‘Imagoschade aan België veel groter dan verwijt van failed state’


‘Als we zo voortdoen, bewijzen we alleen dat we een zootje ongeregeld zijn.’ Communicatieadviseur Jan Callebaut ziet het van kwaad naar erger gaan met het Belgische imago sinds de aanslagen in Parijs.


België ligt al meer dan een week onder een spervuur van kritiek. Brussel is een broeihaard van terrorisme, België een failed state, een verdeeld, slecht georganiseerd land met een waslijst aan disfuncties.

Vicepremier en minister van Buitenlandse Zaken Didier Reynders (MR) is door de federale regering op pad gestuurd om het imago wat bij te sturen, maar doet dat voorlopig met betwistbaar succes.

De Amerikaanse nieuwszender onthield van een interview met de minister vooral dat er nog altijd tien zwaarbewapende terroristen rondlopen in Brussel en dat onze Staatsveiligheid heeft gefaald.

Communicatieadviseur Jan Callebaut ergert zich rot aan het ‘dilettantisme’ in de Belgische communicatie.

‘Improviseren, zoals Reynders doet, brengt geen zoden aan de dijk en maakt het alleen maar erger’, zegt hij. ‘We moeten dringend werken aan een planmatige aanpak om het Belgische imago weer op te bouwen?’


Die verwijten van ‘failed state’ zijn toch schromelijk overdreven?

‘Zeker wel, maar je moet je afvragen waarom journalisten dat zeggen en schrijven. Het gaat hier niet alleen om media die van ver een oordeel vellen, maar ook om journalisten die in Brussel leven en wonen. Als die mensen dat zeggen, betekent dat dat ze al veel langer de indruk hebben dat België een rommeltje is.’

‘Zij gebruiken het kader dat ze opbouwden nu om te rapporteren over het terrorisme. Het is voor hen een aanleiding om een bestaande toestand in België, die ze uit de praktijk kennen, in de diepte toe te lichten. Laat ons dit eerst erkennen in plaats van aan symptoomcommunicatie te doen.’


In New York, Londen, Madrid of Parijs zijn terroristische aanslagen ook niet verijdeld. Waarom wordt Brussel dan zo geviseerd?

‘Onze situatie is helemaal anders en eigenlijk heel uniek. Er is hier geen terroristische aanslag geweest, we kunnen dus ook geen medelijden hebben met de slachtoffers, zoals in Parijs.’

‘Voor Brussel kun je alleen een afkeer hebben en afschuw. Het is de plaats die de terrorismebestrijding niet goed heeft georganiseerd en die het schuilhok is voor terroristen die elders toeslaan. De ongelooflijke chaos van de voorbije dagen in de hoofdstad heeft dat beeld alleen maar verergerd.’

‘We moeten dringend werk maken van een plan om het Belgische imago weer op te bouwen. Onze beleidsmakers moeten nu optreden, zoals de ceo van Ageas, Bart De Smet, heeft gedaan na het Fortis-debacle.’

‘Fortis stond gelijk met overmoed, arrogantie en een wazige communicatie die wantrouwen opriep. Het leidde ertoe dat er leedvermaak ontstond bij journalisten toen het verkeerd liep.’

‘Ageas is na de ondergang van Fortis ootmoedig aan hen gaan vragen hoe het dan wel moest. En drie jaar later kreeg het de prijs voor de beste financiële informatie, wegens de transparantie en bereikbaarheid.’


Wat stelt u dan voor?

‘We kunnen dit alleen rechttrekken door te bewijzen dat we wel degelijk systematisch aan het werk zijn. Daarvoor moet je je richten op de buitenlandse journalisten in België. En dat zijn er nogal wat. Hen moet je overtuigen dat ons land zich heeft herpakt.’

‘Laat ons beginnen met hen uit te nodigen voor een blik achter de schermen. Daar kunnen ze dan zelf zien hoe politie en veiligheidsdiensten hier werken en vaststellen dat ze wel goed georganiseerd zijn. Daarna zou ik ze ook koppelen aan topjournalisten uit eigen land, zodat ze een genuanceerde boodschap krijgen, ook vanuit Vlaanderen.’

‘Een van de grote problemen is dat buitenlandse journalisten ons land grotendeels door een Franstalige bril zien. En het minste wat je kunt zeggen is dat de Franstaligen in ons land nog slechter zijn georganiseerd dan de rest.’


De toeristische diensten zetten een kattenfilmpje online, met een knipoog naar de kattengekte op Twitter.

‘Met alle respect voor die toeristische diensten, maar dat is een uitdrukking van onvermogen, een surrealistische oplossing en een vlucht uit de realiteit. Het geeft misschien een gevoel van emotionele opluchting aan mensen die er niet heel veel aan kunnen doen, maar meer ook niet.’


Wat moeten we vooral niet doen?

‘Tja, als je zoals Reynders als een halve clown de buitenlandse media ontvangt en dan zegt dat er hier nog tien terroristen rondlopen, maak je het imagoprobleem alleen maar erger. Waar haalt hij het? Als ik journalist was, zou ik hem hebben geantwoord dat hij in dat geval maar beter mee zou gaan helpen met zoeken naar die terroristen.’

‘Als we zo voortdoen, bewijzen we alleen wat men ons verwijt, dat we een zootje ongeregeld zijn. We hebben een systematische aanpak nodig. Die ontbreekt vandaag volkomen.’


Hoelang kan het duren om een imago recht te trekken?

‘Een reputatie komt te voet en vertrekt te paard. Het is veel gemakkelijker om iets af te breken dan om iets weer op te bouwen. Dat maakt het nog dringender om nu al te beginnen aan de heropbouw van ons imago.’


DS, 26-11-2015 (Wim Winckelmans)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Als vanouds, ook onder de terreur

Marc Reynebeau


In zekere zin had de Franse publicist Eric Zemmour gelijk. Metaforisch gesproken dan. Namelijk dat het dringend nodig is om Molenbeek te bombarderen. Toch als het nodig is om iets te bombarderen. Want Molenbeek is de plek waar de terreur in Parijs vandaan kwam. Of toch enkele van de uitvoerders ervan. Minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA) is het bombardement trouwens al begonnen, toch verbaal, toen hij aankondigde dat hij in Molenbeek ‘elk adres’ zou ‘controleren’. Dat is al iets beschaafder dan wat Zemmour voorstelde, maar het heeft er wel de veralgemening mee gemeen. ‘Opkuisen’ (sic), dat broeinest!


Of België erdoor veiliger zou worden, is niet zeker; de vraag blijft tenslotte wat er dan precies zou zijn schoongeveegd. En al zou het inderdaad gelden als een demonstratie van de krachtdadige staat, het illustreert tegelijk ook de onmacht van die staat. En die onmacht is nu al overal te zien.

De staat wil het monopolie van geweld aan zijn kant houden en toont zijn onverzettelijkheid door zwaarbewapende soldaten en politieagenten de straat op te sturen. Maar het is diezelfde krachtdadigheid die het openbare leven in Brussel nu al sinds vorig weekend verlamt in een lockdown. Waarbij meteen ook de limieten van de afschrikking aan het licht komen. Want als metrostations gesloten blijven, voetbalwedstrijden zonder publiek worden gespeeld of evenementen afgelast, komt dat ook omdat het die zo kordate staat toch ontbreekt aan voldoende personeel en middelen om al die kwetsbare plaatsen afdoende te beveiligen.

En die plekken zijn talrijk, want een open democratie organiseert zich in vertrouwen, met hooguit sociale controle. Die zijn niet opgewassen tegen een terreurdreiging, die maatschappelijk zonder meer disruptief is. Dat België nu het comfort van een vanzelfsprekende veiligheid in de publieke ruimte moet missen, verklaart ook de excessen van de al te begrijpelijke opstoten van angst, waar tot voor kort geen enkele reden toe bestond. Omdat niemand weet waar of hoe de terreur kan toeslaan, kan geen enkel risico níét ernstig worden genomen. Dus zullen kinderen even de schooluitstap naar het Gentse Gravensteen missen, krijgen chauffeurs van De Lijn in Brussel bibbergeld, of doen zich nodeloze en grievende incidenten voor met mensen die als gevolg van stereotypering ten onrechte als verdachten worden bejegend. Zoals ook elk – ongetwijfeld vals – bomalarm tot een verdere ontwrichting in de publieke ruimte zal leiden.

Fase 4 van het terreuralarm leidt tot een feitelijke gijzeling van het openbare leven. En ze legt het initiatief bij de nochtans opgejaagde maar kennelijk onvindbare terroristen. Wat die kordate staat in een uiterst oncomfortabele machteloosheid duwt. De bewering dat het machtsvertoon van de ordediensten zondagavond een imminente, concrete aanslag zou hebben verijdeld, kan misschien dienen als troost en houvast voor de politici die ermee hun fase 4 een zin kunnen geven, maar of die bewering wel reëel is, blijft verre van zeker.

Van de weeromstuit gaan die staat en de politici die hem bemannen de kordaatheid die, zo denken ze, van hen wordt verwacht, dan maar elders demonstreren, op het terrein dat ze wel nog onder controle hebben. Ze beloven extra geld en pakken uit met nieuwe, op repressie en controle gerichte wetten. De Franstalige liberalen dringen weer aan op een nochtans zeer onliberale wet die een nieuw opiniedelict invoert: terreur ‘goedpraten’ of ‘verheerlijken’. Als dan vooral juristen zich zorgen maken over de impact van die nieuwe wetjes en controles op de rechtsstaat, moppert minister van Justitie Koen Geens (CD&V) dat kritiek eigen is aan ‘een land zonder chauvinisme’ – alsof die niet getuigt van een oprechte democratische bezorgdheid, maar slechts van een gebrek aan patriottisme of burgerzin.

Geens’ opmerking klinkt ironisch genoeg als een echo van buitenlandse commentaren die België disfunctioneel noemen, ‘een natie zonder staat’ (Le Monde), ja, een failed state. De herinnering aan het wereldrecord regeringsloosheid is internationaal nog erg levendig. Politici roepen die herinnering ook op als ze ondertussen weer vervallen in oude, nooit beslechte maar immer relevant geachte disputen, zoals over de Brusselse gemeenten en politiezones, en wie daarvoor al dan niet de schuld draagt. Hetzelfde vermeende realisme maakt de relaties met Saudi-Arabië politiek onbespreekbaar, zoals het even onontkoombaar schijnt te zijn dat België dat klimaatplan nog altijd niet rond krijgt. Daar is niets spectaculairs aan, maar wanneer de terreur al het openbare leven gijzelt, versterkt dat politieke onvermogen slechts het beeld van een machteloze staat.


DS, 26-11-2015 (Marc Reynebeau)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB