'ER IS EEN RAMP GEBEURD IN DIT LAND'


'Vrijheid van meningsuiting is onmogelijk zonder Mousavi'; 'Dokter Ahmadinejad, ga naar de dokter'; 'Als je vals speelt, zal er chaos zijn in Iran': het zijn maar een paar van de slogans die ik woensdag hoorde tijdens een indrukwekkende demonstratie voor de presidentskandidaat Mousavi in het historische centrum van Isfahan.


De voormalige Iraanse president Khatami - die Mousavi steunt - kwam hier een toespraak houden. Nooit eerder zag ik zoveel mensen samen op straat. Jong en oud, arm en rijk: alle lagen van de bevolking liepen zingend, roepend of schreeuwend naar het fabuleuze Naqsh-e Jahanplein, dat in het begin van de zeventiende eeuw door Sjah Abbas I (1571-1629) werd aangelegd. Lang geleden werd hier polo gespeeld, maar nu stromen er duizenden Iraniërs toe die hun ontevredenheid uiten over het beleid van president Ahmadinejad.

Ik loop een tijdje mee met de demonstranten maar hou dat niet lang vol: tientallen mensen verdringen zich rond mij en vragen wat ik vind van 'Mister Mousavi'. Langs de kant van de weg hap ik even naar adem, en meteen komt een glimlachende vrouw in zwarte chador naast me zitten. 'Ik moest hier gewoon zijn vandaag. Ik heb de politie onlangs gezegd dat de kledingvoorschriften zo streng zijn dat ik geen zin meer heb om buiten te komen. Weet je wat ze antwoordden? Blijf dan gewoon binnen. En dat terwijl ik altijd de hijab respecteer.'

Er worden groene papieren petjes uitgedeeld, vuisten gaan gebald de lucht in en een jongeman draagt op zijn buik een groot verbodsteken met daarop 'liegen verboden'. Op het gezicht van deze mensen lees ik genot: verkiezingstijd geeft hen de kans om hun mening te uiten, en dat is hier anders verre van evident.

Na een klein uur verlaat de massa het plein. Mohammad (60) komt naar me toe, legt even zijn hand op mijn schouder en vraagt me of ik zijn woorden alsjeblieft in de krant wil neerschrijven. 'Ik heb tijdens de Iran-Irakoorlog in Khorramshahr gevochten. Ik hield veel van Khomeini. Maar er is een ramp gebeurd in dit land. Mensen over de hele wereld praten met elkaar via het internet, en onze president heeft het alleen maar over de komst van de Mahdi (de 12de opvolger van de profeet Mohammed). Leugens, allemaal leugens.'

's Avonds laten de Ahmadinejad-fans weer van zich horen: ze scheuren met hun bromfietsen aan erg hoge snelheid over de voetpaden en schreeuwen luid 'Only Doctor Ahmadinejad!'

Ik had gisteren het gevoel getuige te zijn van een historisch moment in de geschiedenis van dit land: Isfahan, altijd al een van de meest religieuze steden in Centraal-Iran, heeft op het Naqsh-e Jahan plein met duizenden de hervormingsgezinde Mir-Houssein Mousavi verwelkomd.

Naar aanleiding van de presidentsverkiezingen in Iran vandaag maken Ann De Craemer en Pieter-Jan De Pue schetsen van de Iraanse samenleving. Hun reis kwam tot stand met steun van deBuren en het Fonds Pascal Decroos. Lees ook hun blog uit Iran op:

standaard.typepad.com/iran/


DS, 12-06-2009 (Ann De Craemer en Pieter-Jan De Pue)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Internet wordt stilaan enige nieuwsbron


BRUSSEL - Wereldwijd worden journalisten voor hun verslaggeving over Iran meer en meer afhankelijk van internetberichten van ooggetuigen.


De internationale media krijgen het steeds moeilijker om verslag uit te brengen vanuit Iran. De overheid verleent niet langer visa aan buitenlandse journalisten en zet anderen het land uit. Maar dankzij onlinemedia vinden getuigenissen van ooggetuigen wereldwijd weerklank.


Welke rol speelt Twitter in de Iraanse protesten?

Via de internetdienst Twitter kan iedereen korte berichten publiceren. Door het toevoegen van de tag '#iranelection' geven gebruikers aan dat hun bericht gaat over de Iraanse presidentsverkiezingen. Sinds de bekendmaking van de verkiezingsuitslag monopoliseert die tag de hitlijst op Twitter.

Een overzicht van alle getagde berichten, geeft een massa aan informatie en links. Om door de bomen het bos nog te kunnen zien, publiceerde een blogger een lijst van Twitter-gebruikers waarvan aangenomen wordt dat zij in Iran vertoeven. Volgens een Canadees bedrijf is minstens de helft van deze berichten uit Iran zelf afkomstig. Links naar blogs, afbeeldingen van de bloedige rellen: ze worden allemaal in een mum van tijd verspreid over de hele wereld.


Kan men de toegang tot Twitter blokkeren?

De Iraanse overheid probeert het onlineprotest te muilkorven. Sociale media als Facebook of MySpace kraakten al onder de Iraanse censuur, en zijn onbereikbaar.

De overlevingskracht van Twitter schuilt in het feit dat je je niet noodzakelijk op twitter.com moet aanmelden om je bericht de wereld in te sturen. Ook via eenvoudige sms'jes kan je je status updaten. En dat is een veel moeilijker kanaal om te censureren. Het open karakter van de site - je hoeft geen account te hebben om berichten te kunnen lezen - is een groot voordeel in vergelijking met de eerder gesloten vriendensites.


Is wat op Twitter verschijnt, juist?

Niets wat op Twitter verschijnt, is geverifieerd. Zoals de microblogdienst helpt om ooggetuigenverslagen de wereld rond te sturen, kunnen ook foutieve berichten zich als een lopend vuurtje verspreiden. Het vuur wordt nog wat aangewakkerd als gebruikers bepaalde berichten herhalen. Retweeten - zo heet dat in het vakjargon - is een techniek die ook de Iraanse overheid niet is ontgaan: via valse profielen verspreiden ze zo berichten waarvan ze de inhoud subtiel wijzigen, ten voordele van president Ahmadinejad.


Farsi is de taal van het volk

Ondanks de zondvloed aan berichten, blijft veel voor het grote publiek onverstaanbaar want verschenen in het Farsi, de officiële taal van Iran. Maar Google lanceerde vorige week vrijdag een eerste versie van een vertaaldienst van het Engels naar het Perzisch, en omgekeerd. Ook al is de lancering niet specifiek gelinkt aan het Iraanse protest, het bedrijf hoopt zo bij te dragen tot een betere verspreiding van het nieuws.

Een verzameling van Iraanse blogberichten vind je op de site globalvoicesonline.org, interessante berichten worden ook vertaald in het Engels.


Mobiele beelden vinden hun weg

Beklijvende beelden vind je op tehranlive.org. Elk uur worden nieuwe foto's gepubliceerd van de protesten in de hoofdstad. Ook de fotodienst Flickr verzamelt allerhande foto's. Sinds 12 juni - verkiezingsdag - kregen een slordige 4.000 foto's het label #iranelection mee.

Videobeelden van het protest in Teheran, opgenomen vanuit twee verschillende camerastandpunten, lieten zaterdag niets aan de verbeelding over. De gruwelijke beelden tonen de doodsstrijd van Neda Soltani (zie reportage). De beelden - opgenomen met een gsm - vonden hun weg via Youtube, en Neda werd al snel een onlinesymbool voor het protest. Ook op Twitter is haar naam één van de meest gebruikte tags sinds zaterdag.


DS, 23-06-2009 (Reinout Bossuyt)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

'Overal in Iran kan je de woede voelen'


TEHERAN - Massaal gingen Iraniërs de straat op om te protesteren tegen de verkiezingszege van president Ahmadinejad. Het protest werd hardhandig weggeslagen. Nu zijn ze ontgoocheld, boos en bezorgd.


Midden op Teherans lange Vali-e Asr straat, in een zee van in groen gekleurde mensen, wist Mehrdad zeker dat Iran op het punt stond om een beter land te worden. Hij pakte zijn mobiele telefoon om de andere aanhangers van presidentskandidaat Mir Hossein Mousavi te filmen. De meisjes met groene hoofddoeken, de vrouwen in zwarte chadors met groene bandjes om hun polsen en het echtpaar van middelbare leeftijd dat hand in hand door de menigte stapte. Zoveel groen - de kleur van de campagne van Mousavi - betekende één ding, herinnert hij zich: het vertrek van president Ahmadinejad was nabij.

Dat was twee weken geleden, nu is alles veranderd.

'Ik heb die filmpjes van mijn telefoon verwijderd', zegt Mehrdad, een 31-jarige manager bij een importbedrijf in Teheran. Net als de anderen in dit artikel wil hij niet met zijn achternaam in de krant. 'Als ze die filmpjes zouden vinden op mijn mobiel, kunnen ze me arresteren. Sterker nog, ze zouden me zelfs kunnen oppakken als ik groen zou dragen tegenwoordig.'

Mehrdad is een van de miljoenen Iraniërs die samen een beweging vormden, gebaseerd op de hoop om een betwiste verkiezingsuitslag te veranderen. Nu worden ze door de Iraanse leiders bestempeld als terroristen. Nog slechts in kleine groepen gaan ze de straat op om te demonstreren, waarna ze keihard uiteen worden geslagen.

Niet verslagen, maar boos en bezorgd over hun toekomst vertellen drie demonstranten - een manager, een celliste en de zoon van een oorlogsheld - hun verhaal over de presidentsverkiezingen van 12 juni, de vreedzame protesten van honderdduizenden demonstranten en het geweld dat volgde. Allemaal vragen ze zich af wat er nu gaat gebeuren.

'We dachten dat Iran met Mousavi als president een stap naar democratie en vrijheid zou nemen', zegt Mehrdad. Wekenlang sprak hij met mensen in de straat, in supermarkten en op familiebijeenkomst om ze warm te maken voor de relatief onbekende Mousavi, die 20 jaar geleden premier was.

De uitslag - een monsteroverwinning voor president Ahmadinejad - was een klap voor de stedelijke klassen. Mehrdad ging weer de straat op, dit keer met stenen in zijn hand om naar de Baseej, een veiligheidsdienst, te gooien. 'De teleurstelling was op ieders gezicht af te lezen', zegt Mehrdad. 'Niemand geloofde de uitslag.'

Toen Mousavi zijn aanhangers vroeg om op 15 juni massaal de straat op te gaan, was hij bang om neergeschoten te worden. Maar Mehrdad ging toch. 'Er waren twee miljoen mensen daar, zo ver als het oog reikte waren er demonstranten', zegt hij. 'Dit is het, dacht ik, de uitslag wordt zeker veranderd. Maar helaas nam de spanning daarna erg toe.'

Vol trots draagt de elegante Aida, een 22-jarige celliste en studente klassieke muziek, haar groene hoofddoek, hoewel dat dezer dagen al genoeg is voor de Baseej om iemand in elkaar te slaan. 'Ik draag die kleur om te laten zien dat we er nog steeds zijn, dat de beweging niet dood is', zegt ze. Volgens haar zou Mousavi's verkiezing een stap zijn geweest die mogelijk had kunnen leiden tot bepaalde hervormingen in het politieke systeem. 'Niemand wilde totale verandering.'

Bij de eerste demonstraties na de betwiste verkiezingsuitslag was ze vol hoop, maar toen de Baseej het vuur openden op demonstranten die hun basis in brand staken, wist ze dat het allemaal fout zou aflopen. 'Het was duidelijk dat de uitslag niet zou worden aangepast. Ik werd bang om de deur uit te gaan.' Haar broer is opgepakt.

Maysam (29), van wie de vader een beroemde martelaar is uit de Iran-Irak oorlog, had niet gedacht dat hij ooit zou protesteren tegen de leiders van het land waarvoor zijn vader vocht. 'Hij stierf voor de islamitische republiek', zegt hij. 'Maar als hij nog leefde, had hij tegen deze mensen gevochten.'

Op de dag van de grote demonstratie maande hij zijn vrouw en moeder aan om thuis te blijven. 'Ik was bang dat ze zouden schieten. Maar ik ben toch gegaan', zegt Maysam.

Ondanks de miljoenen die die dag de straat opgingen en de honderdduizenden in de dagen erna, maakte Irans opperste leider ayatollah Ali Khamenei vorige week vrijdag duidelijk dat er niet meer mocht worden geprotesteerd.

De volgende dag werden er volgens de staatstelevisie minstens tien mensen gedood op straat, volgens de overheid door 'extremisten' en 'buitenlanders'. Demonstranten zeggen dat veiligheidsdiensten het vuur openden en dat het echte dodental veel hoger ligt.

'Ik ging toen al niet meer naar demonstraties', zegt Mehrdad. 'Het was duidelijk dat er geschoten zou gaan worden.' Maysam bleef ook thuis. 'We kunnen niet tegen de veiligheidstroepen op', zegt hij. 'Je kan de woede overal voelen', zegt Aida. 'Sommigen zijn klaar om te sterven.' 'Internet en sms zijn geblokkeerd, niemand kan nog iets organiseren', zegt Maysam.

Mehrdad heeft zich verbaasd over de reactie van de autoriteiten op het protesten. 'We gaven dit systeem legitimiteit, door deel te nemen aan de verkiezingen. Niemand riep leuzen tegen de Leider, maar nu zeggen mensen extreme dingen', zegt hij. 'Mensen hebben een enorm gevoel van zelfvertrouwen gekregen.'

Maar het is vertrouwen gemengd met een diep gevoel van droefheid. 'Er wordt veel gehuild in Teheran', zegt Aida. 's Avonds gaan de aanhangers van Mousavi hun balkons en daken op, om 'God is groot' te roepen, als teken van steun voor hun kandidaat. Maar terwijl ze het doen, vragen sommigen zich af of het verandering zal brengen.

'Onze enige hoop is Mousavi', zegt Maysam. 'Maar wat kan hij doen? Onze toekomst is duister. Het doet me pijn om erover te denken. Waar gaat dit eindigen?'


DS, 27-06-2009 (Thomas Erdbrink)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Ex-president Iran Khatami eist referendum


Teheran, 20 juli. De hervormingsgezinde Iraanse ex-president Mohammad Khatami heeft opgeroepen tot een volksraadpleging over de regering van president Mahmoud Ahmadinejad.


Khatami’s oproep, die vandaag werd gepubliceerd op oppositiegezinde websites, vergroot de druk op het conservatieve bewind in Teheran. Dat kampt met breed verzet van de bevolking en een belangrijk deel van de gematigde islamitische geestelijkheid, sinds de omstreden verkiezingen van vorige maand.

Volgens Khatami, die grote populariteit geniet in Iran, is het publieke vertrouwen in het gezag ondermijnd door de ondoorzichtige wijze waarop Ahmadinejads herverkiezing tot stand kwam. „Ik zeg nu openlijk dat de oplossing voor de huidige crisis een referendum is”, aldus Khatami.

Khatami’s oproep vergroot de druk op de conservatieve geestelijkheid rond ayatollah Ali Khamenei, die de herverkiezing van Ahmadinejad heeft goedgekeurd. Khamenei is volgens de Iraanse grondwet de enige die een referendum kan afkondigen. Op de staatstelevisie herhaalde Khamenei vandaag zijn beschuldiging dat de onrust in Iran het werk is van „het buitenland”, een verwijzing naar westerse landen.

De druk op het bewind in Teheran leek tot vorige week juist af te nemen, nadat op 20 juni massale protesten waren uitgebroken tegen de verkiezingsuitslag van 12 juni. Afgelopen vrijdag echter betuigden opnieuw tienduizenden inwoners van Teheran hun steun aan de verslagen oppositiekandidaat Mir Hossein Mousavi, die volhoudt dat de stembusuitslag gemanipuleerd is. Mousavi kreeg tijdens het traditionele vrijdaggebed publiekelijk steun van de invloedrijke geestelijke Ali Akbar Hashemi Rafsanjani. Rafsanjani, net als Khatami een voormalig president, riep op tot vrijlating van alle betogers die werden opgepakt tijdens de protesten tegen de verkiezingsuitslag.


Blog NRC, 20-07-2009

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Binnen klinkt de eed, angst heerst in rest van Iran


TEHERAN - Reportage Vrees voor zuiveringen na eedaflegging Ahmadinejad President Ahmadinejad sprak mooie woorden bij zijn inauguratie. Maar de oppositie houdt het hart vast. 'Ik sluit zelfs executies niet uit.'


Van achter een spreekgestoelte in het parlement, weelderig versierd met gele bloemen, zwoer president Mahmoud Ahmadinejad gisteren op de Koran dat hij de vrijheid van individuen zal beschermen en benadrukte hij dat niemand sociale vrijheden kan beknotten. Zijn politieke tegenstanders vrezen intussen voor hun toekomst en waarschuwen voor een grote zuivering. Oppositieleiders en hervormingsgezinde parlementsleden bleven gisteren weg.

'Iedereen is een eersteklas burger, er bestaat geen discriminatie en wie op welke kandidaat heeft gestemd is niet belangrijk', zei Ahmadinejad binnen.

Op straat staan duizenden veiligheidsagenten met hun knuppels in de palm van hun hand te slaan, terwijl voorbijgangers - wellicht potentiële demonstranten - verschrikt doorlopen. 'Wat zijn ze allemaal lelijk', fluistert een vrouw in zwarte chador tegen haar dochter over de soms piepjonge veiligheidstroepen. 'Doorlopen', beveelt een zo te zien vijftienjarige jongen met een vlasbaard en een zwart uniform.

Voor politici en stedelijke elites is een onzekere tijd aangebroken. Ahmadinejads plechtige woorden komen een paar dagen nadat hij in Mashad heeft aangekondigd dat er met zijn tweede ambtstermijn een 'nieuw tijdperk' in Iran aanbreekt.

'Ik weet dat ze boos zijn', zei Ahmadinejad bij die gelegenheid over zijn tegenstanders, zonder ze te specificeren. 'Laat de inauguratieceremonies plaatsvinden en de regering aan het werk gaan, vervolgens zullen we ze bij hun kraag grijpen en hun hoofden tegen het plafond slaan', zei de president volgens de krant Ettemaad-e Melli, het partijblad van zijn tegenstander Mehdi Karoubi.

Onduidelijk bleef of Ahmadinejad het over de demonstranten had die zijn herverkiezing in juni frauduleus hadden genoemd, of over zijn buitenlandse vijanden.

'Ik sluit zelfs executies van mensen met een afwijkende mening niet uit', zegt Rasoul Montajabnia, vicevoorzitter van de partij van Karoubi. 'We moeten nu afwachten of de bedwelming van de macht, die ertoe heeft geleid dat ze alle redelijkheid hebben verloren, is uitgewerkt. Wie weet keren ze terug naar respect voor de wet.'

Vandaag is de tweede zitting van de rechtszaak tegen zo'n 30 hervormingsgezinde politici en 70 relschoppers. Afgelopen zaterdag bouwde de openbare aanklager in een urenlang betoog een gedetailleerde zaak op waarin tientallen incidenten aaneen werden geregen tot een poging van hervormers, journalisten en academici om in Iran een fluwelen revolutie te organiseren.

In dat scenario zouden de aanhangers van Mousavi van plan zijn geweest om Irans leiders ten val te brengen volgens het model van de omwentelingen in Servië, Georgië en Oekraïne. Verschillende hardliners vinden dat Mousavi en de hervormingsgezinde ex-president Mohammad Khatami de volgenden zijn die in de beklaagdenbank moeten verschijnen.

De uitslag van dit monsterproces, waarin straffen van vijf jaar tot de doodstraf kunnen worden geëist, vormt volgens velen de basis voor de aanstaande zuivering. Als de politici schuldig worden verklaard, dan zullen niet alleen hun partijen worden opgeheven, maar ook diverse kranten die aan hen zijn gelieerd.

'Alles zal anders worden in Iran. Deze regering heeft geen legitimiteit, geen achterban en is niet populair', zegt Montajabnia. 'Ze zullen van alles proberen om toch legitiem over te komen.'

Niet alleen politici vrezen voor de toekomst. Ook Irans bloeiende filmindustrie is bang dat bepaalde personen voortaan worden geweerd. 'Ik weet niet of ik nog kan werken in de toekomst', zegt Leili Rashidi, een bekende actrice die campagne voerde voor Mousavi.

'Ze kunnen me niet stoppen omdat ik een kandidaat heb gesteund die goedgekeurd was door de Raad van de Hoeders van de Grondwet', zegt Rashidi. 'Maar het ziet ernaar uit dat dit toch tegen mensen gebruikt gaat worden en dat verschillende acteurs niet meer mogen werken.'

Gisteren werd weer een voormalige assistent van Mousavi gearresteerd. De krant Ettemaad schreef afgelopen maandag dat er nog maar 17 prominente dissidenten niet in staat van beschuldiging zijn gesteld.

'Ik weet niet waar mijn man is. De nummerherkenning zegt dat hij ergens in Oost-Teheran zit. Maar daar is geen gevangenis', zegt Mahdieh Mohammadi, de vrouw van Ahmad Zeidabadi, een bekende journalist.

Veel jongeren in Teheran zeggen dat emigratie naar het buitenland de enige oplossing is. 'Ik heb me ingeschreven op universiteiten in de Verenigde Staten en in Canada', zegt Mehrdad, die niet met zijn achternaam in de krant wil.

In Teheran klonk dinsdagavond rond tien uur opnieuw de roep van de oppositie, een luid donderend 'Allah is groot', dat iedere avond vanaf de daken en balkons wordt geroepen. Mehrdad (24) en zijn vrienden zitten loom op de bank. Over één ding zijn ze het eens: dit is de ergste zomer van hun leven.

'Drie weken geleden stak ik mijn hoofd uit de deuropening tijdens een demonstratie. Vervolgens sloeg een lid van de baseej (vrijwilligerstroepen) op mijn hand met een machete. Mijn vingers lagen er bijna af', zegt hij en hij wijst op zijn hand waar op iedere vinger dikke littekens zitten. 'Dit is geen normaal land meer.'


DS, 06-08-2009 (Thomas Erdbrink)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB