Keihard en pessimistisch voor SP.A


BRUSSEL - Patrick Janssens (SP.A) heeft zijn rapport klaar In 'Wat ging fout' spaart de Antwerpse burgemeester zijn partij niet. Met harde cijfers komt hij tot een harde conclusie: 'Socialisten zitten in een neerwaartse trend. Onze campagne raakte in moeilijkheden en duwde ons verder in het verlies'. Duidelijke oplossingen geeft Janssens niet.


'Dit is niet het rapport Janssens' is het eerste wat de Antwerpse burgemeester - die verder geen commentaar wil geven - in zijn rapport stelt. Samen met het hoofd van de studiedienst Koen Pelleriaux en voormalig campagneleider Milan Rutten legde Janssens de campagne en de resultaten onder een vergrootglas en bundelde de kritiek.

'Het is nu aan de nieuwe voorzitter gepaste conclusies te trekken, de weg te wijzen en de verwarring te beëindigen', schrijft hij. Janssens heeft maar één duidelijke aanbeveling: organiseer na elke verkiezing een dergelijke doorlichting. Zijn stellingen zijn spijkerhard:

Natuurlijke afkalving: 'Het natuurlijk electoraat van SP.A daalde van 30 naar 20 procent, over de periode 1961-2007. De pieken van de jaren tachtig en die uit 2003 waren uitzonderingen in een dalende trend.

2007 was voorspelbaar: 'De magie verdween snel na 2003. De scherpste daling is te zien tussen 2003 en 2004. Maar een analyse van de nederlaag, die erg zinvol geweest zou zijn, kwam er niet.' Een duidelijke vingerwijzing naar Steve Stevaert, toen partijleider.

Gefragmenteerd electoraat: Er is de traditionele arbeidersachterban, en de hoog opgeleide stedelijke groep. 'De partij weet niet met die dualiteit om te gaan. De overwinning van 2003 werkte verlammend, de angst om een belangengroep of kiezerssegment te verliezen, weerhield de partij teveel van interne discussie.'

Zwakke partijwerking: 'De snelle voorzitterswissels creëerden gebrek aan stabiliteit, en dat verzwakte de partijwerking. '

Overal in het defensief: In heel Europa krijgen socialisten klappen, zegt Janssens. 'De derde weg wist in de jaren '90 het inhoudelijke debat nog te domineren. Ondertussen geven centrumrechtse leiders zoals Nicolas Sarkozy, Jan Peter Balkenende en Angela Merkel de toon aan op het politiek forum.'


Janssens bekijkt ook uitgebreid de mislukte kiescampagne, 'die leest als een verhaal van onvolmaakte keuzes en weifelende acties'. Nieuw is de kritiek niet, alleen is nooit zo scherp verwoord:

Projectlijst mislukt: Johan Vande Lanotte wilde in het najaar van 2006 met een nieuwe sociaalprogressieve projectlijst uitpakken. Er werd gezocht naar een nieuwe naam en zelfs een datum om de zaak te lanceren. 'Een aantal cruciale spelers haakten af, de drempelvrees bij het merendeel van de middenveldorganisaties was te groot. In januari 2007 moesten we van nul beginnen, terwijl cruciale accenten weggekaapt werden door de tegenstanders: “openheid, door Open VLD en “samenhang, door CD&V.'

Goede bestuurders: 'De troef van goede bestuurders werd op relatief korte termijn verspeeld. Een aantal moeilijke regeringsdossiers, zoals de stookolie, gingen gepaard met zeer ongelukkige communicatie.'

Te zelfvoldaan: 'De tol van 20 jaar regeringswerk woog te zwaar. De SP.A werd bij het establishement gerekend. De standpunten waren beredeneerd en becijferd, het programma was opgesteld als een toegangsticket voor een volgende regeringsdeelname. De partij en de potentiële kiezer gingen er te veel van uit dat ze er opnieuw “bij, zou zijn. Er leefde geen enthousiasme en ook geen verontwaardiging bij de leden. Het kiesprogramma blonk uit in linkse degelijkheid, niet in wervingskracht.'

Geen duidelijkheid: 'Johan Vande Lanotte als kandidaat-premier was tactisch juist, maar klopte strategisch niet. De ene dag primeerde de inhoud, op het einde weer de kanselier.' De JA!-campagne werd een vrijblijvend verhaal. Te veel marketing, te weinig relevant. 'Ze is nooit over het sloganeske heen geraakt.'

Vervreemding van de basis: 'Een toevallige passant op de verkiezingshappening zou sterk de indruk gekregen hebben dat het hier om een Spirit-happening ging: jong, fris en hip. De strakke communicatieaanpak was te ver doorgeschoten. De chemie met Spirit was een beetje zoek.'

Lijstvorming: Laat, chaotisch, haastwerk, geen tijd voor de noodzakelijke uitleg bij moeilijke keuzes. 'De lijsten werden als “zwak, gepercipieerd. Er zat sleet op de dynamiek van het groepsbeeld. Sleet die er in realiteit trouwens niet was.'


DS, 04-09-2007

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

De SP.A-kiezer wil brood én spelen


Patrick Janssens heeft een ootmoedige poging gedaan om de afgang van de SP.A bij de verkiezingen van 10 juni te verklaren, schrijft Luk Sanders. Maar er is wel meer aan de hand dan Janssens laat uitschijnen. 'De echte analyse begint waar die van Janssens eindigt.'


De SP.A bleef verward achter op 10 juni en vroeg duiding aan haar ex-expert in marketing en publiciteit. In een ootmoedig rapport analyseerde Patrick Janssens twintig jaar dalende verkiezingsresultaten, met bijzondere aandacht voor 2007. Het dient slechts om een grondig debat op gang te brengen, wat dan tot nieuwe strategieën moet leiden. Maar wellicht gingen ook strategieën vooraf aan het rapport zelf, want soms lijkt het nog minder te zeggen dan wat we al wisten. Drukke speculaties bij de pieken en dalen in 2003 en 2004, vooral in Limburg, maar geen woord over ongeëvenaard stemmenkanon Steve Stunt, wiens abrupte verschijnen en verdwijnen als partijleider toen toch iets kon verklaren. De verrechtsing in Vlaanderen blijkt geen vertrekpunt van analyse te zijn, maar een eindpunt. Dat de Vlaming de PS kotsbeu was, komt aan bod, maar dat hij dat electoraal durft te uiten door niet voor de Vlaamse zusterpartij te stemmen, had Vande Lanotte al begrepen tijdens de campagne (hij opperde de mogelijkheid van asymmetrische coalities), maar staat nu hooguit tussen de regels.

Een analyse die wellicht eveneens ongewenst is wegens niet meteen bruikbaar, is dat de SP.A chronisch lijdt aan een ziekte die de Volksunie (VU) destijds fataal werd: het bereiken van het partijdoel. De federalisering van België had de VU overbodig gemaakt, de sociale promotie van het achterlijke Vlaanderen tot steenrijke gemeenschap heeft de SP.A minder noodzakelijk gemaakt. De lange triomftocht van de PS was er dan logischerwijs omdat het verpauperde Wallonnië haar zo nodig heeft... Of laat die verpaupering zich verklaren door het succes van de partij? Want wat heeft bijvoorbeeld een yuppie als 'Ambassadeur Electro' Schmidt verloren bij een arbeiderspartij? Of waarom dong een narcistische kasteelheer als Jean-Pierre De Clercq onlangs mee naar het voorzitterschap van de PS? Laten we ons niet blind staren op 2007; de afgelopen twintig jaar hebben de Waalse socialisten ideologisch een andere koers gevaren dan de Vlaamse en de Waalse bleek stukken beter aan te slaan.

De SP.A hangt een post-mei-'68-variant aan van het socialisme. 'Post-' geeft aan dat het geen revolutionaire variant betreft. 'Mei '68' wijst op een groeicrisis die het strakke verlichtingsdenken verving door een volwassen pragmatisme, maar het verwijst ook naar de bekendste ideoloog achter die studentenopstand: Herbert Marcuse. Hij legde de vinger op een contradictie in elk socialistisch politicus: als socialist wil hij de machtelozen beschermen tegen de machthebbers, maar als politicus wil hij zelf macht hebben. SP.A-politici kennen daarom een zekere schroom ten aanzien van glamour en macht.

De Franstalige socialisten ondergingen daarentegen mei '68. Hun ministers moesten vernederend instemmen met het buitenbonjouren van hun electoraat uit Leuven. De PS put dan ook uit een ander, typisch francofoon socialisme: het saint-simonisme. Na het uitbreken van de Franse Revolutie verscheen Claude Henri de Rouvroy de Saint-Simon als socialistisch pionier. Vreemde kronkels in zijn denken maakten dat de geschiedenis zijn voorspellingen zelden heeft bevestigd. En al beweerde deze graaf niet te geloven in een maatschappelijke rol voor de adel, toch was zijn denken 'aristocratisch' in de oorspronkelijke platoonse betekenis van 'heerschappij der besten'. Als adept van de meritocratie meende hij dat wetten gefabriceerd moeten worden in een parlement bestaande uit een Kamer der Vernieuwing en een Kamer van Onderzoek. De eerste Kamer moest voor meer dan 2/3 uit ingénieurs civils bestaan, veertig leden van de Académie française en nog wat topjuristen en topindustriëlen. De tweede kamer werd verkozen uit de beste chemici, fysici, biologen… Bovendien strekte het tot voordeel als kamerleden veel grond bezaten, dat gaf blijk van stabiliteit.

Als bedenker van het begrip 'klassenstrijd' meende Saint-Simon dat de samenleving bestond uit drie klassen. De eerste bestond uit vooruitgangsdenkers, de tweede was rijk en conservatief en de derde was het bezitloze proletariaat. Concreet waren er haves en have-nots en onder die haves had je moreel goeden en moreel slechten. De beste haves moesten het voortouw nemen om de derde klasse op te voeden, te helpen én te beschermen tegen de tweede. Maar al was de egalitaire samenleving het theoretische einddoel, de facto meende deze notoire vrijmetselaar dat la classe la plus nombreuse et la plus pauvre het gewoon niet in zich had om haar lot in eigen handen te nemen. Van haar werd hooguit dankbaarheid verwacht voor de aalmoezen die hen in slaap hielden.

Al in het prille België had het saint-simonisme voet aan francofone grond, met een eigen tijdschrift - L'organisation belge - en connecties tot bij Leopold I, maar hun politieke invloed bleef indirect. Dat docteur en chimie Di Rupo en docteur en droit Van Cauwenbergh aan de strenge voorwaarden voldoen om te zetelen in een saint-simonistisch parlement kan toeval zijn, maar dat deze heren acht jaar beurtelings het minister-presidentschap van onze armste regio cumuleerden met het burgemeesterschap van België's twee armste steden (Bergen en Charleroi) is verdacht. Herinner u ter vergelijking de huidige burgemeester van het rijke Leuven, die destijds tussen de zoemende limousines eigenhandig Hertoginnedal binnenkarde in zijn Peugeotje 205, of de burgemeester van Hasselt die zich als partijvoorzitter nog steeds gedroeg als een ongeschoolde cafébaas.

PS-politici zijn doorgaans competent en hebben geen probleem met Vlaanderen. Alleen geeft de economische en politieke situatie van ons land hen een aanleiding voor een klassenstrijd tegen Vlaanderen. Als meest verdienstelijke vooruitgangsdenkers (de eerste klasse) nemen de partijbonzen het op voor het arme Wallonië (de derde klasse). Door te vechten voor steeds meer Vlaams geld (van de rijke, conservatieve tweede klasse) wordt de egalitaire samenleving nagestreefd. Dat beeld van de PS als Robin Hood die vanuit het Ardense Sherwood Forest zijn pijlen richt op de norse Vlaamse rijkaards is een electorale kip met gouden eieren. Intussen zijn Vlaamse arbeiders vooral bang dat ze hun rijkdom moeten delen met migranten en Walen en vinden daarvoor bijval bij het Vlaams Belang, een partij met dezelfde troeven als de PS: onhaalbare einddoelen én een sprookje dat enthousiasmeert (gooi iedereen buiten die eng oogt en het geld valt uit de lucht).

De Waalse kiezer had even de buik vol van de parvenu's die hem bestuurden, maar voorlopig blijft hij wel van hen afhankelijk… en het verhaal blijft mooi. De verhaalloze SP.A is daarentegen al jaren het slachtoffer van haar daadkracht en zakelijkheid. De afgelopen twintig jaar leek alleen gezellige Steve het juiste midden te hebben gevonden. 'Stevaert' wist dat de SP.A-kiezer vandaag nood heeft aan brood én spelen, maar die naam komt niet voor in het zakelijke SP.A-rapport.

Luc Sanders doceert Wijsbegeerte aan de Evangelische Theologische Faculteit Leuven. Hij schrijft samen met Carl Devos een publicatie over politieke ideologieën.


DS, 05-09-2007

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Moet er nog socialisme zijn?


De SP.A is helemaal niet overbodig geworden, schrijft Patrick Loobuyck. Wel is er nood aan herprofilering. 'Het electorale dieptepunt biedt ruimte om daarover te bezinnen. Als de SP.A zichzelf ernstig neemt, moet ze die kans grijpen.'


Je hoort het wel vaker: de gedachte dat het socialisme zichzelf overbodig heeft gemaakt omdat zijn doelstellingen grotendeels verwezenlijkt zijn. Luc Sanders maakte gisteren op deze pagina nog maar eens een vergelijking met de Volksunie, die door de verschillende staatshervormingen steeds minder om handen had om voor te strijden. Dat zou ook het geval zijn voor het socialisme: de strijd is gestreden, de arbeiders zijn verburgerlijkt en de welvaartsstaat zorgt voor ons allen als het wat minder goed gaat.

De maatschappelijke context waarin het socialisme is ontstaan, verschilt inderdaad heel veel van de welvarende samenleving waarin we nu leven, maar dat maakt het socialisme helemaal niet overbodig. We leven in een mondiale samenleving die gedomineerd wordt door de macht van internationaal kapitaal, een vrijemarktideologie en een terreur van de economie op heel wat maatschappelijke terreinen. Iedereen danst naar het pijpen van een economische logica die zich via vermarkting, flexibilisering, rationalisering overal doorzet, ook op vlak van tewerkstelling, huisvesting, onderwijs, mobiliteit, zorg, welzijn, energie en ontwikkelingssamenwerking.

De score van het neoliberale wereldmodel inzake gelijkheid, rechtvaardigheid en duurzaamheid is erg ondermaats en de permanente aanwezigheid van zowel oude als nieuwe vormen van uitsluiting blijven onaanvaardbaar. Collectieve voorzieningen en tal van verworvenheden van onze welvaartsstaat hebben het bij momenten moeilijk zich te handhaven en er is nog heel wat werk om de economische en sociale kloof met het zuiden en het oosten te dichten. De kennis- en informatiemaatschappij maakt de toegang tot de arbeidsmarkt voor een toenemende groep mensen steeds moeilijker, maar geeft ook veel mensen het gevoel niet meer 'mee te zijn' en aldus te worden afgesloten van het breder maatschappelijk gebeuren. Die outsiders zijn hier veelal jongeren, vrouwen, allochtonen en lageropgeleiden. In het zuiden vechten de zovele verliezers van de globalisering voor hun leven. Het gaat om talloze boeren die proberen het hoofd boven water te houden, familiebedrijfjes die onder internationale druk weggeconcurreerd worden en jongeren die de steden intrekken op zoek naar een beter bestaan. De globalisering, die voornamelijk vanuit economische belangen voortgestuwd wordt, heeft heel wat desintegrerende effecten voor de mensen zelf, maar ook voor hun leefomgeving.

Het zou dan ook geen schande, laat staat ouderwets zijn dat de sociaaldemocratie weer wat scherper zou ageren tegen deze liberale logica. Wat radicaler tegen de schenen schoppen en wat meer anti-establishment zou links niet misstaan. Iedereen is natuurlijk verontwaardigd als België zijn armoedecijfers bekendmaakt of als er weer een winstgevend bedrijf aankondigt duizenden arbeidsplaatsen te schrappen. En natuurlijk is geen mens het ermee eens dat anno 2007 de kindersterfte in sommige Afrikaanse regio's zo hoog is en dat kinderen in de sloppenwijken van Manilla moeten overleven van het vuilnis van anderen of door prostitutie. We hebben allemaal medelijden met de Afrikaanse stakkers die op goed geluk de Canarische eilanden bereiken als ze onderweg al niet verdronken zijn. Maar niemand durft nog een vuist te maken tegen de mechanismen die aan het onrecht in deze wereld ten grondslag liggen. Misschien is er onvoldoende inzicht in die mechanismen, waarschijnlijk is er onvoldoende moed.

In dat opzicht moeten socialisten niet alleen weten waarvoor ze strijden, ze moeten ook weer beter in het vizier krijgen waartegen de strijd zich richt en welke (en hoeveel) middelen er kunnen worden ingezet. Het eigene van het socialisme ligt in belangrijke mate in de analyse die men maakt van de samenleving en de maatschappelijke problemen die zich daarin voordoen. Socialisten hebben oog voor maatschappelijke structuren, machtsverhoudingen en sociaal-economische determinanten die het leven van mensen (individueel of als groep) bepalen. De socialistische analyse van de samenleving gaat er niet van uit dat mensen volledig zelf verantwoordelijk zijn voor wie en wat ze zijn, de situatie waarin ze zich bevinden en welke positie ze innemen op de sociale ladder. Individuele lotgevallen zijn dikwijls veroorzaakt door en slechts symptomen van onderliggende structurele problemen, scheve machtsverhoudingen en een onrechtvaardig en moreel blind economisch systeem. Structurele ongelijkheid en ongelijkheid door sociale achterstellings- en uitsluitingsmechanismen mogen dan ook niet tot een kwestie van individuele schuld worden gemaakt. Wie als socialist mensen vooruit wil helpen, zal dan ook in de eerste plaats op het structurele niveau aan de slag moeten.

Traditioneel werden de pijlen gericht op het kapitalisme en de valse beloften van de vrije markt. Die vaak blinde ideologische strijd is wat gaan liggen en dat resulteerde onder meer in een 'derde weg', marktsocialisme en paarse coalities hier en in andere landen. Er bestaat consensus over het feit dat noch de markt, noch de overheid, noch de vrije economie, noch de planeconomie perfect werken. Het debat over de relatie tussen staat en markt is daarom pragmatischer geworden, zowel bij liberalen als bij sociaal-democraten. De markt wordt instrumenteel benaderd: laat de markt werken waar het kan, laat de overheid die zaken op zich nemen en bijsturen waar het nodig is. Soms lijkt het hiermee wel of de strijd gestreden is, maar niets is minder waar.

Het electorale dieptepunt heeft als voordeel dat er mogelijk ruimte vrijkomt voor bezinning, herprofilering en het scherpstellen van inhoudelijke punten. De roep naar een duidelijker en meer socialistische profilering klinkt sinds 10 juni weer iets luider. Als de socialistische partij zichzelf serieus neemt, kan ze er nu niet omheen om dit ook ernstig in overweging te nemen. Dit kan de positionering van de sociaaldemocratie ten aanzien van andere politieke partijen ten goede komen. En wie weet draagt inhoudelijke scherpte ook bij tot de electorale aantrekkelijkheid van de sociaaldemocratische partij bij de volgende verkiezingen.

Patrick Loobuyck is moraalfilosoof verbonden aan de Universiteit Gent en de Universiteit Antwerpen


DS, 06-09-2007

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Tobback hekelt Janssens


BRUSSEL - Louis Tobback betreurt dat Caroline Gennez als kandidaat-voorzitster de dupe wordt 'van de kuren van de Antwerpse afdeling die niemand onder controle krijgt'.


De SP.A-minister van Staat wil zich niet bemoeien met de gang van zaken in Antwerpen. Toch sluimert er ongenoegen. 'Geen enkele afdeling is verplicht om een kandidaat-voorzitter voor te dragen bij de leden. Blijkbaar was de leiding in Antwerpen er te stellig van overtuigd dat Gennez het zou halen.'

Tobback doelt zonneklaar op collega-burgemeester Patrick Janssens. 'Ik ben het voor 90 procent eens met zijn analyse van de SP.A-nederlaag op 10 juni. Iedereen aan de top van de partij wist dat we zouden verliezen, maar terzelfder tijd dacht iedereen dat we er nadien sowieso toch bij zouden zijn. Dus werden de federale verkiezingen gezien als een formaliteit en werd de basis niet tot en met gemobiliseerd. Sommige partijvedetten wilden niet meedoen, met alle gevolgen van dien.'

Ook dat is kritiek op Janssens. Die bevorderde de compleet onervaren professor Christine Van Broeckhoven tot zijn lijsttrekster. 'Van Broeckhoven ware een goede nummer twee geweest. Maar natuurlijk had Janssens de lijst in Antwerpen zelf moeten trekken, zeker nadat Inge Vervotte (CD&V) en Bart Somers (Open VLD) zich hadden opgeofferd. Omdat hij niet wou, na zijn schitterende overwinning in de gemeenteraadsverkiezingen, vonden andere lokale mandatarissen ook een excuus om in de luwte te blijven. Een fout die hem zwaar mag worden aangerekend.'

Nog meer kritiek, maar dan vooral op uittredend voorzitter Johan Vande Lanotte: 'De maandag na de opdoffer van 10 juni trad de leiding onhandig op. De indruk werd gewekt dat Caroline Gennez de kandidate was van de top, terwijl na rijper beraad het voltallige bureau ook wel bij haar zou uitkomen, want ze was al ondervoorzitster. Het is zonde dat de top daarmee Gennez hypothekeerde. Net zoals het doodjammer is dat de leiding in Antwerpen haar opnieuw tot slachtoffer maakt.'

'De basis is murw geslagen en komt even in opstand. Had de leiding zaterdag in Antwerpen Erik De Bruyn als kandidaat voorgedragen, dan had Gennez van de weeromstuit gewonnen. Want als De Bruyn gelooft dat hij op basis van zijn zogezegd meer rode programma won, vergist hij zich zwaar. Zelfs (oud-burgemeester, red.) Bob Cools ging op die vergadering aan het fulmineren. Er leeft geen links-rechts tendensdebat in mijn partij. Gennez heb ik als jong-socialiste nog weten de afwas doen op spaghetti-avonden. Ze heeft haar sporen verdiend als basismilitante. Ze zal ondanks de fouten van anderen wel verkozen worden.' (fds)


DS, 11-09-2007

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Tips voor een bijna irrelevante partij


BRUSSEL - Analyse De voorzittersverkiezing legt bij de SP.A een diepe crisis bloot. De herkenning is groot bij sommige christen-democraten: zij hebben het ook allemaal meegemaakt. Enkele jaren terug leek het zelfs alsof hun partij voorgoed kopje onder zou gaan. Toch staat CD&V er opnieuw. Vallen er lessen uit te trekken voor de SP.A?


De oppositiekuur waar de SP.A tegen aankijkt, zou een moment van herbronning en hernieuwd militantisme kunnen zijn, maar in de feiten lijkt de partij op drift. Meer nog dan interne verdeeldheid moet de SP.A zich zorgen maken over dreigende irrelevantie. Wie maalt er nog om wat de SP.A doet of vindt?

Het doet veel denken aan de CVP na 1999. Murw geslagen door decennia machtsuitoefening ging de partij door een diep dal. 'We dachten bij momenten echt dat het gedaan was met ons', herinnert Vlaams parlementslid Eric Van Rompuy zich. Academici hadden het over een smeltende ijsschots, de politieke concurrenten droomden luidop van een tweestromenlandschap - zonder christen-democraten.

De onfortuinlijke Stefaan De Clerck, de enige die samen met Jean-Luc Dehaene standhield bij de dioxineverkiezing, moest het tij keren. Hij zat geprangd tussen een oude garde en zogenaamde vernieuwers rond Johan Van Hecke, die dubbelspel speelde voor rekening van de VLD. Naast de interne problemen worstelde de partij ook nog met een knoert van een imagoprobleem: paars-groen was hip, oranje verzuurd. Hoe slecht de partij erin slaagde de tijdsgeest te vatten, bleek uit enkele desastreuze tv-optredens van De Clerck, die in 2003 maar moeilijk overweg kon met nieuwe formats als Doe de stemtest.

En toch stond CD&V er nauwelijks een jaar later opnieuw. Ondertussen is het nog moeilijk te geloven dat de partij van Leterme een paar jaar terug ten dode opgeschreven stond. Hoe deed ze het?


1. Tel de manschappen

Als je wint, heb je vrienden. Als je verliest, haken mensen af.

Met de CVP in de lappenmand roken de liberalen hun kans om uit te groeien tot de nieuwe centrumpartij. Meteen was de verwarring compleet: aan welke kant stonden mensen als Karel Pinxten (VLD, zo bleek), Luc Willems (idem) of zelfs ex-premier Wilfried Martens (CD&V, zo bleek)?

Wat de partij in die jaren finaal heeft rechtgehouden, zijn de lokale mandatarissen, zegt voorzitter Jo Vandeurzen voor. 'Zij hebben hun rug gerecht.' De hele episode werkte uiteindelijk louterend. 'Het bracht ons dichter bij elkaar. Het had een verzoenend effect tussen de verschillende generaties. Wie bleef, besefte dat er een gemeenschappelijke fond was', aldus Van Rompuy.

Ook voor de SP.A geldt: zoek uit wie vooruit wil, wie afhaakt en wie er enkel baat bij heeft dat de vertwijfeling aanhoudt.


2. Zoek je ziel

CVP vervelde in 2000 tot CD&V. 'Maar met een naamsverandering alleen kom je er niet', zegt Marc Michils, de man die de naamsverandering nochtans begeleidde. De christen-democraten moesten op zoek naar hun eigenheid. 'Die vind je niet in marktonderzoeken, maar diep in je binnenste', aldus Michils.

'Wij hebben onze natuur nooit veranderd', zegt Van Rompuy. 'Jos Geysels droomde ervan dat we zouden verworden tot een kleine christelijke partij, die haar ethische standpunten zou vernauwen. Daar zijn we niet ingetrapt: we bleven in het centrum.'

De christen-democraten moesten ook toegeven dat ze net iets saaier waren dan de hippe vogels van paars-groen. Saai, maar degelijk. Bestuurders, quoi. 'Respect' en 'goed bestuur' werden de vlaggen waarachter de partij van hoog tot laag verzamelde. Met het bekende resultaat.

Ook voor de SP.A geldt: zoek uit waarvoor je staat. Let op voor ideologische vernauwing. En let al helemaal op met ideologische congressen.


3. Schaar je achter een leider

Die arme Stefaan De Clerck. De man van duizend woorden kreeg zijn partij nooit helemaal op de hand. Toch had De Clerck één grote verdienste: hij ving de eerste jaren de rotzooi op. Tegen de tijd dat Yves Leterme hem opvolgde, kon die zijn partij bevrijd van het verleden naar de overwinning leiden. Het gemonkel in de partij maakte plaats voor bewondering, zeker toen Leterme erin slaagde zich te profileren als echte uitdager van Guy Verhofstadt.

Ook voor de SP.A geldt: die arme Caroline Gennez.


4. Vernieuw het personeel

Inge Vervotte, Kris Peeters, Hilde Crevits, Steven Vanackere,... Dat voor deze mensen een ministerfunctie weggelegd was, lag in 2003 nog helemaal niet voor de hand. CD&V lanceerde de afgelopen jaren - zonder veel spektakel - een hele nieuwe generatie. Jean-Luc Dehaene maakte daar in 1999 de weg voor vrij, door onmiddellijk na de verkiezingen zijn vertrek aan te kondigen.

Ook voor SP.A geldt: de oude garde is niet echt weg, maar nieuwe mensen moeten het doen.


5. Creëer momentum

Geert Bourgeois en Yves Leterme die elkaar in de armen vallen op Valentijnsdag. Jean-Luc Dehaene die na veel porren en smeken ermee instemt om deel te nemen aan de Europese verkiezingen. De media smullen van dergelijke grote momenten, de kiezer pikt de positieve energie op.

De SP.A weet dat maar al te goed: in 2003 wurmde de partij zich met één welgemikte Teletubbietour in de campagne.


6. Zweet het uit

Natuurlijk heeft CD&V zijn ideologie herontdekt, een leidersfiguur gevonden, een generatiewissel doorgevoerd en momentum gecreëerd. Maar de partij heeft ook, en vooral, de tijd zijn werk laten doen. 'Wij konden de verkiezingen van 2003 niet winnen', zegt Van Rompuy. 'Die kwamen veel te vroeg.'

Tegen 2004 was de context waarin de christen-democraten functioneerden, helemaal anders. Paars reed zichzelf met het migrantenstemrecht de vernieling in. Opeens 'pakte' de kritiek die CD&V vanuit de oppositie al jarenlang spuide, de partij werd hét alternatief. Ondertussen kwamen ook in Nederland en Duitsland christen-democraten aan de macht. Ook zij hadden jaren in het vagevuur vertoefd.

Het uitzweten dus, dat zit er ook op voor de SP.A.


DS, 13-09-2007 (Anja Otte)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

War of the Roses


Wat is dat toch met vrouwen, dat ze elkaar zo graag publiek de ogen uitkrabben? Zou een aanval als die van Anissa Temsamani op Caroline Gennez van een man kunnen gekomen zijn? Is het denkbaar dat een mannelijke kandidaat vergelijkbare kritiek had gekregen? Even inhoudsloos, even persoonlijk? Want wat is nu eigenlijk Temsamani's analyse? 'Gennez is een bitch. Ze is hard, ze is koel, 't is een smerige teef. Aaa die Calorie! Aaa die trut! Nu dat ze afgevallen is, denkt ze zeker dat ze hét is?' Zijn dan niet alle partijleiders hard en koel? O jawel, maar van mannen pikt men dat.


Terzijde. Wat leven we toch in een milde persoonlijkheidscultuur. Iedereen die hier ooit een beetje bekend was, blijft dat voor de rest van zijn leven. Temsamani is een beetje als Edwin Ysebaert, Frank Dingenen of Reddy De Mey. Al eeuwen niets opvallends uitgestoken, maar als ze een depressie krijgen, van job veranderen of sissen naar een kandidaat-voorzitter, dan komt dat in de krant. Kunnen wij zeggen: God ja, die Dingenen! Die was plezant, in Meester hij begint weer. En weet je nog hoe Anissa altijd zo schoon gefotografeerd werd in De Morgen? Pràchtvrouw! Had ze geen boetiek met etnische kleren?

Ik begrijp de berichtgeving over de socialistische voorzittersstrijd niet altijd. 'Caroline Gennez wankelt' kopte deze krant gisteren. Waarom? Omdat ze maar 62 procent van de stemmen haalde in Sint-Niklaas, 'een kleine meerderheid'. Vreemd, want toen Erik De Bruyn hetzelfde resultaat haalde in Brugge, stond er dat hij 'maar liefst 68 procent van de stemmen' binnenrijfde. Waarom wankelt de ene kandidaat en triomfeert de andere bij dezelfde uitslag? Aha, daar is Carl Devos met het antwoord: 'Als Gennez bij de echte verkiezingen op 21 oktober geen afstand kan nemen van De Bruyn, dan heeft ze echt een probleem. 80 procent is echt wel het minimum. Ter vergelijking: Johan Vande Lanotte haalde in 2006 93,4 procent, Steve Stevaert in 2003 zelfs 95,5 procent.'

Rare democratie is dat, als je honderd moet halen om te winnen. Sterker, als je zelfs tijdens de voordracht door de afdelingen al alles moet binnenrijven. Mogen kandidaten zelfs tijdens de campagne - nee, nog voor de campagne begonnen is - niet een beetje aan elkaar gewaagd zijn? Moet het vanaf dag één een uitgemaakte zaak zijn? We zullen het laten weten aan Bush en Sarkozy: pak jullie boeltje maar, dat presidentschap is niets waard, jullie tegenkandidaten hebben ook stemmen gehaald. Zeker in een tijd als deze, nu we als maatschappij op een keerpunt zitten en alle grote politieke partijen naar een nieuwe koers zoeken, lijkt het me normaal dat er verschillende visies zijn. Waarom wordt dat meteen geduid als een crisis?

Omdat politieke journalistiek oorlogsverslaggeving is. Geen crisis, geen nieuws. En dan mogen we blij zijn als het bij 'crisis' blijft. Lees Het Nieuwsblad van gisteren: 'De conflicten bij de Vlaamse socialisten doen stilaan denken aan de Wars of the Roses, de moorddadige burgeroorlogen van de 15de eeuw tussen de Engelse regenten.' (Een paard, een paard, dat ik vlucht uit dit van bloed doordrenkte land!)

Duizend bommen en granaten zeg. Het is toch maar crisis omdat partij en media mordicus blijven vasthouden aan hun waanidee dat een voorzitter moét verkozen worden met een stalinistische totaalscore? Als iedereen accepteert dat kiezen verschillende keuzes inhoudt, dan is er toch geen probleem? Gennez maakt nog altijd het meeste kans, niet? Zelfs De Bruyn rekent er niet op dat hij echt voorzitter wordt: 'Ik denk wel dat ik een goed resultaat zal halen. Dat wil zeggen: een cijfer boven 10 procent, en ik denk dat ik er ver boven uit zal komen.' (De Morgen, 11 september) Hij wil eerder wegen op de koers: 'Ik zal in ieder geval niet neen zeggen als Gennez mij structureler zou willen betrekken bij de standpuntbepaling van de SP.A.'

Ik zie niet in waarom dat slecht zou zijn. Het is dan misschien wiskunde dat de SP.A bij de vorige verkiezingen geen stemmen verloren is op links, het is ook logica dat de socialisten in de oppositie een duidelijk profiel nodig hebben - en als je dan toch niet meeregeert, dan mag dat scherp, duidelijk en, waarom niet, links? Hoe zou je je anders profileren, als socialistische partij? Uiteindelijk was dat toch ook een van de boodschappen van het rapport-Janssens, een analyse die al zo vaak gemaakt is, maar waar nooit naar gehandeld werd: dat de kloof tussen kaviaarlinks en arbeiderslinks te groot geworden was? Dat de street credibility wel heel ver zoek was? Hoe denkt men dat op te lossen, tenzij toch een béétje naar die straat op te schuiven?

Tom Naegels is schrijver


DS, 15-09-2007

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Eigen basis neemt Caroline Gennez onder vuur


BRUSSEL - Na Anissa Temsamani schiet ook het Mechelse SP.A-gemeenteraadslid Glenn Nason met scherp op Caroline Gennez.


In de race naar de SP.A-voorzittersverkiezingen op 20 oktober krijgt kandidaat-voorzitster Caroline Gennez tegenwind uit haar eigen afdeling.

'Moddercatch aan de Dijle' werd het sjakossengevecht tussen het Vlaams-Parlementslid en Mechels gemeenteraadslid Anissa Temsamani enerzijds en kandidaat-partijvoorzitster Caroline Gennez anderzijds al bestempeld. Intussen reiken de problemen voor Gennez in haar thuisstad verder dan alleen de als onberekenbaar geboekstaafde Anissa Temsamani.

Gemeenteraadslid Glenn Nason roept op om voor tegenkandidaat Erik De Bruyn te stemmen en neemt het niet dat 'de partijtop alles in het werkt stelt om geen gelijke kansen te bieden aan beide kandidaten'.

Het scherpst is hij over de persoonlijkheid van Gennez. 'Ik vrees dat, als Caroline Gennez voorzitster wordt, de hele partij geleid zal worden op de manier waarop Animo geleid werd ten tijde van Gennez en op de manier waarop ze hier in Mechelen te werk is gegaan. Telkens heeft ze de hele organisatie in het teken van haar persoonlijke carrière gezet.'

Nason gelooft niet dat de voorzittersverkiezingen bij de SP.A eerlijk zullen verlopen: 'Het hele partijapparaat wordt ingeschakeld om de leden te bereiken. De vrouwenbeweging Zij-Kant e-mailt een stemadvies voor Caroline Gennez en brieven worden verstuurd met omslagen van het Vlaams Parlement'.

De eigen Mechelse afdeling stuurde begin deze week een zelfde brief naar haar leden. 'Daarover is nooit gesproken, gestemd of een afspraak gemaakt in het lokale partijbestuur. Ik wist reeds dat Caroline met andere meningen geen rekening houdt. Nu ze gestopt is met praten over communisten in de partij, is ze blijkbaar ook gestopt met praten met kameraden in de partij', vervolgt het Mechelse gemeenteraadslid.

Een compliment is het alleszins niet als je als kandidaat-voorzitster al moeite hebt om de SP.A-Mechelen in het gareel te doen lopen. De SP.A vormt de meerderheid in het stadsbestuur samen met de lijst van burgemeester Bart Somers (Open VLD). De paarse ploeg heeft slechts een meerderheid van 22 op de 41 zetels. Tot nu toe waren er geen dissidenties in het stemgedrag, maar de coalitie is er toch niet gerust op.

Anissa Temsamani kan het bloed van Gennez wel drinken en Nason is ook niet bepaald fijngevoelig voor de nummer één bij de Mechelse socialisten. Zo kwam Nason al met eigen voorstellen - onder meer over meer Postpunten - die niet waren doorgepraat met het bestuur.

Toch zegt hij dat het niet om een tweekamp SP.A-schepenen versus gemeenteraadsleden gaat. 'Men maakt dat daar graag van. Maar ik zie mijn opmerkingen over de verkiezingen in de partij los van het bestuursakkoord dat in Mechelen uitgevoerd moet worden.'

Volgens Gennez zal de voorzitterscampagne 'hevig maar correct verlopen'. Ze relativeert de Mechelse tegenwind: 'Het partijbestuur heeft mij voorgedragen.'


DS, 05-10-2007 (Isabel Albers)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB