BHV VERPEST ALLES


Zonder oplossing voor BHV meandert Leterme I lusteloos van de ene noodsituatie naar de andere. De afwezigheid van 'vijf minuten politieke moed' maakt Yves Leterme ziek.


De regering heeft haar eerste hoogmis achter de rug. Voor de een was het een colloquium, CDH-vicepremier Joëlle Milquet sprak van een studiedag, de vakbonden namen het woord agendavergadering in de mond. Spectaculaire maatregelen waren niet gepland. Voor de nationale feestdag (de week van 15 juli) mag de Belgische bevolking concrete sociaaleconomische projecten verwachten die passen in een meerjarenbegroting. De eerste minister torst het verwijt dat hij te veel tijd steekt in afspraken rond procedures en agenda's eerder dan met creatieve ideeën een regering te begeesteren. De jongste dagen zwol deze last aan.

Leterme zelf oogt vermoeid. Zijn gezondheid laat af en toe te wensen over. Hij worstelt met de neerslachtigheid. Zijn regering kreunt onder de kritiek. Het gebrek aan perspectief snijdt de adem af. De impasse verstikt. Om uit te breken heeft Leterme een communautair succes broodnodig. Zonder een oplossing voor de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde blijft zo'n omwenteling een fata morgana. Wie weet plagieert Leterme Mark Eyskens als eerste minister. Die zong het begin jaren tachtig nauwelijks enkele maanden uit, zijn kabinet verging eerloos in een poel van hoongelach.

De sociaaleconomische verfijning van het regeerakkoord is kattenpis in vergelijking met de communautaire uitdagingen die eveneens voor de nationale feestdag moeten worden opgeleverd. BHV is daarbij gekoppeld aan het tweede communautair akkoord dat Leterme beoogt. De relatie valt heel eenvoudig uit te leggen. De Vlamingen moeten gegarandeerd een prijs betalen voor de splitsing. Enkel het uitzicht op een fatsoenlijke communautaire deal kan die geste verzachten. Met BHV staat of valt het welslagen van Leterme I. En dat was eigenlijk nooit de bedoeling.

Eigen schuld, dikke bult. Yves Leterme won in 2004 en 2007 de verkiezingen met de belofte dat hij dat varkentje met 'vijf minuten van politieke moed' zou wassen. 800.000 kiezers hebben hem geloofd. 'Ik had het gevoel dat mijn geluk op 10 juni 2007 (de laatste verkiezingen, nvdr.) is gestopt', liet hij deze week in Story op tekenen. De premier kreeg de hemel op zijn hoofd. De premier vindt dat unfair. Hij benadrukt dat paars met de invoering van de provinciale kieskringen de splitsing van BHV acuut heeft gemaakt. Zonder die beslissing zou het Grondwettelijk Hof zijn regering niet aanmanen om het punt definitief te regelen.

Tot overmaat van ramp gaf paars in 2005 de Franstaligen de indruk dat er met de grenzen van Brussel kon worden gespeeld, foetert Leterme heel de tijd. Uiteindelijk blokkeerde Spirit (tegenwoordig VlaamsProgressieven) de oplossing. Maar de Franstaligen zijn de opening nog lang niet vergeten.

Momenteel figureren vier assen waarrond Leterme 'creatief' kan werken om de oplossing voor BHV te vinden: een of ander inschrijvingsrecht voor Franstaligen uit de Vlaamse rand in Brussel, zeggingsschap van de Franse gemeenschapsregering op vlak van onderwijs en cultuur in de Vlaamse rand, een aanpassing van de grenzen van Brussel en ten slotte meer geld voor de hoofdstad.

Of de Vlamingen het nu leuk vinden of niet: een combinatie van deze vier assen wordt de prijs die ze voor de splitsing moeten betalen. Daarbovenop komt de benoeming van de drie Franstalige burgemeesters. Eens het akkoord over BHV in de steigers staat, laat Kris Peeters (CD&V) zijn verzet tegen deze burgemeesters vallen. De minister-president wil in 2009 graag als lijsttrekker de Vlaamse verkiezingen ingaan. Met dat perspectief moet hij kunnen slikken opdat Leterme als eerste minister overeind kan blijven.

Los van zijn eigen creativiteit hangt een akkoord af van twee politieke factoren waarop de eerste minister nauwelijks vat heeft. In Franstalig België blijft de strijd om het politieke marktleiderschap onverbiddelijk. Het blijft totaal onduidelijk of MR-voorzitter Didier Reynders bereid is om in het zicht van de regionale verkiezingen een deal te aanvaarden rond BHV. Maar ook het kartel CD&V/N-VA ademt onvoorspelbaarheid uit. In hoeverre wil het kartel een prijs betalen?

Leterme maakt zich geen illusies. De tijd dat hij het kartel zo maar een oplossing door de strot kon rammen, is voorbij. De BHV-crisette van twee weken geleden bewees de onwrikbaarheid van de toenmalige voorzitter. Wouter Beke voelde zich gesterkt door een eensgezind bestuur. Meteen smolt Letermes bewegingsruimte als sneeuw voor de zon. De hardvochtigheid verplichtte de Franstaligen opnieuw hun toevlucht te nemen tot een belangenconflict. Zo niet was de eindstemming van het wetsvoorstel BHV, en meteen de val van de regering, een feit.

De eerste minister kan tegen 15 juli geschiedenis schrijven. Maar de kans dat hij zonder communautair akkoord achterblijft, is reëel. Vooralsnog lijkt dat de publieke opinie niet te deren. Zeker in Vlaanderen staat de niet-oplevering van een akkoord gelijk aan een heldhaftig standhouden tegen de Franstalige arrogantie. Het ziet er zelfs naar uit dat Leterme met lege handen ook de Vlaamse verkiezingen kan winnen. Toch komt ooit het moment dat zelfs de meest verstokte aanhanger merkt dat de keizer geen kleren aan heeft. En dat goed bestuur het land ondanks een zee van woorden weinig heeft bijgebracht.


DS, 24-05-2008 (Bart Brinckman)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB