Hollandse waarden

Bas Heijne


Help me even. Stel dat de multiculturele samenleving wél gelukt was. Wat zou ik me daar dan bij moeten voorstellen?


Geen onbelangrijke vraag, lijkt me, want Europese leiders, de hete adem van het populisme in hun nek, hebben er inmiddels een nummertje van gemaakt: de tijd is gekomen om vast te stellen dat het multiculturalisme een schadelijke dwaalleer is geweest. Wat ons rest zijn multiculturele puinhopen.

In Nederland is dat geen nieuws. Toen een parlementaire commissie onder leiding van de huidige VVD-fractievoorzitter Stef Blok in 2004 concludeerde dat de integratie van minderheden grotendeels geslaagd was, omdat steeds meer allochtonen steeds hoger werden opgeleid en sneller hun weg vonden in de maatschappij, was het land te klein. En die tasjesdieven dan? Haatimams? De integratie was niet grotendeels geslaagd, hij was „volledig mislukt”. Stef Blok haalde er destijds zijn schouders over op: „Ik kan niets anders constateren dan dat de integratie alleen maar toeneemt. Het opleidingsniveau van allochtonen stijgt al jaren, net als hun acceptatie van de democratie en de waarden die zij vertegenwoordigt.” Wel constateerde zijn commissie dat het beleid van de overheid geen invloed had op de integratie van migranten.

Het was niet genoeg. Het was een schande. In de jaren daarna moest iedere politicus, van rechts tot van spijt vervuld links, hard roepen dat het multiculturalisme gefaald had en de integratie jammerlijk was mislukt. Je moest ook altijd doen alsof je de eerste was, alsof jij de moedige eenling was die het taboe durfde te slechten, omringd door fanatieke multikullers – jammerlijk verdwaasden in spijkerpakken, die zich in bochten wrongen om de hoge criminaliteitscijfers onder allochtonen te downplayen en virulente homo- en vrouwenhaat een positieve draai te geven.

Die mythe wordt voortgezet door dit kabinet. Minister Donner, de man die zo zichtbaar geniet van zijn eigen intelligentie, heeft een integratienota geschreven waarin de regering „afstand neemt van het relativisme dat besloten ligt in het model van de multiculturele samenleving”. Multiculti, kopten de kranten, moet plaatsmaken voor ‘Hollandse waarden’.

Donner brengt het alsof het een historisch keerpunt betreft. Het is een heel oud deuntje. Wie pleit er in Nederland voor ‘het model van een multiculturele samenleving’? Wat is dat eigenlijk? Wie beweert dat nieuwkomers zich vooral niet moeten aanpassen aan de Nederlandse samenleving? Wie roept dat vrouwenbesnijdenis gewoon een mooie culturele traditie is?

Hoe verdedigt Donner zijn Hollandse waarden? Door „gezichtsbedekkende kleding” in de openbare ruimte te verbieden. Dat zal de Nederlandse straten vast een heel ander aanzien geven.

Dat is het probleem van dit kabinet: alles loopt door elkaar. De taal van de integratienota is een mengeling van hysterie en nuchterheid. Je hebt de afgetrapte geloofsartikelen van de loony right, die de moslimhaat viert in een verbale orgie, waarin wordt afgerekend met ‘relativisme’ en ‘multikul’. Nederland kan pas Nederland zijn wanneer de kwaadaardige ideologie van de islam definitief verslagen is – en de multiculti-verraders van het pluche zijn verjaagd.

Dan is er het liberale pragmatisme van Stef Blok, dat stelt dat de eindeloze hulpvaardigheid van de Nederlands overheid bij integratie geen zoden aan de dijk zet en ook te veel kost. Klare taal.

En dan zijn er nog die Hollandse waarden. Daarmee bevinden we ons op het gebied van de cultuurpolitiek. Dat is meer iets voor het CDA.

Hatelijk nationalisme, de liberale afkeer van overheidsbemoeienis en een vleugje gemeenschapsdenken; deze integratienota is geen keerpunt, het is een symptoom van verwarring.

In een open brief aan prinses Máxima schreef de Amsterdamse wethouder Lodewijk Asscher dat hij zou willen leven in een samenleving waarin iemands achtergrond weer precies dat was: zijn achtergrond. Dat is een fraai refrein. Maar wil je een einde maken aan die obsessie met achtergrond, dan heb je ook een gedeelde voorgrond nodig. Noem dat Nederlanderschap.

Het debat moet niet gaan over multikul vs Nederlandse waarden. Het debat moet gaan over wat die Nederlandse waarden eigenlijk zijn – in deze tijd, in deze samenleving.


Blog NRC, 18-06-2011 (Bas Heijne)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB