Leraars en belastingen
Heel wat leerkrachten trekken hun onkosten voor verplaatsingen, vakliteratuur, computer en eigen werkkamer af van hun belastbaar inkomen. Hoe moet dat precies? En hoe zit het met de aangifte van toevallige of minder toevallige bijverdiensten? Soms loont het de moeite iets meer aandacht te besteden aan het invullen van uw belastingsaangifte. Ook al lijkt het een doolhof.
De personenbelasting treft alleen netto-inkomsten. Het is dus belangrijk te weten welke aftrekken u kunt toepassen op de bruto-inkomsten om het netto-inkomen te bepalen. Daarvoor wordt het brutoloon verminderd met de sociale bijdragen, de bedrijfslasten en andere aftrekken. Ook onderwijzend personeel mag de werkelijke onkosten bewijzen voor zover deze hoger liggen dan het forfait. Dat forfait werd ingevoerd als administratieve taakverlichting om te vermijden dat de administratie de onkostenlijsten van miljoenen belastingplichtigen zou moeten controleren. Zoals elk forfait is ook dit eigenlijk onbillijk: bij een gelijk inkomen is de aftrek van forfaitaire bedrijfsinkomsten van meester Willy die te voet naar school komt en nooit vakliteratuur koopt identiek aan het forfait voor juffrouw Hilde die zware reiskosten heeft en veel geld besteedt aan vakliteratuur en vorming. Daarom mag u de bewezen, werkelijke bedrijfslasten aftrekken als die hoger liggen dan het forfait.
Computer afschrijven
Het is mogelijk dat één echtgenoot het forfait toepast en de andere de werkelijke kosten aftrekt, of dat beiden dat doen. Er kunnen daarbij wel enkele problemen rijzen. Als man en vrouw bijvoorbeeld beide leerkracht zijn in dezelfde school en met één auto naar school komen mogen ze uiteraard elk slechts de helft van de reiskosten aftrekken. Dat geldt ook voor de aankoop van een computer die ze samen gebruiken. Om te weten of het in uw specifiek geval rendeert om niet voor het forfait te kiezen, moet u dat eerst eens berekenen. Voor een salaris van 880.000fr. bedraagt het bijvoorbeeld 70.400fr. Zit u daar met uw werkelijke onkosten boven dan moet u die kunnen bewijzen en betaalt u minder belastingen. Het forfait bedraagt 20% voor de eerste schijf van uw inkomen tot 165.000fr., 10% voor de schijf tot 330.000fr., 5% voor de schijf van 330.000fr. tot 550.000fr. en 3% voor wat daar boven zit. Het maximumforfait is 110.000fr.
Dure werkkamer
Om als bedrijfslasten te gelden moeten uw onkosten verband houden met uw beroep, dateren van de belastbare periode, nodig zijn om uw inkomsten te verwerven of te behouden en bewezen worden. Er is een onderscheid tussen dadelijk aftrekbare kosten en de kosten die u over meerdere jaren kunt afschrijven: een auto over vijf jaar, bureaumeubilair over tien jaar, computers over drie à vijf jaar en gebouwen over 33 jaar (3% per jaar dus). Er zijn verschillende afschrijfprocedures maar meestal is het aangewezen om te kiezen voor de manier die een zo hoog mogelijke aftrek biedt in het eerste jaar. Een computer van 150.000fr. en 29.250fr. BTW schrijft u dus het best degressief af met de BTW dadelijk als geheel afgetrokken. Dit betekent in het eerste jaar 29.250fr. plus 40% van 150.000fr. (89.250fr.), in het tweede jaar 40% van 150.000fr. min 60.000fr. (36.000fr.), in het derde jaar 20% van 150.000fr. (30.000fr.) en in het vierde jaar de resterende 24.000fr.
Wat kunt u nu allemaal aftrekken als werkelijke bedrijfslasten?
1. Reiskosten. Het volledige bedrag van trein-, bus- en tramticketten. De auto-onkosten voor woon-werkverkeer worden berekend tegen 6fr. per kilometer. Als uw werkgever een gedeelte van deze onkosten vergoedt, mag u uiteraard alleen het resterende deel in rekening brengen.
2. Bedrijfslokaal. Dat is niet alleen de werkkamer thuis maar eventueel ook een deel van de garage als u de wagen voor beroepsdoeleinden gebruikt. U berekent het percentage van de oppervlakte van uw woning dat u voor uw beroep gebruikt: 10 tot 15% is een aanvaardbaar percentage. Dat percentage past u toe op alle aftrekbare uitgaven: elektriciteit en verwarming, reinigingskosten, brandverzekering, interesten van de hypothecaire lening, eventueel betaalde huur. Als u eigenaar bent van de woning kan u de aankoop afschrijven over 33 jaar en van dat bedrag het percentage nemen zoals hierboven uitgelegd.
Een leerkracht gebruikt bijvoorbeeld één kamer van zijn woning als werkkamer (10% van de totale oppervlakte). Hij heeft de woning gekocht voor 4.000.000fr., waarvan 500.000fr. voor de grond. Dan kan hij jaarlijks volgend bedrag afschrijven voor zijn studiekamer: (4.000.000 - 500.000) x 10% x 3% = 10.500fr., aangevuld met 10% van zijn totale uitgaven voor elektriciteit, verwarming, reiniging, brandverzekering en hypothecaire lening.
3. Kantoorbenodigdheden enz. Schrijfgereedschap, papier, fotokopieën enz. kunt u meteen volledig aftrekken. Groter materieel zoals een schrijfmachine, rekenmachine, computer enz. wordt meestal over vijf jaar afgeschreven, meubilair over tien jaar. Vakliteratuur, boeken en abonnementen op tijdschriften zijn volledig aftrekbaar. Ze moeten wel te maken hebben met de gedoceerde vakken. Romans zijn bedrijfslasten voor de leerkracht Nederlands maar niet voor die van wiskunde.
Bijscholingskosten zijn volledig aftrekbaar als ze dienen voor verdere vervolmaking, verwerven of onderhouden van vakkennis. Kosten voor het verkrijgen van een nieuw diploma of een bijkomende kwalificatie zijn niet aftrekbaar.
Als de school een deel van de onkosten vergoedt, moet u dat van het totaalbedrag aftrekken. Scholen zijn immers verplicht die vergoedingen aan de belastingen door te spelen.
Ook volledig aftrekbaar zijn de vakbondsbijdrage, de beroepsaansprakelijkheidsverzekering en de bijdragen voor een beroepsvereniging.
Niet meer aftrekbaar zijn de uitgaven voor kleding, behalve de specifieke werkkleding (labojassen, werkplaatskleding, trainingspak enz.)
Van de bedrijfsinkomsten die al verminderd werden met de bedrijfslasten kunt u nog geheel of gedeeltelijk aftrekken: levensverzekeringspremies, hypothecaire leningen, giften enz. Ook de uitgaven voor kinderopvang zijn aftrekbaar (max. 345fr. per oppasdag per kind). Het moet gaan om kinderen jonger dan drie jaar en onkosten betaald aan erkende inrichtingen of onthaalmoeders.
Bijverdienen
Heel wat leerkrachten hebben een of andere bijverdienste: auteursrechten voor publikaties en composities, honoraria voor voordrachten, reisgidsen, journalistiek, begeleiding van sport- en vakantiekampen enz. Daarbij moet u eerst en vooral nagaan of u niet in overtreding bent met de cumulatie-wetgeving. De inkomsten kunt u aangeven als toevallige inkomsten of als baten van een zelfstandige activiteit.
1. Toevallige inkomsten. (Invullen bij code 200 op deel 2 van het aangifteformulier.)
Het voordeel hiervan is dat het maximumtarief van de belasting maar 33% (plus gemeentebelasting) bedraagt en dat er geen sociale zekerheidsbijdragen op verschuldigd zijn. Probleem is dat er geen precieze definitie bestaat en dat er dus nog al eens discussie ontstaat over het al dan niet toevallig zijn van de inkomsten. Er zullen meestal geen problemen zijn als het bedrag niet te hoog is, de regelmaat van de prestaties niet te groot is, de investeringen niet te aanzienlijk zijn en de activiteiten niet in het verlengde liggen van de activiteit als leerkracht. Enkele voorbeelden. Voor een leerkracht zijn de auteursrechten voor een roman diverse inkomsten maar die voor een handboek bedrijfsinkomsten. De honoraria voor een voordracht over een hobby zijn diverse inkomsten maar die over het vakgebied zijn bedrijfsinkomsten. Dikwijls krijgt men voor een occasionele activiteit een op een loonfiche gelijkende fiche van de commissies, makelaarslonen enz. nr. 281.50. Hoewel de juridische omschrijving die aan een type inkomen wordt gegeven door de uitbetalende instantie niet bindend is voor de genieter ervan, maakt de uitreiking van zo'n fiche het voor de leerkracht moeilijker om tegenover de fiscus staande te houden dat het om een toevallig, divers inkomen gaat. Maar in de praktijk blijkt dat nogal mee te vallen.
Bij code 201 mag u bovendien het totale bedrag vermelden van de uitgaven of lasten die u gedaan hebt om de aangegeven inkomsten te behouden of te verkrijgen. Er wordt geen forfait toegepast als u hier niets invult. In principe moeten deze uitgaven bewezen worden maar meestal is dat niet nodig als u redelijk blijft: ten hoogste 20% van het totale bedrag.
2. Zelfstandige activiteit. Leerkrachten die naast hun hoofdberoep een kleine zelfstandige activiteit uitoefenen die niet kan getypeerd worden als occasioneel, moeten zich aansluiten bij een sociale verzekeringskas voor zelfstandigen en bijdragen betalen, zelfs als er maar geringe inkomsten zijn. Onder de 74.441fr. netto-inkomen was in 1993 geen bijdrage verschuldigd. Eventueel moeten zij zich ook inschrijven in het handelsregister en een BTW-nummer aanvragen. Op auteursrechten zijn evenwel geen sociale zekerheidsbijdragen verschuldigd voor leerkrachten die in het dag- en/of avondonderwijs prestaties leveren die overeenkomen met 6/10 van een volledig lesrooster.
De baten van een zelfstandige activiteit worden als bedrijfsinkomen beschouwd en toegevoegd bij de overige inkomsten. Ze worden dus belast tegen het oplopende, progressieve tarief en maken sociale zekerheidsbijdragen voor zelfstandigen eisbaar. Dit betekent concreet dat bijverdiensten worden belast met een aanslagvoet van ongeveer 50%, naargelang van de hoogte van het bedrijfsinkomen. Het wordt fiscaal zeker niet aangemoedigd om naast uw hoofdberoep nog bij te verdienen. Adviseurs zeggen dan ook dat indien één van beide echtgenoten geen bedrijfsinkomen heeft, het interessanter is dat hij/zij de bijverdienste uitoefent.
Een bijzonder handige bron voor gedetailleerde informatie over alle juridische, fiscale en andere problemen voor leerkrachten is het Onderwijszakboekje. U kunt dat bestellen bij Uitgeverij Kluwer Editorial - Excelsiorlaan 18 - 1930 Zaventem - + 02-719 16 42. Het kost 1146fr. maar ook dat bedrag is eventueel als vakliteratuur aftrekbaar.
Klasse voor Leerkrachten 45, mei 1994, p. 32-33

Deze lange lap tekst zou een stuk vlotter lezen als je een beetje aandacht zou schenken aan de opmaak van de tekst. De belangrijkste stukken in het vet, een witruimte na een nieuw geheel enz. Ik ben speciaal op zoek gegaan naar het origineel omdat een tekst met deze opmaak echt niet aangenaam leest.
Gewoon een tip hé.

Afgezien van het feit dat het artikel een beetje gedateerd is (een kleine 14 jaar), vind ik het taalgebruik wel vrij moeilijk. Van een tijdschrift als klasse, helemaal geen economentijdschrijft ofzo, zou je toch wel mogen verwachten dat ze hun boodschap een beetje aanpassen aan hun doelpubliek. Of ben ik de enige die over termen als forfait, afschrijven, degressieve afschrijving enz. toch eens 2x moet nadenken?

Wel een heel interessant artikel dat wel enkele perspectieven opent (romans fiscaal aftrekbaar voor leerkrachten Nederlands, yippie ). Toch maar eens wat navraag doen op mijn school, want ik loop heel wat besparingen mis precies...

__________________
"De jeugd van tegenwoordig houdt alleen maar van luxe, heeft slechte manieren en veracht de autoriteit.
Zij heeft geen respect voor oudere mensen. De jeugd verpraat de tijd terwijl er gewerkt moet worden, schrokt bij de maaltijden het voedsel naar binnen, legt de benen over elkaar en tiranniseert de ouders..."
- Socrates, 2400 jaar geleden... -