Klimaatakkoord: te weinig, te laat maar wel historisch


Het in Dubai afgesloten klimaatakkoord oogt inderdaad historisch. Maar het ‘wegbewegen’ van fossiele brandstoffen komt te laat om de opwarming binnen de perken te houden.


In wereldwijd het warmste jaar sinds het begin van de metingen slaagde de klimaattop in Dubai er voor het eerst in om de werkelijke schuldige aan te wijzen. Na dertig jaar van hoogmissen willen alle deelnemende landen ‘wegbewegen’ van het gebruik van fossiele brandstoffen, de grootste boosdoeners van de opwarming van onze planeet. De woorden ‘phase out’ waren nog een brug te ver, het zwakkere ‘transitioning’ bleek een aanvaardbaar alternatief. Historisch inderdaad, maar niet meer dan dat.

De boodschap is duidelijk. Fossiele brandstoffen hebben geen toekomst meer. Tegen 2050 moet de uitstoot haast tot nul worden herleid. Maar dergelijke verklaringen, hoe zinvol ook, toveren een bestaande toestand niet in een handomdraai weg. Uitgerekend voor 2024 verwacht de Opec, dat olieproducerende landen verenigt, een absoluut topjaar. Een achterhoedegevecht kan zoals elke seizoensfinale lang aanslepen en immens veel schade berokkenen.

Het gesternte oogt ondertussen somber. De CO₂-reducties lopen niet snel genoeg. Wetenschappers geloven niet langer dat de in Parijs onderhandelde maximale stijging van anderhalve graad kan worden gehaald. Drastischer klimaatplannen zijn nodig. Maar de slotverklaring kwantificeert niets, noch is ze bindend. Elk land mag het zelf uitzoeken, er blijven talloze ontsnappingsmogelijkheden.

Ten slotte rest er een blinde vlek. De energietransitie zal duizelingwekkend veel geld kosten. De afspraken hierover blijven dode letter. Het schadefonds voor landen die nu al heel zwaar te lijden hebben onder de klimaatopwarming, terwijl ze er niet toe hebben bijgedragen, is ondergefinancierd. Maar het is een opsteker dat het fonds echt verworven lijkt, een kwestie van logische solidariteit en verantwoordelijkheidszin.

Voor meer sluitende deals kijkt iedereen uit naar de volgende klimaattop in het Azerbeidzjaanse Bakoe. Het jaarlijkse circus vangt steeds meer kritiek, niet alleen door de verhuizing van tienduizenden deelnemers. Anderzijds moeten leiders uit de hele wereld elkaar op een bepaald moment in de ogen kijken. De uitdagingen zijn enorm, de doelstelling identiek. Maar de diverse landen hebben allemaal erg uiteenlopende belangen te verdedigen. Dan is zo’n verklaring haast een wonder.

De kritiek op de resultaten van COP28 hoeft de ambities van landen – of Europa – niet te fnuiken, integendeel. Dat blijft een lastige en uitdagende boodschap. Wij moeten het zelf waarmaken. Als elk land voor de eigen deur veegt en focust op de energietransitie, met respect voor het sociale draagvlak, dan was Dubai op zijn minst een aansporing.


Blog DS, 13-12-2023 (Bart Brinckman)