Miljoenen Duitsers diep in de rode cijfers


Eén op de veertien Duitse huishoudens kampt met onoverkomelijke schulden. Vooral jonge consumenten weten niet goed met geld om te gaan.


Het programma ’Uit de schulden’ op de Duitse zender RTL trok vorige week meer televisiekijkers dan de voetbaltopper Bremen – Real Madrid. Dat zegt een en ander over wat veel Duitsers bezighoudt. In totaal kampten in 2006 bijna drie miljoen huishoudens met schulden die ze niet langer konden afbetalen. Dat is één op de veertien huishoudens in Duitsland.

Alleenstaanden, éénoudergezinnen, kostwinners jonger dan 24 jaar en minima hebben de meeste problemen om uit de rode cijfers te komen. Bovendien is één op de drie probleemgevallen werkloos.

Met die cijfers kwam vorige week de Schufa naar buiten. De Schufa is in Duitsland wat in Nederland het Bureau Kredietregistratie heet. In opdracht van banken en kredietinstellingen houdt ze bij hoeveel schulden particulieren maken. Wanneer iemand een krediet aanvraagt, checkt de bank bij de Schufa of de aanvrager niet al diep in de schulden steekt.

De meeste mensen met schulden wonen volgens de Schufa in het noorden van Duitsland. In plaats van de scheiding tussen het arme oosten en het rijke westen treedt nu de tweedeling tussen noord en zuid op. De noordwestelijke stad Bremen en de deelstaat Sleeswijk-Holstein kennen inmiddels evenveel werklozen, alleenstaande ouders en arme gezinnen als hun oosterburen. Het percentage probleemgevallen in Bremen wordt alleen overtroffen door dat in de hoofdstad Berlijn.

In 2006 waren voor circa honderdduizend Duitse huishoudens de problemen zo groot dat ze zich failliet moesten laten verklaren. De Schufa voorspelt dat in 2008 dat aantal licht zal dalen. Dat komt door de geringere werkloosheid en de aantrekkende economie. Velen twijfelen echter aan die prognose. Organisaties die mensen met schulden helpen, zien dit jaar het aantal faillissementen al sterk stijgen en verwachten voor volgend jaar een nog grotere toename.

Werkloosheid en echtscheiding zijn traditioneel de belangrijkste redenen waarom mensen hun schulden niet langer kunnen afbetalen. Maar steeds vaker spelen ook andere factoren een rol. Een woordvoerder van de Schufa wees bij de presentatie van de cijfers op een toenemend gebrek aan financiële kennis en vaardigheden, met name onder jonge consumenten.

Organisaties van schuldenbemiddelaars bepleiten meer aandacht in het onderwijs voor financiën. Veel jongeren begrijpen niet hoe kredieten werken, hoe ze rente moeten berekenen, en rente over rente. Vooral als ze een abonnement voor mobieltjes kopen, lopen ze gemakkelijk in de ’schuldenval’.

De bureaus voor schuldbemiddeling kunnen de hulpvraag nauwelijks aan. Alleen al in Berlijn zijn er 25 erkende bureaus, die mensen helpen hun schulden op orde te krijgen. Daarnaast zijn er ook steeds meer malafide bureaus, die vaak fikse bedragen voor hun bemiddeling rekenen, soms zelfs percentages van de te saneren schuld.

Een andere belangrijke oorzaak voor de oplopende schulden van particulieren is, volgens de bemiddelingsorganisaties, de steeds agressievere reclame met vaak misleidende inhoud. Sinds een paar jaar is de concurrentie op de kredietenmarkt sterk toegenomen, vooral door de komst van buitenlandse aanbieders in Duitsland. Kredietinstellingen bieden snel en goedkoop geld aan, steeds vaker ook met de aanbeveling: ’zonder Schufa’, dus zonder te kijken of de klant al in de schulden steekt.

De vorige minister van consumentenzaken Renate Künast (De Groenen) wees er deze week op dat zij wetgeving heeft gemaakt om agressieve en bedrieglijke reclame te verbieden. Het komt echter nauwelijks voor dat consumenten zich verenigen om aanklachten in te dienen. Haar opvolger, minister Horst Seehofer (CSU), beloofde het mogelijk te maken de wetten ook zonder aanklacht te handhaven. Europese richtlijnen voor kredietaanbieders zijn nog in de maak.


Trouw, 07-12-2007

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB