Liechtenstein moet wel buigen


Duitsland neemt de affaire rond belastingontduiking via Liechtenstein hoog op en zet het dwergstaatje onder grote druk om zijn status als vrijhaven op te geven.


Berlijn, 1 maart. Arm Liechtenstein. Geliefd als financieel paradijs voor welgestelde Duitsers, maar tegelijk gemangeld door die overweldigend grote staat. Liechtenstein moet boeten voor een ongekend grote fiscale affaire in Duitsland, die meer is dan het zoveelste belastingschandaaltje. De kwestie is een werktuig voor de politiek geworden, waarmee de regering in één klap de graaimentaliteit van managers en de belastingmoraal van ‘de rijken’ aan de kaak stelt.

Liechtenstein kan weinig anders doen dan buigen. Verzet tegen Berlijn heeft geen enkele zin. De kroonprins van het staatje heeft het nog wel geprobeerd, maar ook in Liechtenstein maakt niet het vorstenhuis maar de politiek de dienst uit. Premier Otmar Hasler heeft na zware Europese druk medewerking toegezegd aan aanpassing van het belastingbeleid.

De belastingaffaire begon met een inval bij de inmiddels vertrokken bestuursvoorzitter van Deutsche Post, Klaus Zumwinkel. Hij zou zich schuldig hebben gemaakt aan belastingvlucht naar Liechtenstein. Zumwinkels naam stond op een cd-rom met fiscale gegevens, die gestolen bleek te zijn bij een bank in Liechtenstein en daarna is verkocht aan de Duitse inlichtingendienst. De afgelopen veertien dagen zijn vele tientallen invallen gedaan bij bemiddelde Duitsers die op de cd-rom voorkomen.

De welwillende opstelling van premier Hasler van Liechtenstein werd in dank aanvaard door Berlijn. Maar de Duitse minister van Binnenlandse Zaken, Wolfgang Schäuble (CDU), zei te verwachten dat „de toezegging die het vorstendom Liechtenstein heeft gedaan, ook zal worden waargemaakt”. De toezegging komt neer op het sluiten van een Europees akkoord dat belastingontduiking tegengaat.

De Bondsrepubliek heeft een stok achter de deur. Kanselier Angela Merkel, die de affaire hoog opneemt en die er alles aan gelegen is de schuldigen te laten boeten, liet deze week doorschemeren dat als Liechtenstein geen woord houdt, de toetreding van het Alpenstaatje tot de Schengen-landen wel eens kan worden vertraagd. Het is de bedoeling dat Liechtenstein samen met Zwitserland eind dit jaar toetreedt tot de Schengen-zone, het Europese gebied zonder pascontroles aan de grens.

Wat de Europese Unie uiteindelijk wil is, aldus bronnen in Berlijn, dat Liechtenstein zich coöperatief opstelt bij de opsporing van belastingzondaars. Tot nu toe is daarvan geen sprake.

Ondertussen zijn Duitse banken en verzekeringsmaatschappijen hun knopen aan het tellen. Veel bedrijven en financiële instellingen hebben een brievenbusmaatschappijtje in Liechtenstein. Zakenkrant Handelsblatt berichtte gisteren dat ettelijke Duitse verzekeraars beleggingsproducten via Liechtenstein aanbieden. Belastingvriendelijk, zoals het heet. Van ontduiking hoeft niet per se sprake te zijn, maar de marges tussen wat kan en niet kan zijn smal. Volgens de krant wordt nu onderzocht wat de Liechtenstein-connectie betekent voor de reputatie van bedrijven als Allianz, de grootste Duitse verzekeraar.

De in Duitsland overweldigende publiciteit over de affaire heeft even doen vergeten dat niet alleen sommigen aan de top een losse belastingmoraal hebben. Belastingontduiking is in de Bondsrepubliek, net als in Nederland, een nationale sport. De Duitsers zouden samen naar schatting tussen de 450 en 500 miljard euro aan zwart geld hebben opgepot in Zwitserland, Luxemburg, Oostenrijk, Liechtenstein, Andorra en Monaco.


NRC, 01-03-2008

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB