Bush voltooit zijn revolutie

door Frank Kools


NEW YORK - Vier jaar lang was minister Colin Powell het eenzame en pragmatische tegengeluid op buitenlands gebied in de regering-Bush. Maar de president heeft geen behoefte meer aan een andere kijk. Heeft de kiezer niet duidelijk gemaakt dat hij tevreden is met hoe Bush de wereld ziet? De president wil zijn wensen uitgevoerd zien en accepteerde daarom direct Powells ontslag.


De aanstelling van Condoleezza Rice als nieuwe minister laat zien dat Bush geen enkele intentie heeft om in zijn tweede termijn voor een zachtere lijn te kiezen. Zij was immers als nationaal veiligheidsadviseur nauw betrokken bij het formuleren van zijn beleid. ,,Condi weet wat de president wil bereiken en is het ermee eens'', zei Gary Schmitt, directeur van Project voor een Nieuwe Amerikaanse Eeuw, een denktank van haviken.

Ook voor Newt Gingrich, een boegbeeld van rechts, is de aanstelling van Rice een teken dat Bush zelfverzekerd gaat opereren. ,,Ik heb de indruk dat de president in grote lijnen meent dat zijn richting de juiste is.'' Gingrich ijverde actief voor het aftreden van Powell. Die zou ,,bewuste en systematische pogingen'' hebben ondernomen om het Bush-beleid te ondergraven.

,,We zien de afronding van een revolutie'', meent Ivo Daalder, oud-adviseur van president Clinton en auteur van 'Amerika ontketend' over de ommekeer die Bush teweegbracht in het Amerikaanse denken over diplomatie en het gebruik van het leger. ,,Wie dacht dat het buitenlands beleid van Bush-II meer gematigd en meer multilateraal zou zijn, begrijpt deze president of deze verkiezingen gewoon niet.''

Europese bondgenoten hoeven niet op toenadering te rekenen. ,,Europa, word wakker uit een nachtmerrie die blijkt waar te zijn'', stelt Daalder. Voorstanders van directe gesprekken met Iran en Noord-Korea verloren met Powell hun stem in de regering.

Met Rice als minister moet een eind komen aan de tweespalt in Amerika's buitenlands beleid. Powell en minister Donald Rumsfeld van defensie en vice-president Dick Cheney spraken elkaar geregeld tegen, wat tot verwarring leidde in het buitenland. Hoewel Rice in het verleden zeker niet altijd de zijde van Rumsfeld koos, staat zij ideologisch gezien dichter bij hem en Cheney.

De eensgezindheid neemt ook toe wanneer Rice als nationaal veiligheidsadviseur wordt opgevolgd door Stephen Hadley, nu al haar rechterhand.

Onder Rice moet het ministerie weer stevig greep op het buitenlands beleid krijgen. Powell verloor veel gevechten van het Pentagon. In het buitenland was zijn positie niet altijd sterk omdat men niet zeker wist of hij namens Bush sprak. Rice heeft als vertrouwelinge en vriend, duidelijk wel het oor van Bush.

Powells ontslag komt voor het Midden-Oosten op een zeer ongelukkig moment. De minister blijft nog enige tijd in functie en voert volgende week op de Westoever gesprekken met de Palestijnse leiders. Hij wil bekijken of het vredesproces na de dood van Arafat vlotgetrokken kan worden. Het is de vraag of de Palestijnen niet liever wachten op Rice.

Met Powell traden al zes ministers af. Op Justitie stelde Bush intussen al een vertrouweling uit Texas aan. Hetzelfde lijkt hij van plan met Onderwijs. Het gevolg is volgens een ingewijde dat Bush ,,de regering controleert en niet alleen het Witte Huis''. Dat moet Bush een steviger greep op het beleid geven zodat hij ingrijpende besluiten kan nemen.


Trouw, 17-11-2004

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB