Geen overlastboetes voor pubers

OPINIE − 04/10/12, 06u34

GAS kan werken voor specifieke vormen van overlast en kleine criminaliteit. Dat vindt Eva Brems, volksvertegenwoordiger voor Groen en hoogleraar mensenrechten aan de UGent.

De regering verlaagt de leeftijdsgrens voor gemeentelijke administratieve sancties (GAS) van 16 naar 14 jaar. Naar verwachting zullen N-VA, Vlaams Belang en LDD dit voorstel steunen. De groene fractie is in de politieke arena de enige die het GAS-systeem voor pubers niet ziet zitten. GAS kan werken voor specifieke vormen van overlast en kleine criminaliteit. Puberaal gedrag beboeten hoort daar niet bij.

De politieke eensgezindheid is verbazend, omdat op het terrein de sector van het jeugdwerk - diegenen die ervaring en deskundigheid hebben over het omgaan met moeilijke en minder moeilijke jongeren - zich unaniem verzet tegen GAS voor pubers. Ook vanuit de internationale gemeenschap zal België kritiek mogen verwachten, want deze aanpak staat haaks op het Kinderrechtenverdrag.

Vage formuleringen
GAS zijn in 1999 ingevoerd als antwoord op vormen van overlast die veel hinder veroorzaken, maar te licht wegen om door het parket vervolgd te worden. Typische voorbeelden zijn sluikstorten, wildplassen en hondendrollen. Het gaat meestal om boetes, die dus niet door een rechter maar door een ambtenaar worden opgelegd. Voor jongeren geldt verplichte bemiddeling, waarin vaak een alternatieve maatregel wordt voorgesteld die de boete vervangt. Sinds 2004 kunnen GAS ook op 16- en 17-jarigen worden toegepast. Het is de gemeente die bepaalt welk gedrag met GAS kan worden aangepakt.

Ons rechtssysteem behandelt minderjarigen anders dan volwassenen. Onder de zestien jaar mag je bijvoorbeeld nog geen sigaretten kopen of bier drinken, en zelfs geen geld van je eigen spaarboekje halen. Die regels zijn er niet zomaar: pubers hebben nu eenmaal niet dezelfde maturiteit als volwassenen. Maar nu zouden diezelfde pubers dus wel tot 175 euro boete moeten betalen als ze zich gedragen op een manier die in hun gemeente als overlast wordt geïnterpreteerd.

Voor alle duidelijkheid: voor ernstig wangedrag gaan veertien- en vijftienjarigen ook nu niet vrijuit: daar zijn de jeugdrechtbanken voor. Die zijn gespecialiseerd in het nemen van aangepaste maatregelen voor jongeren. Ze kunnen er bovendien voor zorgen dat jongeren uit de ene wijk niet anders worden behandeld dan die uit een andere wijk, wat volgens de Jeugdraad een probleempunt is bij de huidige GAS voor zestien- en zeventienjarigen.

De regering vond het niet nodig om de verstrenging van het GAS-systeem te laten voorafgaan door een evaluatie van de ervaringen tot nu toe. Dat zou wel eens een strategische keuze kunnen zijn, want de toepassing van GAS op zestien- en zeventienjarigen blijkt behoorlijk problematisch. Heel wat gemeenten hanteren vage formuleringen zoals 'overlast' waarvan de invulling veel ruimte laat voor interpretatie, en dus weinig houvast biedt. Vaak worden ook normale vormen van jongerengedrag, zoals rondhangen met vrienden op een pleintje, tot probleemgedrag gebombardeerd. Sommige hangjongeren maken zich schuldig aan wangedrag zoals vandalisme of mensen lastigvallen. Maar het spreekt toch vanzelf dat je dan de vandalen en lastigaards moet aanpakken, en niet alle rondhangende jongeren?

Geen marginaal fenomeen
Vaak zijn de sancties ook overdreven. Moest die zeventienjarige die met zijn waterpistool per ongeluk een agent in burger natspoot, naast een verdiende uitbrander echt ook een GAS-boete krijgen? Jongeren voelen zich geviseerd. En dat valt te begrijpen. Een zestienjarige die in Leuven op de grond spuwt, kan kiezen tussen een boete en een dag werken als vuilnisman. Zouden ouderen die op de grond spuwen echt even hard worden aangepakt?

Van de 327 achttienjarigen uit alle Vlaamse en Brusselse gemeenten die het VRT-programma De 327 ondervroeg, bleek maar liefst 10 procent al een overlastsanctie te hebben opgelopen. Het is dus niet bepaald een marginaal fenomeen. Men kan zich afvragen wat de gevolgen zijn op langere termijn, als boetes en andere officiële sancties voor onze jongeren een normaal gegeven worden, zoiets als straf schrijven of een week geen zakgeld. De banalisering van het overtreden van rechtsregels? Het wegvallen van het stigma van een repressieve interventie? Veel goeds belooft het in geen geval.

Het ergst is misschien nog de gemiste kans om de dingen beter te doen. Als je meer beoogt dan symptoombestrijding, moet je inzetten op preventie en structurele oplossingen. Dat inzicht is geen softe prietpraat maar het resultaat van decennia ervaring en onderzoek. Desondanks blijft de toegankelijke gemeenschapspolitie een concept uit de politieschool dat veel agenten op straat meteen weer vergeten. En sturen veel gemeentes liever een paar extra GAS-ambtenaren op stap om jongeren in het gareel te houden dan hen wat inspraak te geven of een plaats waar ze wel welkom zijn.

De gemeenten behouden de vrijheid om niet mee te stappen in het repressieve GAS-verhaal. Maar gezien het grote enthousiasme hiervoor bij minstens zes politieke partijen, kunnen ouders van pubers maar best een GAS- spaarpotje beginnen aanleggen.

Bron: http://www.demorgen.be/dm/nl/2461/O...or-pubers.dhtml

Sommigen denken dat dit misschien wel goed is voor de orde en de rust op de straten, voor mij gaat dit ver voorbij mijn denken! Het eerste dat in mij opkwam bij het lezen van dit bericht, dit was niet online maar in metro vanmorgen, was pure afgunst. Opnieuw heeft de overheid van ons land een manier gevonden om geld te kunnen binnenkrijgen van de burger. In dit geval ligt de doelgroep veel lager, namelijk bij de jongeren/pubers! Het is uiteraard een goed signaal dat de overheid wil ingrijpen op storend gedrag op straat, maar is het daarvoor nodig om jongeren van veertien jaar een boete te geven? Ik denk dat mensen vaak vergeten dat ze ook jong zijn geweest en uit eigen fouten leert men. In die fouten zitten natuurlijk wel grenzen, maar hoe gaat een kind van veertien jaar een boete van 175 euro in godsnaam kunnen betalen? Begrijp mij niet verkeerd. Ik sta achter het standpunt van de regering om in te grijpen in criminaliteit op de straten, dat is wel nodig, maar niet op deze manier! Ik vind dit een verkeerde manier van aanpakken!