Peter Piot: ‘In 1976 ontdekte ik ebola, nu vrees ik voor een onvoorstelbare tragedie’

Vlaming Peter Piot trok in de jaren zeventig naar Congo voor de eerste uitbraak van het ebolavirus. Hij was een van de ontdekkers van het virus en is ook internationaal geroemd om zijn kennis over infectieziekten. Maar anno 2014 ziet hij de situatie somber in. ‘Ik vrees voor een onvoorstelbare tragedie. Ik had nooit gedacht dat het zo erg kon worden’, vertelt hij in een interview aan de Britse krant The Guardian.
Veertig jaar nadat Peter Piot een van de ontdekkers was van het virus in Congo, is er nog niet veel geweten over ebola. In het begin werd zelfs even gedacht dat het om een variant van gele koorts ging. ‘Ik weet nog heel goed hoe ik betrokken raakte bij het onderzoek. Op een dag in september bracht een piloot van Sabena ons laboratorium een blauwe thermosfles, met een brief van een dokter in Kinshasa. De fles bevatte een bloedstaal van een Belgische non uit Yambuku, die bijzonder ziek geworden was door een mysterieuze ziekte. Vermoedelijk een vorm van gele koorts’, vertelt Peter Piot zijn verhaal aan The Guardian.

Onwetend over het gevaar dat zich in de fles school, begon het team het bloedstaal te onderzoeken. Ze gingen de strijd aan met enkel een witte labojas en een paar handschoenen, zonder elke vorm van andere bescherming. ‘We dienden het staal toe aan muizen en andere proefdieren, maar er gebeurde niks. Pas na een paar dagen begonnen alle dieren een voor een te sterven. Toen al wisten we dat we met een zeer dodelijk virus te maken hadden.’ Pas na een lange tijd van onderzoek toonde het virus zijn ware gelaat onder de microscoop. De gekende wormachtige krul dook op, en had niks weg van gele koorts. Laat staan dat ze het virus konden in verband brengen met een andere ziekte.

Kuifje in Congo

Intussen was de Belgische non overleden in Yambuku, en werd er meteen een klein hospitaal opgericht voor nieuwe gevallen. Toen de Belgische regering iemand vroeg om af te reizen naar de regio, aarzelde Peter Piot geen seconde. ‘Ik was 27 en voelde me net als mijn kinderheld Kuifje. En ik beken, ik werd ook aangetrokken door de kans iets helemaal nieuws te ontdekken.’

Het was daar ter plaatse dat Piot ook de naam ebola bedacht. ‘We hebben met ons team lang gedaan over die discussie. We wilden absoluut niet kiezen voor de naam Yambuku virus, dat zou het dorpje voorgoed gestigmatiseerd hebben. Onze Amerikaanse teamleider stelde voor dat we op een kaart de dichtstbijzijnde rivier zouden zoeken, en het virus daarnaar te vernoemen.’ De ebolarivier is dus eigenlijk de schuldige.

Van zeer lokaal naar dichtbevolkte gebieden

Na Yambuku ging Peter Piot weer aan de slag als algemeen onderzoeker en richtte hij zijn pijlen onder meer op de strijd tegen aids. Dat hij anno 2014 opnieuw zijn hoofd zou moeten breken over het dodelijke ebolavirus, had de Vlaming nooit kunnen inschatten. ‘Ik dacht altijd dat ebola geen grote problemen zou veroorzaken, omdat de opstoten van het virus altijd kort en zeer lokaal waren. Maar dat veranderde in juni dit jaar. Het werd me duidelijk dat er iets fundamenteel anders was aan deze uitbraak. Vlamingen zijn meestal niet zo emotioneel, maar deze keer maak ik me echt zorgen.’

Vooral de locatie van de ebola-uitbraak speelt de wereld op dit moment parten. De meeste gevallen laten zich optekenen in de grensstreek van Guinee, Sierra Leone en Liberia, een zeer dichtbevolkt gebied. Intussen heeft het virus ook al de hoofdsteden Monrovia en Freetown bereikt, met ongekende gevolgen.

‘Niks veranderd op dertig jaar tijd’

‘Dit is niet langer een epidemie, dit is een humanitaire catastrofe. Deze ebola-uitbraak kan een hele regio lamleggen, ik kan alleen maar hopen dat we het onder controle krijgen. Ik had nooit gedacht dat het zo erg kon worden. Ik herinner me nog elke dag de patiënten in Yambuku. Ze stierven moederziel alleen in hun huisjes en we konden niks voor hen doen. Nu dertig jaar kunnen we nog steeds niks doen, zeer deprimerend. Maar dat geeft me wel de motivatie om iets te doen voor de slachtoffers. Het wordt dringend tijd dat de wereld actie onderneemt. Niet alleen medisch personeel, maar ook vrachtwagens, jeeps en voedsel naar de regio’s sturen. Nu’, besluit Piot zijn pleidooi.

Bron: De Standaard, 5/10/2014, the guardian, http://www.standaard.be/cnt/dmf20141005_01303651

Commentaar:
Ik vind het vreemd dat men tegenwoordig een ziekte niet beter onder controle kan houden. Het begint erg kleinschalig maar hoe komt het dan dat ze het laten uitbreken tot iets veel groters? Ik begrijp dat ze volop bezig zijn met het zoeken van medicatie maar als dat voorlopig niet werkt dan moeten ze zoveel mogelijk mensen isoleren. Ik vind het erg om sommige mensen "op te sluiten" maar dit is voor hun eigen goed omdat ze vaak niet weten of ze al dan niet besmet zijn. Er moeten meer voorzieningen komen om de mensen in de getroffen regio's te helpen en ervoor te zorgen dat ze niet te veel in contact komen met elkaar.