Elk jaar verandert twee keer België in woestijn


Jaarlijks verandert ruim zes miljoen hectare landbouwgrond (twee keer België) in woestijn. De oorzaken zijn velerlei. Klimaatverandering die tot langduriger droogte leidt, speelt een rol. Een gebied kan ook verwoestijnen door overexploitatie en verkeerd landgebruik: roofbouw, overbegrazing, ontbossing, onoordeelkundige irrigatie.


Woestijnvorming heeft veel oorzaken, maar een gebrek aan neerslag zit daar niet bij. Fauna en flora van droge gebieden zijn op waterschaarste ingesteld. Als de schaarse neerslag naar draagkracht wordt benut, zal de woestijn niet oprukken.

Niet-duurzame en verkeerde landbouwpraktijken leiden tot degradatie en verwoestijning van de bodem. Overexploitatie door te intensieve landbouw of veeteelt doet de bodem zijn structuur verliezen. Voedzame bestanddelen spoelen uit de aarde weg. Daardoor verdwijnt de begroeiing die de bodem bij elkaar houdt en wordt de bodem aan weer en wind blootgesteld. Het resultaat is een kaalslag, en finaal een woestijnlandschap.

Boeren in de derde wereld proberen hun gronden vruchtbaar te houden door ze te bevloeien. In het water van hun irrigatiesystemen zit meestal ook zout. Door de warmte kristalliseert het uit en blijft het op de akker liggen. Zo komt er meer en meer zout in de bodem, waardoor er na verloop van tijd niets meer kan groeien.

Klimaatverandering versterkt de woestijnvorming. Omgekeerd neemt het koolstofdioxidegehalte van de atmosfeer door de bodemdegradatie toe, want er groeien geen planten meer die CO2 kunnen vastleggen.

Ontbossing werkt woestijnvorming in de hand. De behoefte aan brandhout voor keuken, verwarming en verlichting maakt dat geen tak gespaard blijft in de Sahel en andere met verwoestijning bedreigde gebieden. Er komt minder schaduw, waardoor vocht (nog) sneller verdampt en de grond rul en structuurloos wordt.

De term verwoestijning slaat meestal niet op de uitbreiding van bestaande woestijnen, wel op een verlies aan vruchtbaarheid van bodems in droge gebieden.

Woestijnen bedekken ongeveer een vijfde deel van het landoppervlak van de aarde. Twee miljard mensen wonen in woestijnen en op droog land.

In een woestijn valt minder dan vijfentwintig centimeter neerslag per jaar. Ter vergelijking: in België valt jaarlijks ruim tachtig centimeter neerslag, in tropische regenwouden meer dan honderdvijftig centimeter.

De grootste aaneengesloten woestijn is de Sahara. Ze strekt zich uit van de Atlantische Oceaan tot aan de Rode Zee, over een oppervlakte van negen miljoen km2. Op het nummer twee en drie staan de Gobiwoestijn in Mongolië/China en de Kalahari in Zuid-West-Afrika.

Verwoestijning bedreigt zeventig procent van de droge gebieden in de wereld en daarmee de twee miljard mensen die er wonen. Kwetsbare gebieden voor verwoestijning liggen in Midden-Azië en in de Sahel, de hoorn van Afrika en Zuid-Oost-Afrika.


DS, 09-04-2008 (hvde)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB