Meer dan een derde van de twaalfjarigen hebben geen idee waar Noord-Amerika ligt en een op de vijf denkt dat een paardentram uit de middeleeuwen dateert. Dat blijkt uit een peiling naar de kennis van het vak wereldoriëntatie (WO) bij 4.000 leerlingen uit het zesde leerjaar.

Vooral op het onderdeel 'maatschappij' scoren de kinderen slecht. Amper 53 procent behaalt de ondergrens, zo meldt Klasse. Bij Brusselse leerlingen is dat niet eens een kwart. Simpele dingen zoals het metroplan lezen of in een station op het scherm zien wanneer de volgende trein vertrekt lukt niet: in de metro zou 66 procent hopeloos verloren lopen, in het station blijven ruim vier op de tien tevergeefs wachten.

Bij geschiedenis en aardrijkskunde zijn de eindresultaten beter: 69 en 75 procent. Maar toch slaagt een op de tien er niet in België aan te duiden en meer dan de helft kan aangeduide landen van de Europese Unie niet benoemen.

Het zou vooral het abstractieniveau zijn dat leerlingen parten speelt. "Als we vragen om fietsen te rangschikken van vroeger naar nu, lukt dat", legt Rianne Janssen (KU Leuven), die de peilingen mee opstelde, uit, "maar aanduiden in welk tijdperk een paardentram thuishoort, kunnen ze niet." De resultaten zijn niet wat Janssen verwacht had. "De proef is gericht op de minimumeisen. Maar we moeten niet doemdenken, al moeten leerkrachten misschien de lessen wat vereenvoudigen."

Opvallend: 30 procent van de leerkrachten vindt wereldoriëntatie een vreselijk vak om te geven. Het vraagt dan ook veel werk: kant-en-klare cursussen zijn minder voorhanden. "Het is inderdaad voor niemand het lievelingsvak om te geven", zegt Rianne Janssen, "maar de motivatie van de leerkracht blijkt geen impact te hebben op de resultaten van de leerlingen."

Het onderwijsveld zal nagaan of maatregelen nodig zijn.

Bron:
31/03/12 in De Morgen

Bespreking:
Hoewel ik niet veel ervaring heb in het lager onderwijs, zie ik wel dat leerlingen vaak de opdracht krijgen om bijvoorbeeld 20 rivieren van België te kennen. Zaken zoals dit zorgen er niet direct voor dat leerlingen een beter wereldbeeld krijgen, integendeel. Ze leren deze dingen knal van buiten waardoor ze dit over een paar weken al compleet vergeten zijn.
Een oplossing kan zijn om bijvoorbeeld actualiteit te integreren. Ik weet nog dat wij in het zesde leerjaar artikels moesten ophangen over de actualiteit en deze daarna kort moesten bespreken. Er werd ons nooit gevraagd om bijvoorbeeld een buitenlands artikel te situeren op een kaart, hetgeen toch zeer belangrijk is.

Er zijn genoeg filmpjes te vinden waarin op straat aan willekeurige mensen, meestal Amerikanen, vragen worden gesteld over aardrijkskunde, geschiedenis of actualiteit. Deze leveren altijd hilarische en foute antwoorden op. Maar met onze 12-jarigen is het niet veel beter gesteld: tien procent kan België niet situeren op een kaart, meer dan een derde van de twaalfjarigen heeft geen idee waar Noord-Amerika ligt en een op de vijf denkt dat een paardentram uit de middeleeuwen dateert.
Een land aanduiden op een kaart en een uitvinding plaatsen op een tijdslijn is nogal abstract, maar wat mij meer verontrust is dat de leerlingen ook problemen hebben met praktische vaardigheden die ze nodig hebben in het alledaagse leven zoals een vertrekuur van een trein zoeken in een station.
Abstracte vaardigheden zou men altijd in een context moeten aanleren, om het meer concreet en tastbaar te maken voorde leerlingen en aan praktische vaardigheden zou simpelweg meer aandacht moeten besteed worden.

Een tijdje geleden heb ik een programma op tv gezien waarbij ze aan een aantal kinderen vroegen waar de melk vandaan komt. Er waren dus effectief kinderen die niet wisten dat de melk die we drinken van koeien komt.. (Zo werden er nog een aantal vragen gesteld, maar van deze verschoot ik toch het meest! )

Ik denk dat het als leerkracht dus enorm belangrijk is om de, voor ons, evidente dingen toch goed uit te leggen aan de kinderen. Hoe kunnen ze het anders leren? 10% van de twaalfjarigen kan België niet situeren op een kaart, meer dan een derde weet niet waar Noord-Amerika ligt, velen kunnen niet op een scherm zien wanneer de volgende trein vertrekt, enz.. Ligt dit dan aan de kinderen? Of hebben ze het gewoon nooit een keer fatsoenlijk uitgelegd gekregen!?

Volgens mij ligt de oorzaak van dit probleem niet bij de kinderen zelf, maar wel bij de mensen die het aan hen zouden moeten uitleggen. Dit is niet enkel de taak van leerkrachten, maar ook ouders moeten hierin hun verantwoordelijkheid nemen. Het is belangrijk dat de kinderen een goed en realistisch beeld hebben (of krijgen) over de wereld van vandaag.
Ik zeg niet dat ze meteen alles moeten kennen, maar het is belangrijk dat ze deze kennis beetje bij beetje opbouwen, om zo uiteindelijk toch een brede waaier aan bagage hebben zodat ze deze kunnen gebruiken in hun verdere leven (als wereldburger).

Ik geef geen les aan kinderen uit de lagere school maar ik wilde toch graag reageren op dit artikel. Ik vind het opvallend dat er ( veel ) leerkrachten zijn die het vak niet graag geven. Wanneer je een vak of les minder graag geeft, heeft dit ook zijn gevolgen op de leerlingen. Misschien ga je hierdoor minder enthousiast lesgeven. Zo wordt ook dit vak voor de leerlingen een heel saai en moeilijk vak. Ikzelf vond WO in het lager onderwijs een afgrijselijk vak. Ik kon dit niet goed studeren en vond dit heel saai. Als klein kind besef je ook niet wat daar belangrijk aan is.

Ik vind dat leerkrachten van het lager onderwijs ( en natuurlijk niet alleen die van lager onderwijs maar alle leerkrachten ) moeten proberen om hun lessen boeiend te maken. Ik heb hier zelf ook vaak problemen mee, maar als je een leuke werkvorm gebruikt of boeiend verteld dan zie je meteen dat de leerlingen dit ook leuker vinden. Toen wij met de kerstviering liederen gingen instuderen met de mensen uit lager, deden zij ook heel respectloos tegenover ons en onze docent. Als toekomstige leerkrachten lager onderwijs bijvoorbeeld slechte dingen denken over godsdienst, hoe kunnen zij dit dan doorgeven aan de leerlingen?

Dat kinderen rond de leeftijd van 12 jaar hun eigen land niet kunnen aanduiden op een kaart vind ik schrijnend maar ergens kan ik het ook wel begrijpen. Als je bekijkt hoeveel leerstof de kinderen in de lagere school moeten verwerken tijdens de lessen wereldorientatie vind ik het begrijpelijk dat ze alles door elkaar gaan halen en de belangrijkste dingen vergeten.
De oplossing zou misschien kunnen zijn om meer aandacht te besteden aan de basiskennis en deze ook vaker te herhalen.
Niet enkel de scholen en leerkrachten hebben hier verantwoordelijkheid in, maar ook de ouders van de kinderen. Zij moeten er mee voor zorgen dat hun kinderen vaardigheden zoals eenvoudige kaartkennis, of het aflezen van informatie op een scherm goed onder de knie krijgen.