Drugspreventie trekt fairtrade-kaart
De Sleutel lanceert een lespakket voor 16- en 17-jarigen in het secundair onderwijs, over hoe cokeconsumptie de Zuid-Amerikaanse boeren, het milieu en mensenlevens ruïneert. Met gezondheidsargumenten alleen kom je niet ver, zeggen experts. 'Jongeren wanen zich onsterfelijk.'

De groep die coke gebruikt bij 16- en 17-jarigen is zeer beperkt, zegt Johan Van de Walle van antidrugscentrum De Sleutel. "Het is niet de bedoeling van deze les om gebruikers te doen stoppen, wel willen we leerlingen sterken om een bewuste keuze te kunnen maken. Dat doen we door hen te wijzen op de brede problematiek: de schade die cokehandel toebrengt aan het milieu en de mensen van Zuid-Amerika. We willen hen doen inzien dat mensen die fairtrade bananen kopen en in het weekend een lijntje snuiven, paradoxale dingen doen."

Verkeerde percepties bestrijden is een belangrijk onderdeel van preventie, zegt Van de Walle. "Zo denken jongeren dat cannabis een groen en milieuvriendelijk product is, terwijl daar een unfaire, vuile en enorm grote business achter schuilt."

Informeren zonder met de vinger te wijzen, dat is de bedoeling.
De les kadert maakt deel uit van een pakket dat de organisatie Universiteit voor het Algemeen Belang samen met De Sleutel samenstelde. In het pakket worden, conform de eindtermen, heroïnepoeët Jotie 't Hooft in de les Nederlands geïntroduceerd, de werking van drugs op hersenen bij biologie en internationale cokehandel in economie.

"We zeggen niet gewoon: blijf er af!" zegt Van de Walle. "We informeren over alle verschillende aspecten van gebruik, misbruik en verslaving. Het interactieve aspect en de onderlinge discussie zijn heel belangrijk."

Met gezondheidsargumenten alleen maak je weinig indruk op jongeren, zegt criminologe Freya Vander Laenen (UGent). "Toon hen de gele tanden van rokers, en jonge rokers denken: dat heb ik niet. Hetzelfde geldt voor jongeren die al drugs hebben gebruikt. Ze wanen zich onsterfelijk. Jonge mensen kennen leeftijdsgenoten die gestorven zijn aan suïcide of in een verkeersongeval, niet aan een overdosis. Info over het product is belangrijk, maar daarmee verander je het gedrag niet. Mensen blijven bijvoorbeeld roken, en dat is niet bij gebrek aan informatie."

Het lespakket speelt in op wat Vander Laenen "een nieuwe trend" in drugspreventie noemt. "Er wordt gefocust op de omgeving en op sociale aanvaardbaarheid. Het heeft zeker nut om jongeren aan te spreken op hun verantwoordelijkheid. Zo wapen je jongeren om te weigeren als de spiegel met coke een eerste keer zou passeren. Ze kunnen neen zeggen zonder gezichtsverlies te lijden. Die kritische houding wordt door veel jongeren geapprecieerd."

Druggebruik bij jongeren bannen is een illusie, zegt Vander Laenen. "Je kan enkel de groep gebruikers proberen te verkleinen en de leeftijd van eerste gebruik uitstellen." De criminologe heeft slechts één bedenking. "Veel van de problemen in Zuid-Amerika hebben te maken met de houding van de VS. Die zetten de drugsmarkt onder felle druk door oogsten te vernielen en repressief op te treden. Daarom hebben toppoliciti al gepleit voor legalisering. Jongeren die met het onderwerp bezig zijn, weten dat. De situatie is complex, daar moet je eerlijk in zijn.""Dat zijn we ook", zegt Van de Walle.

"Legalisering maakt een product niet minder schadelijk. De maatschappelijke gevolgen zouden gigantisch zijn."

Het project 'Cocaïne is geen fair-trade' wordt op
8 november voorgesteld in de Antwerpse Arenbergschouwburg.
www.dm.be
mening

Het is volgens mij geen slecht idee om de drugsproblematiek eens vanuit verschillende standpunten te bekijken. Is de huidige globale of Amerikaanse aanpak wel juist? Hierover kunnen we ons serieuze vragen stellen. Het is wel een opsteker dat de miserie die in Zuid-Amerika gepaard gaat met de productie en trafiek van drugs ook eens belicht wordt.