actualiteitsforums  

Ga Terug   actualiteitsforums > ACTUALITEITSFORUM > WERELD > Cultureel-maatschappelijk
Gebruikersnaam
Wachtwoord
Home FORUMS Registreer Arcade Zoeken Posts van vandaag Markeer Forums als Gelezen

Antwoord
 
Onderwerp Opties Zoek in onderwerp Waardeer Onderwerp Weergave Modus
  #1  
Oud 2nd January 2018, 18:57
Indy.Geeraerts
Gast
 
Posts: n/a
De moderniteit is made in the USA


De moderniteit is made in the USA


Religie en Filosofie
Kleis Jager– 15:40, 31 december 2017

Volgens Régis Debray zijn wij allemaal Amerikanen geworden. We leven aan de rand van hun rijk, waar ons nog enige ruimte wordt gegund.

‘Interviews uit de losse pols geef ik niet’ had hij aan de telefoon gezegd. Régis Debray wil eerst kennismaken om te zien wat voor vlees hij in de kuip heeft. Als duidelijk is dat het bezoek echt belangstelling heeft voor zijn kijk op de grote omwentelingen van onze tijd, pakt hij zijn agenda voor een nieuwe afspraak. Zo houdt hij journalisten buiten de deur die hem willen uithoren over zijn jaren als strijdmakker van Fidel Castro en Che Guevara. Hij bracht bijna vier jaar achter de tralies door in Bolivia.

Over die pijnlijke geschiedenis zei hij nooit iets, volgens een net verschenen boek dat zijn enige kind Laurence schreef over haar ouders. In ‘Fille de révolutionnaires’ (Dochter van revolutionairen) beschrijft ze haar vader als een man die het zo druk had met een betere wereld en zijn latere werk als adviseur voor ontwikkelingslanden van François Mitterrand dat het gewone leven en het vaderschap erbij inschoten. Boodschappen, rekeningen of luiers, aan hem was het allemaal niet besteed. ‘U begrijpt dat dit voor mij erg gênant is’, zegt Debray bijna verlegen in zijn chique, maar sleetse etagewoning in het Quartier Latin. Meer wil hij er niet over kwijt.
Zijn eigen laatste essay, ‘Civilisation’, dat deze zomer verscheen, gaat over heel andere zaken. Over hoe de Amerikaanse beschaving die van Europa overvleugelde en er een nieuwe tijd is aangebroken. Een tijd waarin beeld belangrijker is dan geschreven tekst, economie politiek domineert en het heden losstaat van het verleden.

Waaruit blijkt die amerikanisering?
“Kijk bijvoorbeeld naar de keizers van de nieuwe economie, de leiders van Google, Apple, Facebook en Amazon. In elke samenleving domineren de ideeën van de heersende klasse, zei Marx. En onze identificatie-mythen komen uit het land dat de toon aangeeft. Op het slagveld of in de politiek valt geen eer meer te behalen, als ondernemer kan dat wel. Zuckerberg, Page en Bezos staan daarbij voor een wereld waar elke dag day one is. De innovatie is permanent en we zijn aan niets of niemand iets schuldig. Emmanuel Macron is in zekere zin de politieke versie van de ‘digitale disruptie’, die de kaarten opnieuw heeft geschud. En dan heb ik het nog niet over de taal gehad. Air France heeft het over low cost, de SNCF heeft treinen die Ouigo heten en alles zoemt van de buzz, de selfie, de followers.”

In Frankrijk werd deze maand volgens u zelfs het officiële begin van de amerikanisering gevierd met een reusachtige herdenkingsdienst voor rockster Johnny Hallyday.
“De amerikanisering was natuurlijk al lang overal aanwezig in het dagelijks leven. Maar nu werd het op grootse wijze, met bikers, leren jacks, tatouages en gitaren, opgenomen in het protocol en de liturgie. En ook hier manifesteerde zich een nieuw heldendom. Macron noemde Johnny -een adept of zelfs een kloon van Elvis Presley - een held. Zo markeerde onze president een belangrijke verschuiving: een held is niet langer iemand die zich opoffert voor het vaderland of een bepaalde zaak, maar iemand die ervoor zorgde dat iedereen hem kon horen en zien en daarmee een fortuin verdiende.”

Er blijft ruimte voor eigenheid, schrijft u, we zijn halve Amerikanen, Fransen zijn Gallo-rikanen.
“Ja, aan de rand van het rijk behouden we manoeuvreerruimte, zoals ooit de Gallo-Romeinen de barbaren enige vrijheid lieten in het Romeinse rijk. De bistro hier staat naast de McDonald’s. Een wereldwijd rijk weet hoe het regionale culturen moet inburgeren. Macron beroept zich tegelijk op de filosoof Paul Ricoeur en Jeff Bezos, de baas van Amazon.’”
U lijkt niet enthousiast over wat van de andere kant van de oceaan komt. Blaast u niet gewoon de oude Franse traditie van het anti-amerikanisme in?
“Dat is niet het punt! Ik klaag geen buitenlandse macht aan en er is zeker ook geen sprake van een complot. Ik beschrijf een ontwikkeling die op zichzelf niet goed of slecht is. De iPhone die voor u ligt verandert ons besef van tijd en ruimte, ons sociale gedrag… Enfin, we beleven een wetenschappelijke revolutie die misschien vergelijkbaar is met het Neolithicum, toen jagers-verzamelaars plaatsmaakten voor mensen die leefden van landbouw en veeteelt. En de nieuwe technologieën zijn niet bedacht in Amsterdam of het Quartier latin. Er zit geen woord Frans of Nederlands bij!”

Maar hebt u het eigenlijk niet over de moderniteit? Verandert ons leven niet hoe dan ook, Amerika of geen Amerika?
“Dat is een echte kwestie. Ik denk dat de moderniteit niet uit de lucht komt vallen, zonder een lanceerplatform gaat het niet. Culturen zijn altijd, in welke periode van de geschiedenis dan ook, in de ban geweest van een hegemoniale beschaving. Die beschaving rust op fysieke en materiële superioriteit en heeft een morele uitstraling*die onze zeden verandert. Een beschaving draagt altijd het beeldmerk, het logo van een fabriek, en de moderniteit is van Amerikaanse makelij. Daar is alles op het gebied van de culturele technologie uitgevonden of groot geworden: de fotografie, de cinema, de tv, het digitale tijdperk. Amerika, en vooral Californië, is het epicentrum dat de rest van de westerse wereld formatteert, dat de rest van de wereld formatteert. Het is een richtinggevende, inspirerende en vormende kracht. Zoals de kinderen van de elite in het Romeinse Rijk werden opgeleid in Rome, gaan de kinderen van de elite in Amsterdam, Parijs of Peking nu naar Harvard of Palo Alto. Dat is de school voor het huidige kader van de planeet.”

U spreekt over amerikanisering op het moment dat anderen juist de neergang voorspellen van de VS en de ‘Asian Century’ aankondigen.
“Een soort aflossing van de wacht is goed mogelijk. Tenslotte heeft Amerika met Europese wetenschappers, schrijvers en artiesten het oude continent overvleugeld. Maar in dit geval gaat het alleen om economische macht. China heeft maar de helft van het programma. Een Chinese droom bestaat niet, er is geen Chinese way of life die wereldwijd wordt begeerd, de rappers hier in de banlieue hebben geen Chinese namen.

“China kan de mens niet naar zijn eigen beeld vormen. Dat komt in de eerste plaats door zijn taal. De lingua franca is nu het globish, een vereenvoudigde versie van het Engels die iedereen met een normaal stel hersens in twee weken kan leren. Voor beheersing van het Chinees mag je op tien jaar rekenen. Er kan met andere woorden geen sprake zijn van culturele dominantie zonder een taal die niet alleen een grammatica is maar ook de drager is van een visie op de wereld.

“Daarmee kom ik bij het tweede onderscheidende element, dat van spirituele aard is. China wil zeker markten veroveren, maar strijdt niet voor onze hearts and minds. Amerika heeft universele aspiraties. De Verenigde Staten hebben een pact met God: ‘In God we trust’, staat er op de rand van de dollar, Amerikanen zijn vertrouwelingen van de voorzienigheid. Zij hebben van het opperwezen de missie gekregen om de mensheid te regenereren, te herscheppen. Het universalisme van de Amerikaanse boodschap is neergelegd in de Amerikaanse civiele religie, de Bijbels-patriottische religie. De Bijbel heeft een boodschap voor de hele mensheid, maar het Amerikaanse vaderland heeft de taak om deze aan de man te brengen.
“De Chinezen geven niets om onze ziel, voor hen blijven wij altijd barbaren. En geen barbaren die ze zouden moeten bekeren. Terwijl voor Amerikanen elke barbaar een potentiële klant is voor het evangelie. Vandaar de enorme expansie van het neo-protestantisme: er zijn meer evangelistische dan katholieke missionarissen in de wereld.”

Wat kenmerkt het neo-protestantisme?
“Het protestantisme is geboren in de zestiende eeuw, toen het Westen een eerste secularisering beleefde. Daarom gedijt het - in al zijn verschijningsvormen - beter dan het katholicisme in een wereld die nu echt is geseculariseerd. Het protestantisme is direct aangesloten op de Heilige Geest, het is bottom up en niet top down. Niet God, maar de klant is koning, het woord is aan de basis. De evangelische christen kan God overal danken, het is een soepel, vloeibaar geloof, niet gebonden aan een plaats of territorium.”

Over de islam hoeft niemand zich te zorgen te maken, die staat volgens u buiten spel?
“De islam bedreigt ons niet van binnenuit, zoals veel mensen denken. In landen als Frankrijk zijn er geïslamiseerde micro-territoria die zich cultureel gesproken hebben afgescheiden. Dat is niet best, maar als we de kracht van de tegenstander overdrijven bewijzen we hem alleen maar een goede dienst. De islam heeft geen alternatief model in de aanbieding, er ligt daar niets in de winkel, de schappen zijn leeg. Jihadisten proberen ons misschien iets aan te prijzen, maar erg aantrekkelijk ziet dat er allemaal niet uit.
“De islam is een cultuur die weerstand biedt, maar die op wetenschappelijk en cultureel gebied niets creëert. Kent u iemand die in Bagdad of zelfs Istanbul gaat studeren? Er valt daar niets te leren. In de twaalfde, dertiende eeuw was dat natuurlijk heel anders: de islam was toen een hegemoniale macht met algebra, trigonometrie, filosofie, geneeskunde.”

Wat bedoelt u met weerstand bieden?
“De techno-economische globalisering heeft geleid tot politiek-culturele balkanisering. Anders gezegd: hoe meer je de machinerie homogeniseert, hoe meer je het verlangen naar eigenheid oproept. De Britse historicus Arnold Toynbee waarschuwde in 1947 al tegen westerse pogingen om de islamitische wereld te moderniseren. In Iran zagen we: hoe meer Coca Cola je laat vloeien, hoe meer ayatollahs je oogst. Globalisering zorgt voor een spirituele leegte die op alle continenten wordt opgevuld door allerlei archaïsmen, de opkomst van tradities, talen, spiritualiteiten en lokale identiteiten, identitaire paniek zelfs. Onze toekomst zal dus vol zijn van het verleden. Dat is ook de reden waarom een wereld zonder noemenswaardige conflicten of een Verenigde Staten van Europa utopieën zijn.’’

Over Europa gesproken, overleeft de natiestaat die terugkeer van het verleden?
“Dat denk ik niet. De vergissing van de Europese eenwording was dat een gemeenschappelijke markt met vrije concurrentie mensen samen zou brengen. We zouden van economie naar politiek gaan, maar dat bleek een illusie. Wat wel gebeurde: de EU ontmantelt de natiestaten, delegitimeert het centrale machten en moedigt regionale krachten aan los te breken: we zien dat in Catalonië, Vlaanderen, Lombardije, Schotland. Omdat het om welvarende gebieden gaat, maakt dit de natiestaten nog armer, nog zwakker.
“Eigenlijk was er veel meer Europa in het Europa van de negentiende en achttiende eeuw dan tegenwoordig. Toen hadden de elites nog veel contact met elkaar, Voltaire ging naar Frederik II van Pruisen, Diderot naar Catharina in Rusland. Nu is er geen uitwisseling, gesprek meer. Als Europeanen elkaar tegenkomen spreken ze globish. Nu beleven we de Brexit en gaan we door in het Engels, dat tenslotte ook de taal van Amerika is.”*

Régis Debray
Filosoof Jules Régis Debray (1940) was denker in dienst van Fidel Castro en metgezel van Che Guevara die de Cubaanse revolutie wilde exporteren. Hij zat bijna vier jaar gevangen in Bolivia, en is er vaak ten onrechte van beschuldigd Che te hebben verraden. ‘Je kunt maar beter geen buitenlander zijn middenin een revolutie’, zei hij hierover. Zijn benauwde avontuur maakte hem een ster van het links-radicalisme, een levende legende bijna. In latere jaren was hij de man voor de Derde Wereld van president François Mitterrand en bouwde hij aan een groot oeuvre. Zijn marxisme verdween ondertussen uit beeld. Zelf kwalificeert hij zichzelf graag met paradoxen: reactionaire vooruitgangsdenker, extreem-linkse gaullist of een cosmopolitische patriot.
Hij richtte het blad Médium op, gewijd aan de ‘mediologie’. Deze zelfbedachte discipline bestudeert de materiële fundamenten van de wereld van de geest en de moraal en de effecten van technische innovaties (boekdrukkunst, digitale revolutie) op de cultuur en ons gedrag.

Bron: Trouw, https://www.trouw.nl/religie-en-fil...-usa-~a33bcf5c/

Eigen mening:

Vond dit een zeer interessant artikel om lezen. In plaats van dat men steeds met een economischgekleurde bril naar Amerika kijkt als God/boeman, benadert men nu heel dit gegeven met de aandacht op taal, religie, cultuur, …

Deze alinea vond ik de moeite om even bij stil te staan:
‘ “Daarmee kom ik bij het tweede onderscheidende element, dat van spirituele aard is. China wil zeker markten veroveren, maar strijdt niet voor onze hearts and minds. Amerika heeft universele aspiraties. De Verenigde Staten hebben een pact met God: ‘In God we trust’, staat er op de rand van de dollar, Amerikanen zijn vertrouwelingen van de voorzienigheid. Zij hebben van het opperwezen de missie gekregen om de mensheid te regenereren, te herscheppen. Het universalisme van de Amerikaanse boodschap is neergelegd in de Amerikaanse civiele religie, de Bijbels-patriottische religie. De Bijbel heeft een boodschap voor de hele mensheid, maar het Amerikaanse vaderland heeft de taak om deze aan de man te brengen.’

Bij China ligt, volgens Debray, de nadruk op het veroveren van markten. De visie van Amerika zou veel verder gaan dan dat; zij willen de mens in heel zijn persoon (taal, cultuur én religie) voor zich winnen.
Bij het aspect van religie, rijzen er bij mij vraagtekens die ik moeilijk in woorden kan bevatten;ik kan niet correct benoemen waar nu net het schoentje lijkt te wringen.

Hieronder een poging om dit gefrons onder woorden te brengen.
Het feit dat men de nood voelt om het geloof aan de man te brengen, zit me anno 2018 wat wrang. Geloof moet, naar mijn mening, ontdekt, gevonden én beleefd worden, niet via tv/media/… binnengeduwd - zoals men een lepel groenten in de mond van een tegenspartelende peuter propt - in een reeds bestaande cultuur of religie.
Hierdoor wordt, mijns inziens, een andere levenswijze verdrongen voor de grote, commerciële variant.

Laatst aangepast door Indy.Geeraerts : 2nd January 2018 om 22:33.
Met citaat antwoorden
Antwoord


Onderwerp Opties Zoek in onderwerp
Zoek in onderwerp:

Uitgebreid Zoeken
Weergave Modus Stem op dit onderwerp:
Stem op dit onderwerp::

Posting Regels
Je mag niet nieuwe onderwerpen maken
Je mag niet reageren op posts
Je mag niet bijlagen posten
Je mag niet jouw posts bewerken

vB code is Aan
Smilies zijn Aan
[IMG] code is Aan
HTML code is Uit
Forumsprong



Alle tijden zijn GMT +2. De tijd is nu 21:59.


Powered by: vBulletin Version 3.0.6
Copyright ©2000 - 2024, Jelsoft Enterprises Ltd.