Cardiologen en klinisch (moleculair) genetici van het Maastricht UMC+ hebben in een aantal (Nederlands-)Limburgse families een foutje in het erfelijk materiaal (DNA) ontdekt dat ernstige hartritmestoornissen en plotselinge hartdood kan veroorzaken, zo heeft de zuidoostelijke Nederlandse universiteit vandaag meegedeeld.

Het betreft een mutatie in het SCN5A-gen. In dit geval is er sprake van een zogenoemde foundermutatie, een verandering in het erfelijk materiaal waarvan wordt verondersteld dat deze in een gemeenschappelijke voorouder is ontstaan. De Zuid-Limburgse families waarbij deze mutatie is ontdekt, blijken verre familie van elkaar te zijn. De verandering kan van generatie op generatie worden doorgegeven.

Opmerkelijk is dat familieleden met dezelfde SCN5A-mutatie zeer uiteenlopende klinische beelden kunnen hebben: van schijnbaar gezond tot acute hartstilstand. Waarom dat zo is wordt nu uitgezocht.

Modifier genes
Een mogelijke verklaring kan volgens de onderzoekers liggen in zogenoemde modifier genes: genen die invloed kunnen uitoefenen op de elektrische (in)stabiliteit van het hart. De hoge mate van genetische verwantschap maakt de Zuid-Limburgse families waarbij de foundermutatie ontdekt is, uitermate geschikt om meer over deze modifier genes te weten te komen. Dit dient niet alleen de kennis over één mutatie in enkele Limburgse families, maar kan zeker ook leiden tot meer inzicht in genetische mechanismes van plotse hartdood door meer voorkomende oorzaken, zoals bijvoorbeeld door een hartinfarct.

Mensen met deze foundermutatie kunnen in specifieke gevallen behandeld worden met een ICD, een inwendige defibrillator. Die helpt het hart bij een (potentieel dodelijke) kamerritmestoornis met elektrische pulsen weer op gang komen. De onderzoekers hopen dat families waarin meerdere gevallen van acute hartstilstand zijn voorgekomen, zich zullen melden. Op die manier kunnen onbekende dragers van deze foundermutatie opgespoord en met preventieve maatregelen geholpen worden.

Van groot belang
Maar behalve DNA-onderzoek willen de cardiologen Paul Volders en Rachel ter Bekke, de klinisch genetici Ingrid Krapels en Paula Helderman-van den Enden en de klinisch moleculair geneticus Arthur van den Wijngaard, allen medewerkers van het Maastricht UMC+, ook nader stamboomonderzoek doen om de familieverbanden verder uit te diepen. Bovendien willen zij de nieuwe inzichten vertalen naar een betere cardiologische herkenning van mutatiedragers die gevaar lopen een levensgevaarlijke ritmestoornis te krijgen.

"Dit kan groot worden, heel groot", aldus Rachel ter Bekke. "Door deze unieke patiënten te onderzoeken, kunnen we meer leren over de relatie tussen deze mutatie in het SCN5A-gen en het optreden van hartaandoeningen zoals plotselinge hartstilstand. Dat is niet alleen van belang voor deze Limburgse families, maar uiteindelijk voor de hele wereld."

Bron: De Morgen 15/06/2013

Mening: Het eerste wat in mij opkomt, na het lezen van dit artikel, is:"Zijn deze gezinnen dan geen 'proefpersonen' "?. Wanneer de onderzoekers de gezinnen willen onderzoeken, zal dit heel veel tijd in beslag nemen. Het kan natuurlijk zijn dat deze families openstaan voor de onderzoeken maar wat als dit niet zo is? In het artikel wordt reeds aangehaald dat het onderzoek zeer groot kan worden.
Het is natuurlijk wel positief dat ze een potentieel dodelijk genfoutje hebben ontdekt. Op deze manier kunnen artsen dan nagaan of mensen lijden aan een hartaandoening en kunnen ze misschien advies of hulp bieden. Indien wetenschappers door dit onderzoek meer leren over de relatie tussen de mutatie in het SCN5A-gen en het optreden van hartaandoeningen zoals plotselinge hartstilstand, zal dit een hele grote vooruitgang zijn in de medische wereld.