Wees jong van hart: lees terwijl u chat, zapt; sms't en tv kijkt


De jonge generatie doet al lang niet meer 'één ding tegelijk'. Neen, dit is de multitasking-generatie. Of maakt ze zich iets wijs?


Stilstaan is vooruitgaan. Als je niet meer kan stilstaan, ga je zwaar achteruit. De nieuwste generatie heeft het echter steeds moeilijker om even halt te houden en vijf minuten afstand te doen van haar elektronisch speelgoed. Vijf minuten pauze moet worden opgevuld met een liedje, een telefoontje, een sms'je. Dit is bovendien de multitasking-generatie. Je doet niet één, maar minstens drie dingen tegelijk: een gesprek voeren, luisteren naar een iPod, één blik gericht op de televisie, met ook een tijdschrift binnen handbereik. En intussen wordt het meest recente nieuws per sms doorgespeeld.

Waar ze ook gaat, de jongere generatie moet bereikbaar zijn. Midden in de meest persoonlijke gesprekken grijpen ze naar hun gsm om te zien wie hen nu weer een berichtje heeft gestuurd. En het computerscherm waaraan ze zoveel uren doorbrengen, heeft drie vensters tegelijkertijd open. De openingspagina is uiteraard Google News, en er is een chatsessie bezig met wel tien medespelers tegelijkertijd.

Praten met anderen is geen probleem voor de multitasking-generatie. Dat doe je dus met één oor verbonden met je iPod. In 1990 bleek dat jonge mensen zich geen leven konden voorstellen zonder radio-cd-speler. Nu moet het allemaal via instant messaging - we zullen het maar voluit schrijven, want ik vermoed dat niet alle lezers IMing of IM zullen begrijpen.

Generatie van filmmakers. De grootste prijs die de jeugd betaalt voor haar multitasking, is gebrek aan concentratievermogen. Ik ben gestopt mij te ergeren aan studenten die een krant voor zich open hebben liggen tijdens de les. Als ze zouden mogen, zouden ze tijdens de les naar elkaar mailen. Maar je mails beantwoorden terwijl ik les aan het geven ben, dat gaat voor mij nog net één stapje te ver.

Het probleem is dat de student denkt dat hij én kan luisteren én mail kan lezen, terwijl alle onderzoeken in de andere richting wijzen. De kracht van de jongere generatie ligt in haar breedte. De snelheid waarmee ze relevante informatie opsnort, in de meest verborgen hoeken, is verbazingwekkend. Maar als jongeren al die informatie in een korte, beknopte, min of meer samenhangende tekst moeten weergeven, wordt het vaak wel erg problematisch. Al ze hun ideeën echter mogen weergeven met 'alle kanalen open', videoclips achterna, dan krijg je pareltjes.

We krijgen een generatie van filmmakers, niet van essayschrijvers. Een film heeft muziek, dialoog, beelden, een verhaal, computeranimatie. Een roman heeft alleen maar letters. Hendrik Conscience zou zich in zijn graf omdraaien, maar bij het tempo van de huidige technologische ontwikkelingen zou het nog wel eens heel lang kunnen duren voor hij rust vindt.

Vorm van zelfbedrog. Is multitasking een verontrustende evolutie? Waarschijnlijk niet meer verontrustend dan de uitvinding van de boekdrukkunst, de trein, de televisie of de auto.

Toch moeten we even opletten. Onze hersenen zijn het product van honderdduizenden jaren evolutie. We hebben ons als mens steeds geconcentreerd op onze gesprekspartners om hun lichaamstaal te kunnen lezen. We weten maar al te goed dat woorden heel licht kunnen wegen; we hebben andere signalen nodig om de waarde van die woorden echt in te schatten. Met elkaar praten terwijl je naar een iPod luistert of een sms-berichtje ontvangt, is echt niet bevorderlijk voor de communicatie.

Het deel van de hersenen dat ons helpt bij al dat multitasking-geweld is een deel dat laat rijpt (kleine kinderen kunnen ook maar met één zaak tegelijkertijd bezig zijn), maar ook weer snel met de leeftijd in kracht afneemt. Geen toeval dus dat jongere mensen zo graag en zo goed al die dingen tegelijkertijd doen. Kinderen kunnen het nog niet. Ouderen kunnen het niet meer. Zij schrijven er columns over. En ik erger mij blauw, want ik ben wel vier keer onderbroken door de telefoon.

In werkelijkheid echter is multitasking een vorm van zelfbedrog. Het is veel economischer de dingen na elkaar te doen. In het laboratorium verschillen jonge mensen op dat vlak niet van ouderen.

Opgepast voor... de quarterlife-crisis. Stilstaan is vooruitgaan. Je bent dertig en je hebt het allemaal al meegemaakt: de blitse auto, het nieuwste gsm-model, je bent op-en-top professioneel, en je gaat gebukt onder een massa keuzes. Je hebt er nooit bij stilgestaan. Alles werd professioneel aangepakt en ook de leuke dingen des levens hadden klasse: lunches in trendy restaurants, beautyfarm, verwenweekends, de droomreis naar Australië of Venezuela...

En plots overkomt het je. De quarterlife-crisis. Je beseft dat er minstens al een vierde van je leven voorbij is, en je hebt je stempel nog niet gedrukt op deze planeet, je hebt je stempel niet eens op jezelf gedrukt. En plots besef je dat je eigenlijk grote keuzes moet maken. Je woont in een vreemd soort relatie samen met de man of de vrouw, neen niet van je dromen, maar met iemand waarmee je nu al enkele jaren bed, restaurant, en reisjes gedeeld hebt. Maar is het wel de ware jakob? Wil je met die vrouw kinderen?

Bovenal ontdekken de prille dertigers dat kiezen ook verliezen inhoudt. Ze willen hun vrijheid behouden. Maar ze willen ook wel kinderen, en een stabiele relatie, en een baan waar ze zich toch weer niet elke dag opnieuw moeten bewijzen.

Maar dat kan je helaas niet allemaal multitasken.


Marc Buelens is hoofddocent aan de Universiteit Gent en partner van de Vlerick Leuven Gent Management School


Trends, 05-05-2006 (Marc Buelens)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB