Dit is geen accident de parcours


De crisis die dit land meemaakt, is ernstig. Nooit sinds de Tweede Wereldoorlog werden de grondvesten van België zo fundamenteel ter discussie gesteld. Nooit in de laatste halve eeuw was de institutionele blokkering zo groot. Vierhonderd dagen na de federale verkiezingen van 10 juni 2007 lijken de grenzen van het Belgische federale overlegmodel inderdaad bereikt. Wat we meemaken is bijgevolg meer dan een politieke crisis. Het is de - historische - crisis van ons bestel. Maar het is tezelfdertijd een crisis die één groot voordeel heeft: die van de helderheid.

Meer dan ooit is immers duidelijk geworden dat het land dat België heet, terdege weer opgetimmerd moet worden. Dat er een nieuwe en grondige dialoog moet komen over de verhouding tussen de gemeenschappen onderling en over de relatie tussen de federale overheid, de gewesten en de gemeenschappen. Die dialoog is er de voorbije vierhonderd dagen niet geweest. De Vlaamse politici van alle politieke formaties hebben die nadrukkelijk gevraagd vanaf 11 juni 2007. De Franstalige politici zeggen een jaar na de verkiezingen wel dat ze inzien dat die er moet komen, maar hebben die nooit ernstig genomen. De verzuchtingen van de Franstalige politici gisteren over de crisis klonken bijzonder hypocriet. De dialoog waar zij nu voor pleiten, was meer dan een jaar lang niet meer dan een frustrerend dovemansgesprek.

Draagt Yves Leterme een grote verantwoordelijkheid voor het mislukken van dat gesprek? Zeker. Hij en zijn kartel hebben fouten gemaakt. In een rush naar de macht beloofden ze het Vlaamse walhalla en spiegelden ze 'vijf minuten politieke moed' voor. Zodra ze aan de macht waren, waren er te veel onhandige gaffes, was er ontstellend slechte communicatie en was er zelfs een gebrek aan politiek talent. Maar het zou te gemakkelijk en te kortzichtig zijn om de oorzaak voor deze crisis enkel te leggen bij Leterme en zijn kartel. Indien dat wel zo was, zou de crisis snel zijn opgelost.

Voor die snelle oplossing bestaat geen enkel recept. Daarvoor zijn de verkiezingen van 7 juni 2009 te dichtbij. De verbeten strijd tussen de MR en de PS om het politieke marktleiderschap in Franstalige België en de al even hardnekkige Vlaamse electorale concurrentie verhinderen elk akkoord dat grondig genoeg is om België op korte termijn fundamenteel te hertekenen. De politieke klasse - met name in Vlaanderen - moet de moed hebben om hard en luidop aan de bevolking te zeggen dat morrelen in de marge niet zal volstaan maar ook dat het tijd zal kosten om die grondige hervorming te realiseren.

De fundamentele hertekening van ons bestel moet een antwoord bieden op de vraag wat we in dit land samen willen doen en wat we beter apart doen. Centrale begrippen zijn homogenere bevoegdheden, financiële responsabilisering van de deelstaten, het terugbrengen van de federale staat tot de kerntaken en de interpersonele solidariteit. Vlamingen moeten duidelijk maken dat voor ons de eindtermen van België geenszins geschreven kunnen worden in separatistische inkt en moeten aan de Franstaligen verregaande garanties geven over het behoud van de solidariteit.

Vlamingen mogen niet afkerig staan van maatregelen die de federatie kunnen versterken waar dat nodig is. Franstaligen moeten inzien dat 15 juli 2008 geen door de N-VA en andere extremisten veroorzaakt accident de parcours was in de Belgische geschiedenis. Daar moet in de eerste plaats het besef doordringen dat een grote meerderheid van de Nederlandstaligen in dit land inderdaad die grondige staatshervorming wil. Vlamingen én Franstaligen moeten inzien dat de ontwikkeling van een leefbaar stadsgewest Brussel in de eenentwintigste eeuw een veel boeiender project is dan de negentiende-eeuwse territoriale discussies over de grenzen van het hoofdstedelijke gewest.

De raadplegingen waarmee de koning gisteren opnieuw van start is gegaan, hebben maar een kans op succes als het Hof en alle betrokken staatslieden rekening houden met de eenvoudige vaststelling dat dit land van een onevenwichtig federaal model moet kantelen naar een evenwichtig én solidair confederaal model. Zo niet blijven we, met of zonder Leterme, botsen tegen de grenzen van ons huidige bestel. Die grenzen hertekenen is de beste garantie voor een sociaal, economisch en ecologisch beleid dat aangepast is aan de noden van Vlaanderen, Brussel en Wallonië. En dus van alle Belgen.


DS, 15-07-2008 (Peter Vandermeersch)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB