Katholiek


Damiaan is nog niet heilig of hij dwingt ons al om na te denken. En wel hierover: wat is belangrijk? Wie is belangrijk is een vraag die wij gemakkelijker weten te beantwoorden. Het volstaat om in de spiegel kijken en wij menen het antwoord te zien. Maar wat is belangrijk? Bij Damiaan, in het leven? Niet eenvoudig.


Niet belangrijk is alvast het eerste mirakel dat aan de bemiddeling van Damiaan werd toegeschreven en dat hem hielp om zalig te worden. Idem dito voor het tweede mirakel dat hem de heiligheid opleverde. Dat zeggen zelfs bisschoppen. Duidelijk is dat onze kerkleiders niet op mirakels zitten te wachten. Ze voelen een zekere gêne bij al die Romeinse hocus pocus, maar durven daar gezien de zwijgcultuur in de Kerk niet openlijk mee uit te pakken. Daarom zeggen ze: een mirakel is niet belangrijk. Maar herhaal dat zinnetje in de nette kantoren van de Congregatie voor de Heiligverklaringen, en uw koffie zal bitter smaken. Zonder een mirakel voelen ze zich daar een beetje onzeker. De instructie Sanctorum Mater van 17 mei 2007 laat daar geen twijfel over bestaan. Alle respect voor dit 101 bladzijden tellende document, dat op uw nachtkastje ligt maar dat u nog niet volledig hebt gelezen. En toch. Waarom moet Damiaan voor mirakels zorgen, terwijl hij zelf het mirakel is?

Wat is wel belangrijk? Wie Damiaan was. Hij was een held, lees ik. Een toonbeeld van rechtvaardigheid. Een strijder tegen onrecht. Een man voor wie zelfopoffering geen ijdel woord was. Mooi. Allemaal waar. Maar er is meer. Damiaan was katholiek.

Wat hoor ik daar? Niet belangrijk? Was hij vooral een schitterend mens? Is de rest bijzaak? Welnu, het is geen bijzaak. Want Damiaan zou niet hebben gekund wat hij heeft gedaan zonder zijn geloof dat bergen verzette. Dat bestond vroeger in Vlaanderen, misschien daarom dat er hier zo weinig bergen zijn. Dat alles bij ons zo vlak is.

Black pride. Girl power. Huidskleur en geslacht zijn bronnen van trots. Ondertussen kijkt de katholiek naar de grond wanneer hij stamelend en lichtjes transpirerend bekentenissen aflegt over zijn religieuze overtuiging. Overtuiging? Het katholicisme lijkt in Vlaanderen eerder een erfzonde. Iets waar we niet graag aan terugdenken, maar toch een beetje mee zitten. Ben ikzelf trots katholiek te zijn? Niet echt. Daarvoor zit het katholicisme mij te zeer in het bloed. Ik ben er evenmin trots op dat ik een man ben en geen vrouw. Het is nu eenmaal te laat om daar nog heel veel aan te doen.

Trots ben ik dus niet, blij dat ik katholiek ben wel. Ik weet het. De inquisitie. De machtswellustige pausen. De kruistochten waarbij zelfs medechristenen in Constantinopel niet werden gespaard. De veroordeling van Galilei. De strijd tegen het verlichte denken. De vernedering van de vrouw. Het is niet fraai. Gruwelijke ontsporingen, die de kerk trouwens vaak toegeeft. Te laat. Op een moment dat ze bezig is nieuwe fouten te maken.

Maar al die ontsporingen hebben niets met de prachtige ideeën van Christus te maken. Wel met de neiging van de mens om macht te verwerven en die vervolgens te misbruiken. En met zijn perverse trekje om wat mooi en waardevol is, namelijk geloof en vertrouwen, als alibi aan te wenden om de gruwelijkste dingen uit te halen. Wie misdrijven begaat, doet dat liever in naam van God dan uit bezitsdrang of machtswellust. God wordt vaak misbruikt. Maar verdient hij daarom de doodstraf?

Moeten we de liefde verwerpen omdat in haar naam wordt gemoord? Liefde en dood liggen dicht bij elkaar. De kans is groot dat een man die een vrouw vermoordt haar ooit heeft gekust. Mogen we dan nooit meer kussen?

Geloof is zoals liefde. Het maakt het beste in de mens los, en ontaardt soms in het slechtste. Dat is het lot van alles wat belangrijk is. Het katholicisme van Damiaan leidde tot een zelfopoffering die niet meer redelijk was. De rede voorbij. Iets wat je niet aan iedereen kan aanbevelen, maar tegelijk is het fantastisch dat zoiets bestaat. Laten wij het maar eens duidelijk zeggen: er zijn katholieken die geïnspireerd door hun geloof geweldige dingen hebben gedaan, gaande van het droogleggen van moerassen tot het verzorgen van etterende wonden. Alleen wie zelf een slecht mens is, ontkent dat anderen waarlijk goed kunnen zijn.

Wat is zo prachtig aan Damiaan? Hij bleef strijdbaar. In zijn werk. In zijn conflicten. Damiaan bevocht zijn oversten niet omdat zij katholiek waren, maar omdat hij het zelf was.


DS, 08-10-2009 (Rik Torfs)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB