Vroeger moest een slachtoffer zelf een klacht indienen opdat zijn pester vervolgd zou worden. Maar wat als het slachtoffer zelfmoord pleegde zonder klacht in te dienen? Een simpele wetswijziging maakt vervolging makkelijker.

Tot voor kort was belaging een klachtmisdrijf: pas na een klacht van het slachtoffer kon het openbaar ministerie al dan niet beslissen om over te gaan tot vervolging. Onder belaging – wat juridisch gezien hetzelfde is als stalking – valt ook pesten: het is ‘gedrag dat de rust van een persoon ernstig verstoort’.

Vorige maand keurde het parlement het wetsvoorstel van Carina Van Cauter (Open VLD) goed om de klachtvereiste voor belaging te schrappen. De wijziging treedt deze week in voege. Daardoor kan het openbaar ministerie al in actie schieten nadat bijvoorbeeld de omgeving van het slachtoffer – een ouder, vriend, leerkracht – alarm heeft geslagen.

Goed nieuws, vindt Joëlle Rozie, hoogleraar strafrecht van de Universiteit Antwerpen. Zij pleit er al langer voor om komaf te maken met àlle klachtvereisten. ‘Want ik vind dat het openbaar ministerie voor alle misdrijven het vervolgingsmonopolie moet krijgen’, zegt ze.

Zelfdoding

Bij belaging kwam er nog bij dat de vereiste vooral bij zelfdoding een obstakel vormde. Als er pesters in het spel waren, konden die zonder voorafgaande klacht niet voor belaging vervolgd worden. ‘Eventueel wel voor onopzettelijke doding, waar men dan uitgaat van een fout – een gebrek aan voorzorg en voorzichtigheid – maar dat is toch niet hetzelfde als belagen’, zegt Rozie.

Volgens de professor zijn er nog hiaten in de wetgeving rond zelfdoding. Zo staat er in het Belgische strafwetboek niets over ‘aanzetten tot zelfdoding’, wat nog wat anders is dan belagen. ‘Bij belagen heeft men toch meestal niet de bedoeling om een persoon zover te krijgen dat die de hand aan zichzelf slaat. “Aanzetten tot zelfdoding” is een kwalificatie die al in een aantal Europese landen bestaat, waaronder Frankrijk en Nederland, maar niet bij ons. Dat kan dan bijvoorbeeld gaan over psychologische druk om zelfmoord te plegen (door een individu, maar bijvoorbeeld ook door een sekte, red), of het ter beschikking stellen van middelen om zelfmoord te plegen.’

Rozie hoopt dat de kwalificatie ‘aanzetten tot zelfdoding’ een plaats krijgt tijdens een globale hervorming van het strafwetboek, een nog grotere prioriteit. ‘Er is nood aan meer coherentie, zonder overlapping. Om bij het pesten te blijven: er is een wet uit 2005 over elektronische communicatie, waarin het apart over cyberpesten gaat. Terwijl er bij belaging sprake moet zijn van een repetitief karakter, is dat bij cyberpesten niet het geval. En er zijn nog verschillen. Het zou veel logischer zijn om ook cyberpesten onder belaging in het strafwetboek onder te brengen.’

Mening:
Ik vind het een hele goede zaak dat er geen klacht meer nodig is om pesters te vervolgen. Het is hallucinant dat pestgedrag waarop zelfdoding van het slachtoffer volgt niet vervolgd wordt in België. Enkele buurlanden van België hebben 'Aanzetten tot zelfdoding' reeds in hun strafwetboek opgenomen, waaronder Frankrijk en Nederland. Waarom springt België niet mee op die kar? Lijkt het op het eerste zicht geen prioriteit misschien? Pesters gaan soms zo ver dat de gepeste de moed niet kan opwekken om gerechtelijke stappen te ondernemen uit angst om nog meer gepest te worden of dat de graad van de pestactiviteiten toeneemt. Als laatste optie ziet het slachtoffer dan maar één weg: zelfdoding. Dan kan men zeggen dat de pesters 'onrechtstreeks' verantwoordelijk is voor deze wanhoopsdaad, maar naar mijn mening zijn de pesters even verantwoordelijk. Ik pleit voor 'Aanzetting van zelfdoding' op te nemen in het strafwetboek.

11/04/2016
De Standaard
http://www.standaard.be/cnt/dmf20160410_02229687

Net zoals Elias H*es heeft vermeld in de post is het inderdaad door de daden van de pester dat sommige jongeren geen uitweg meer zien. Hierop mogen naar mijn mening ook zeker concretere acties worden voorgesteld om het pestgedrag bij de jongeren te doen minderen. Het opnemen van het 'Aanzetten tot zelfdoding' opnemen in het strafwetboek vind ik dan zeker ook wel een goede zaak.

Echter is het wel zo dat ik mijn twijfels heb bij de opvolging van deze regeling. Begrijp mij hierin echter niet verkeerd, pesters moeten gestraft worden, maar je zal hiervoor toch een aantal normen moeten noteren bij de uitwerking van deze wetgeving. Vanaf welk moment is het pesten genoeg om het te zien als: 'Aanzetten tot zelfdoding'? Vaak is het ook de combinatie van pesten met een extern probleem bovenop wat ervoor zorgt dat jongeren geen andere uitweg meer zien. Voor de familieleden van de persoon die zelfdoding heeft gedaan is dit ook maar een kleine troost denk ik. Ik vrees dat zij zich ook schuldig zullen voelen wanneer bijvoorbeeld hun kind zichzelf om het leven heeft gebracht.

Overigens vind ik het ook een beetje onze taak om hierop in te spelen en te voorkomen dat er gepest wordt in onze klassen. Als leerkracht moet je dit kunnen opsporen en hierover kunnen praten. Er zijn dan ook begeleiders die je hierbij kunnen helpen. Ik stel me wel de vraag in hoeverre je dan het strafwetboek gaat aanpassen, en welke straffen je hierbij zal voorzien. Kortom: de klacht die niet meer nodig is, is een zeer goede oplossing. Dit zorgt voor de opvolging van de pesters. De grenzen van wanneer het 'Aanzetten tot zelfdoding' is, moeten goed worden neergeschreven en opgevolgd worden. Het kan ook, zoals ik eerder al zei, een combinatie van enkele factoren zijn. Gaat de pester dan vrijuit wanneer de andere factoren meer aanzet zouden kunnen geven tot zelfdoding?