In strijd tegen ’As van het Kwaad’ groeit zelfvertrouwen vijanden


Begin 2002 sprak de Amerikaanse president George Bush voor het eerst van de As van het Kwaad. Bush noemde de landen Iran, Irak en Noord-Korea in zijn jaarlijkse State of the Union ’duivelse asmogendheden’, die terreur steunen of exporteren en wapens voor massavernietiging willen bezitten.


Zijn rede luidde een nieuwe fase in in de strijd tegen het terrorisme. Enkele maanden daarvoor had Amerika al ingegrepen in Afghanistan, om het Taliban-bewind te verdrijven en de schuilplaatsen van de terreurbeweging Al-Kaida te vernietigen. Dat was een directe vergelding voor de aanvallen op New York en Washington van 11 september 2001. Met zijn rede over de As van het Kwaad verbreedde Bush zijn strijd met staten die op het eerste gezicht niet bij 9/11 betrokken waren.

Nu, ruim vier jaar later, is van de As alleen het Iraakse regime met geweld van kleur veranderd. Na de militaire inval in dat land is er echter nooit stabiliteit gekomen, ook al staat de dictator terecht en zijn er succesvolle verkiezingen geweest. Integendeel, er is de facto een burgeroorlog gaande. De inval heeft, net als in Afghanistan, laten zien dat de Verenigde Staten en hun bondgenoten wel een militaire overwinning kunnen behalen, maar zelfs met grootschalige inzet van middelen een land niet onder controle kunnen krijgen.

Voor de andere twee landen van de As is dat een interessante les. Zowel Noord-Korea als Iran had al direct zijn verdedigingslinie verhoogd door veel openlijker nucleaire capaciteit te ontwikkelen (Iran) of te tonen (Noord-Korea). Met Noord-Korea is het gesprek stilgevallen, met Iran is een langdurige diplomatieke strijd gaande om die ambitie te beteugelen. Voorlopig tevergeefs: donderdag verstreek zonder resultaat de deadline die de VN-veiligheidsraad Iran had gesteld om de verrijking van uranium te staken.

Dat is ook wel logisch. Het zelfvertrouwen van Iran is door de ontwikkelingen in Irak nu groter dan in 2002. Door zijn greep op de sjiieten in Irak en Libanon (Hezbollah) en door zijn verzet tegen de Amerikaanse eis zijn nucleaire ambities te beteugelen, is de statuur van Teheran in de islamitische wereld enorm gegroeid. De ’As van het Kwaad’ – tenminste de verbinding Irak-Iran – is zo bezien alleen maar sterker geworden. En dat verkleint de kans dat Iran buigt voor zijn critici of schrikt van opgelegde sancties. Vierenhalf jaar na de speech van Bush is dat een treurig gegeven.


Trouw, 02-09-2006

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB