Iedereen gelijk onder de trein

Lorin Parys


Vorige week donderdag verscheen een oproep van Bert Van Raemdonck aan de nieuwe grote baas van de NMBS om 1ste klasse af te schaffen. Vrijdag reageerde professor Marc Hooghe op ‘Iedereen gelijk op de trein’ met een pleidooi om het onderscheid te behouden omwille van de stilte. Zaterdag schreef iemand anders dat het om een exploot van onze jaloeziecultuur ging. Maar une discussion peut en cacher une autre. Terwijl ogenschijnlijk het pluche van de 1ste klas coupé inzet van debat was, schuilde onder de treinzetels een fundamentelere discussie over de sloop van ons gelijkheidsbeginsel.


‘Wie het zich kan permitteren, krijgt een luxezitje, terwijl het plebs tevreden moet zijn met een gewoon bankje’, schreef Van Raemdonck. ‘Weg met het klassensysteem op de trein’, maande hij de spoorweg-ceo aan. ‘Werk meteen het verschil weg tussen redelijk rijke (want échte rijken nemen natuurlijk nooit een trein) en aanvaardbare arme (want échte arme maken zelden B-dagtrips naar zee). Uw SP.A-signatuur doet vermoeden dat u mensen als elkaars gelijke beschouwt. En als gewezen manager van de FOD Sociale Zekerheid moet u doordrongen zijn van het principe dat solidariteit de samenleving draaglijk maakt.’ Ondraaglijk veel onzin samengepakt in een paar zinnen die de echte gelijkheidsstrijd gelijk stellen tot een zitje op de trein.

Want waar gaat het hier werkelijk over? Over het herijken van het begrip gelijkheid. Een geleidelijk proces dat al lang pruttelt – iemand een Walibi-Speedypass? – maar hier opnieuw acuut de kop opsteekt. Gelijkheid is een grondbeginsel van onze samenleving dat iedereen aan de start gelijke kansen toedicht. Voor dat soort gelijkheid, zoals gelijke onderwijskansen, moeten we door het vuur. Maar echte gelijkheid brengt per definitie ongelijkheid voort als resultaat. Dat komt omdat iedereen andere talenten heeft. Sommige mensen worden piloot of leerkracht, anderen kiezen voor een job als havenarbeider of worden ondernemer. Niet iedereen wil hetzelfde, niet iedereen kan hetzelfde en niet iedereen grijpt zijn kans. Het resultaat is diversiteit.

Het probleem is dat de auteur van de open brief gelijkheid slinks opnieuw invult: gelijke kansen die resulteren in gelijk resultaat, ergo hetzelfde zitje op de trein. Gelijkheid betekent zo niet langer gelijk vertrekken maar gelijk aankomen. Maar zou Usain Bolt het de moeite vinden om de 100 meter te lopen als hij met iedereen gelijk over de finish moet? En zou u even hard werken als uw aartsluie collega toch hetzelfde zou verdienen? Neen. Als gelijkheid als uitkomst heeft dat alle onderscheid wordt weg genivelleerd, is er ook geen reden meer om te excelleren. Het zijn net onze uitmuntende prestaties in wetenschap, economie en kunst die ons vooruitstuwen in de vaart der volkeren. En die ervoor zorgen dat we iedereen aan de unief kunnen laten studeren voor minder dan de prijs van een iPhone. Laat ons ons dan ook niet opsluiten in dezelfde treincoupé maar onze verscheidenheid fêteren. Met een medaille, een Nobelprijs of een aller-retourtje Blankenberge 1ste klas, zo u wilt.

Uit cijfers van de NMBS blijkt trouwens dat de kapitalistische zwijnen uit 1ste jaarlijks meer dan 26 miljoen euro bijdragen aan de treinreis van het gepeupel uit 2de klasse. Mijn uitdrukkelijke dank aan de ‘redelijk rijken’ voor het subsidiëren van mijn treinreis.


DS, 16-09-2013 (Lorin Parys)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB