse kandidaten moesten bij hem op de lijst staan, zij het op onverkiesbare of opvolgersplaatsen: een zo sterk mogelijke lijst die toch zo veel mogelijk stemmen richting lijstduwer zou trekken. Dat is gelukt: CD&V zakt terug tot 17 procent behalve in West-Vlaanderen, waar de lijst van Leterme een mooie 23 procent liet optekenen. Alleen stak het Yves geweldig dat de N-VA van Bourgeois hem versloeg, zij het met een paar centiemen na de komma. Maar zo staat hij er weer. Na de verkiezingen heeft hij het intimi uitdrukkelijk laten weten: "Ik ben incontournable". Als straks de prijzen verdeeld worden, is hij er gegarandeerd opnieuw bij. Ofwel wordt hij vicepremier met bovenop een zwaar kabinet als Financiën, ofwel is het boel. En CD&V is vandaag zo zwak dat de partij niet meer onder de wensen van Leterme uit kan."

Zo zit Yves Leterme weer gebeiteld. Hij is nog altijd eerste minister van het land, en een nieuwe regering dient zich niet meteen aan. En als de nieuwe regering er komt, staat hij klaar voor een sleutelfunctie in dat te vormen kabinet. Wat kan hem nog bedreigen? Ogenschijnlijk niets, behalve... Open Vld. Vincent Van Quickenborne: "Wat we niet zullen gedogen, is dat sommigen deze situatie gedogen, en doen alsof het land zonder echte regering kan."

|| "Officieel ligt de regering-Leterme II nog altijd, in de praktijk staat ze al lang opnieuw recht" ||

Het zag er nochtans zo leuk uit: N-VA hoeft niet in een regering te stappen, kan vanaf de zijlijn, jawel, gedogen, en kan inmiddels in de formatiegesprekken niet één morzel communautaire toegevingen doen. CD&V blijft de gezichten van de verschillende regeringen leveren, of ze Leterme of Peeters heten, en kan zich communautair verstoppen achter N-VA. Het perfecte plaatje, ware er dus niet Open Vld. Ook Leterme II bis is gewaarschuwd: de paasvakantie is andermaal niet zo vreselijk veraf.

Bron: http://www.demorgen.be/dm/nl/5036/W...nde-zaken.dhtml

Mijn motivatie:
Ik vind dat Yves Leterme veel te hardhandig is aangepakt. Mocht ik Yves Leterme zijn, zou ik nu in mijn handen wrijven. Dat klinkt rancuneus, maar ik vind het wel een beetje op zijn plaats. Ook met "woordhouder" De Wever lukt het NIET. Toen Leterme in 2007 mislukte en de regeringsformatie ook 194 dagen aansleepte, werd hij uitgemaakt als een mislukkeling, een loser, een woordbreker, ... vandaag zijn we dag 278 na de verkiezingen en er is nog steeds geen akkoord in zicht. Ons land zit vast, ons land staat stil. Maar toch: er is nog steeds een regering van lopende zaken die haar werk doet. Gisteren nog werd er een akkoord bereikt dat België het begrotingstekort naar 3,6 % zal terugschroeven. Dat is beter dan Europa vroeg. Het Europese Voorzitterschap, waar nog zoveel schrik voor was omdat we geen regering zouden hebben, werd glansrijk door Leterme volbracht. Zelfs Europa loofde de regering, al is ze maar in lopende zaken. Dankzij Leterme blijft ons land (min of meer) op (misschien het juiste, of alleszins) een spoor.