School maakt geen verschil


BRUSSEL - Hoe goed een leerling presteert, heeft niets met de school te maken. Zijn schoolresultaten worden bijna uitsluitend door de gezinssituatie bepaald. Dat blijkt uit onderzoek voor begrijpend lezen in het vierde leerjaar.


Onderwijskundigen van de KU Leuven hebben leerlingen op het einde van het vierde leerjaar een test begrijpend lezen voorgelegd. De resultaten leiden tot een ontluisterend oordeel: 'De scholen verschillen qua toegevoegde waarde niet significant van elkaar. Dat wil zeggen dat Vlaamse basisscholen onderling niet verschillen in de mate waarin ze bijdragen tot de prestaties begrijpend lezen van hun leerlingen.'

Om te leren lezen maakt het dus helemaal niet uit naar welke basisschool je gaat. Alle scholen zijn even goed - of even slecht.

Veel belangrijker voor de leerresultaten is de gezinssituatie. De internationale Pisa-onderzoeken hebben al langer vastgesteld dat de impact van het gezin groot is, maar dat de verschillen tussen scholen zo goed als weggevlakt zijn, is wel zeer verregaand.

'We hebben het hier alleen over begrijpend lezen, en het kan te maken hebben met de manier waarop de Vlaamse basisscholen dit aanbrengen', zegt Jean-Pierre Verhaeghe, een van de onderzoekers. 'Misschien gebruiken we in het Vlaamse onderwijs niet de juiste methode?'

'Een andere mogelijke verklaring is dat begrijpend lezen heel anders is dan de andere vakken. Misschien geldt deze vaststelling bijvoorbeeld helemaal niet voor wiskunde, en zijn daar tussen scholen wel grote verschillen.'

Verhaeghe en zijn collega's gaan in elk geval ook verder onderzoeken of de impact van de school bijvoorbeeld pas in het zesde leerjaar zichtbaar wordt.

Daarna, in het secundair onderwijs, zijn er logische verschillen tussen scholen. 'Dat blijkt ook uit onderzoek', zegt Verhaeghe. 'Maar dat heeft vooral met de onderwijsvormen te maken. In het basisonderwijs daarentegen is er nog geen algemeen, technisch en beroepsonderwijs.'

Waarmee heeft het verschil in leerresultaten in het vierde leerjaar dan wel te maken? Met de opleiding van de ouders, de taal die thuis wordt gesproken en de boekenkast. Daarbij is niet zozeer de hoeveelheid boeken van belang. Wel is er een duidelijk verschil tussen leerlingen die thuis (bijna) geen boeken hebben en leerlingen die er thuis meer dan tien in de kast hebben - vanaf tien is er geen verschil.

Ook kinderen die thuis geen Nederlands spreken, behalen slechtere resultaten voor begrijpend lezen. Daarnaast is de opleiding van de ouders cruciaal. Vooral als de ouders allebei een laag diploma hebben, is dat in de resultaten van hun kind terug te zien. Kinderen met twee hoogopgeleide ouders daarentegen zitten gemiddeld aan de top voor begrijpend lezen.

De onderzoekers komen zo voor begrijpend lezen tot vijf types leerlingen. Opvallend is vooral de kloof tussen Turken en Marokkanen. Leerlingen van Turkse afkomst halen gemiddeld slechtere resultaten voor begrijpend lezen dan leerlingen van Marokkaanse afkomst.

'De verklaring kan niet anders dan etnisch-cultureel zijn', zegt Jean-Pierre Verhaeghe. 'Maar het is gissen naar de precieze oorzaken. Misschien ligt dit in de lijn van het onderzoek dat de Universiteit Hasselt heeft gedaan.'

Het Limburgse onderzoek legde bloot dat allochtonen van Turkse afkomst minder goed zijn geïntegreerd dan Marokkaanse, ondanks de grotere discriminatie van Marokkanen (DS 24 oktober).

http://ppw.kuleuven.be/pirls/


Blog DS, 19-11-2007 (Pieter Lesaffer)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB