Something rotten


Het volk mort. Er zit een betoging aan te komen, een rist kunstminnenden bundelen de krachten, hier en daar laat iemand een baard groeien. Het kookpunt is bereikt. Dat merk je als radiopresentator bij een actualiteitenzender meer dan ooit. De toon in de mailbox van een VRT-programma is een goede graadmeter voor dat zo misplaatst eenduidige 'Bruto Nationaal Geluk'. Voorwaar ik zeg u, met een blik op de binnenlopende mails: het gaat niet goed.


En uiteraard is dan ook de openbare omroep de kop van jut. Iemand van deze of gene strekking aan het woord laten volstaat al om een lawine van haatdragende mails over je heen te krijgen. Zelfs nog voor de desbetreffende persoon iets heeft gezegd. Het nakende initiatief 'Niet in mijn naam' in de KVS kan je hier gerust vervangen door het immer populaire 'Niet met mijn belastinggeld'.

Gilles De Coster, presentator van De Ochtend op Radio 1, twitterde vorige week treffend: 'Letterlijk: de voorbije 2 minuten door 2 verschillende luisteraars uitgescholden voor respectievelijk 'belgo-socialist' en 'NAV-lakei'. En dan houdt hij het nog netjes, want het kan tellen de laatste tijd. Ik zie de portie onbeleefdheid in reacties, net zoals het fileleed, elk jaar toenemen, maar de laatste maanden is er een stroomversnelling in het riool.

Iedereen mag zijn eigen mening hebben, daar gaat het mij echt niet over. Maar het is de manier waarop. Kunnen we 't daar nog even over hebben? En kom mij niet af met die versleten cafétoog-metafoor. 'Ja maar Ruth, die reacties online, dat is zoals je aan de toog van je café met elkaar praat.' Laat me niet lachen! Daar zie en kies je tenminste met wie je praat, daar strijd je met gelijke middelen.

Er is ook een onrustwekkende gradatie in tonaliteit. Je hebt de reacties op de website. Die zijn nog redelijk mild, want daar zit altijd de delete-stok achter de deur. De richtlijn zegt: wie beledigend is, gaat eruit. Zoals een goeie cafébaas je de deur wijst wanneer je een vrouw onheus benadert. Een stukje erger zijn de mails die binnenlopen in de mailbox van het programma. Die worden uiteraard op geen enkele wijze gecensureerd.

En het ultieme scheldproza vind je in je persoonlijke postbus. Een VRT-mailadres is nu eenmaal niet zo moeilijk te achterhalen. Wanneer de boze burger het plots heeft over mijn lichaamsomvang, of over mijn vermeende naschoolse activiteiten in de rosse buurt, dan is dat voor mij een paar bruggen te ver.

Noem mij ouderwets en naïef, maar die toenemende radicalisering in woordgebruik, die boezemt mij angst in. Die verharding in terminologie, die zet mij aan het denken. Er is ook geen gevoel voor humor en geen greintje relativering meer wanneer het over politiek aanverwante dingen gaat. Je zou verdomme bang zijn om een plaatje van ZZ Top te draaien uit angst het verwijt te krijgen een standpunt in te nemen in de mannen met baarden kwestie.

En dat wil echt niet zeggen dat ik niet tegen kritiek kan. Niet dat het me niet raakt, de persoon achter de microfoon blijft tenslotte ook maar een subject. Met een geschiedenis en gevoelens, die elke dag op de best mogelijke manier zijn of haar werk probeert te doen. Vanachter een klavier je eigen frustratie als een ongelikte beer uitbraken, is misschien wel begrijpelijk, maar toch zo gemakkelijk.

Het kan ook anders. Onlangs mailde een luisteraar mij dat hij zich vreselijk begon te ergeren aan een paar stopwoordjes die mij telkens lijken te ontglippen. Hij noemde man en stopwoordenpaard. Die mijnheer heb ik beleefd teruggemaild met een welgemeende dankuwel en de uitdrukkelijke vraag om mij, wanneer er weer nieuwe ergernissen opduiken, dat onverwijld te laten weten.

Het Huis van Vertrouwen aan de Reyerslaan is in de perceptie van velen een rood bastion waar je zonder partijkaart niet aan de bak komt. Dat moet maar eens gedaan zijn. Als mensen willen weten voor welke partij ik stem, dan moeten ze maar eens mee over mijn schouder komen kijken in het stemhokje. En de mannen van Basta mogen ook mee komen, met een stopwatch in de hand. Buiten een VRT-pasje, een seizoenskaart van de Zoo en Germinal Beerschot vind je - tot spijt van wie het benijdt - niet veel in mijn portefeuille.

Ruth Joos maakt het programma 'Joos' op Radio 1


DS, 17-01-2011

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB