Goud met een ranzig randje


Het lijkt tegenwoordig wel of je een Spanjaard moet zijn om sportieve topprestaties te leveren. Eerst won de Spaanse tennisser Rafael Nadal Roland Garros, vervolgens ook Wimbledon. Een week later won Europees kampioen Spanje de World Cup voetbal en huizenhoge favoriet Alberto Contador pakte dit weekend zijn derde Tourzege. Dezelfde dag won Fernando Alonso ook de Formule 1 race op Hockenheim, maar dat was een geschenk van een ploegmaat.


Daarnaast heeft Spanje met Pau Gasol ook een landgenoot in het eerste team van de Los Angeles Lakers, die eind juni de NBA-titel hebben gewonnen. Gasol is ook de motor van de Spaanse nationale ploeg die wereldkampioen werd in 2006 door Griekenland met 70-47 op te eten, in 2008 zilver won op de Olympische Spelen en in 2009 goud bij het EK. En o ja, dit jaar won Regal Barcelona ook de Euroleague basketbal.

Sporten zat de Spanjaarden altijd al in het bloed. In 1956 werd de eerste Europabeker voor landskampioenen in het voetbal georganiseerd. Real Madrid won die vijf keer op rij. Drie jaar later won Federico Bahamontes de Tour en rond die tijd heerste ook Manuel Santana op het tenniscircuit.

Spanje raakte daarna politiek geïsoleerd en liet het sportief een beetje schieten. Maar na de democratisering, beleefde Spanje ook een sportieve remonte. De Olympische Spelen in Barcelona in 1992 werden gekaapt door het gastland. Spanje verdrievoudigde zijn gouden Olympische medailles: van één keer goud op vier medailles in Seoel naar dertien keer goud op een totaal van tweeëntwintig in het eigen Barcelona. Waar de meeste organiserende landen vier jaar later terugvallen op de helft van de medailles, overkwam dat ook Spanje. In Sydney in 2000 werd maar drie keer goud behaald op een totaal van elf medailles, maar hoewel de sportwereld steeds mondialer werd en de grote landen steeds meer medailles wonnen, krabbelde Spanje weer overeind. Het pakte in Peking vijf keer goud op een totaal van achttien medailles.

Op zich zijn die goede resultaten niet verwonderlijk: Spanje is met zijn 43 miljoen inwoners geen klein land en het is ook geen arm land, al heeft het in de bankencrisis wel wat van de pluimen gelaten. Het heeft een goed klimaat om te trainen en een goed werkend topsportprogramma, Hacedores de Dios (godenmakers), dat gericht is op medailles. Ook een generatie-effect speelt een rol in de uitschieters. Voor Rafael Nadal staat geen opvolging klaar en voor hetzelfde geld haalt Spanje over vier jaar niet eens de World Cup voetbal.

Maar er is nog een verklaring voor de Spaanse stortvloed aan medailles: de opkomst van het geneesmiddel erythropoïetine of epo dat op de Spelen van 1992 voor het eerst is gebruikt en niet in het minst door de Spanjaarden. De dokter van heel wat Spaanse atleten heette Eufemanio Fuentes en hij werd later de spilfiguur in de zaak-Puerto die in 2006 enkele toppers uit het wielerpeloton de kop kostte. De helft van de Tours sinds 1991 — de prille epo-jaren — zijn gewonnen door Spanjaarden.

Spanje is het meest dopingtolerante land in de Westerse wereld. Het was al een voorloper met dokter Fuentes. In één van de schaarse interviews na zijn arrestatie en vrijlating zei Fuentes dat hij ‘mensen had verzorgd' en niet meer dan dat. Hij verklaarde toen ook aan het radiostation Cadena Ser dat hij niet alleen wielrenners had behandeld, maar ook tennissers en voetballers, maar dat hij volgens de Spaanse wet niet illegaal bezig was.

Van die andere sporten is nooit iets gehoord, maar dat hij legaal werkte is correct, want Spanje was het laatste geciviliseerd land om een dopingwet aan te nemen. Dat deed het intussen toch om de kandidatuur van Madrid voor de Spelen van 2016 niet te kelderen. Madrid kreeg de Spelen niet, maar Spanje had wel een dopingwet, al blijft die voorlopig dode letter. In de zaak-Puerto zijn vooral buitenlanders gestraft.

Toen de internationale wielerbond aankondigde met controles buiten competitie te beginnen, verzette één renner zich onmiddellijk, publiekelijk en met alle middelen: de Spaanse wereldkampioen Oscar Freire. ‘Typisch Spaans' reageerde het peloton, dat de Spaanse renners destijds als brommertjes omschreef, zo hard reden ze rond op hun speciale brandstof.

Nadat in 2008 de hele wereld, behalve de Spanjaarden wist dat Alejandro Valverde de eigenaar was van het bloedzakje met label ‘Valv. (Piti)' dat bij dopingdokter Fuentes was gevonden en nadat het Italiaanse Olympisch comité dat met DNA-stalen zwart op wit had aangetoond en hem schorste, bewoog er in Spanje nog altijd niks. Pas nadat het internationaal sporttribunaal de straf wereldwijd bevestigde, werd Valverde uit koers genomen.

En er zijn meer ranzige randjes aan de Spaanse sportsuccessen. Zo is het Spaans voetbal één grote financiële puinhoop, wat een oneerlijk concurrentievoordeel oplevert tegenover de landen waar wel serieus wordt gemanaged, zoals Duitsland. Zelfs het grote FC Barcelona zit in slechte papieren sinds het faillissement van tv-rechtenhouder Mediapro. De club heeft 155 miljoen euro moeten lenen om de salarissen van deze zomer te betalen.

Als vandaag de Financial Fair Play-wetten van de Uefa — die over drie jaar van kracht moeten gaan — rigoureus zouden worden toegepast op het Spaanse voetbal, speelt wellicht geen enkele Spaanse club Europees. En had Spanje tabula rasa gehouden na de zaak Puerto — en de grootste dopingzaak ooit in het wielrennen tot op het bot uitgezocht — dan hadden we misschien afgelopen zondag ook een andere Tourwinnaar gehad.


DS, 27-07-2010

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB