EN WIE ZET ISRAEL ONDER DRUK?


De toestand op de bezette Westelijke Jordaanoever neemt hemeltergende proporties aan. De radicale Hamas zet stappen in de richting van de eisen die de internationale gemeenschap stelt. De vraag rijst stilaan of er aan Israëlische kant een ,,vredespartner'' is.


De jongste PowerPoint-presentatie en rapporten van het VN-bureau voor Humanitaire Zaken (OCHA) in Oost-Jeruzalem over de Israëlische bezetting van de Westelijke Jordaanoever maken een diepe indruk. Enkele feiten:

Het aantal kolonisten bedraagt al 440.000 en elke dag komen er gemiddeld twee busladingen bij.

De muur wordt verder afgewerkt, is duidelijk bedoeld om de nederzettingen te beschermen en palmt de vruchtbaarste en waterrijkste stukken Palestijns land in. Minder Palestijnen krijgen vergunningen om hun land aan de andere kant van de muur te gaan bewerken.

Nederzettingen, wegblokkades, checkpoints en andere maatregelen splitsen de Westoever op in drie grote brokken, die op hun beurt door die maatregelen nog eens opgedeeld worden.

In 2006 werden 5.431 Palestijnen gearresteerd, van wie de meesten voor militaire rechtbanken moeten verschijnen. In november 2006 zaten 385 kinderen in Israëlische cellen.

In 2006 kwamen 678 Palestijnen en 25 Israëli's om het leven.

Door de internationale boycot van de Palestijnse Autoriteit na de verkiezingsoverwinning van de radicale Hamas (die op de EU-terreurlijst staat) is de Palestijnse economie vorig jaar met 10 procent gekrompen.

Het zijn feiten en cijfers om moedeloos van te worden. En toch is er voor het eerst in jaren opnieuw ruimte voor een beetje hoop op vooruitgang in het Israëlisch-Palestijns conflict.

De achtergrond ervan is het hernieuwde besef bij de belangrijkste spelers in de regio (VS, EU, Egypte en Saudi-Arabië) dat vooruitgang in het Israëlisch-Palestijns dossier cruciaal is voor vooruitgang in andere dossiers: de dramatische politieke spanningen in Libanon, de invloed van Iran in de regio, de toenemende spanningen tussen sjiieten en soennieten in de regio.

De hoop wordt gewettigd door drie evoluties:

De actievere rol van de VS. Vooral minister van Buitenlandse Zaken Condoleezza Rice, die dezer dagen haar zevende rondreis in de regio in acht maanden maakt, probeert een politieke dialoog op gang te brengen tussen de Palestijnse president Mahmoud Abbas en de Israëlische premier Ehud Olmert.

De vernieuwde Arabische betrokkenheid bij het dossier, waarbij vooral Saudi-Arabië de leiding neemt. De actieve houding van het soennitische oliekoninkrijk is vooral geïnspireerd door de groeiende dreiging die uitgaat van het sjiitische Iran.

Op de top van de Arabische Liga in Riad op 28 maart wil Saudi-Arabië het Arabische vredesaanbod van Beiroet uit 2002 aan Israël vernieuwen: de volledige normalisering van de betrekkingen in ruil voor de Israëlische terugtrekking uit alle sinds 1967 veroverde gebieden en de oprichting in dat gebied van een Palestijnse staat.

De nieuwe Palestijnse eenheidsregering onder leiding van Hamas-premier Ismail Haniyeh. Het regeerakkoord komt niet tegemoet aan de eisen van het Quartet (VS, EU, Rusland, VN): het afzweren van geweld, de uitvoering van de akkoorden tussen de PLO en Israël, en de erkenning van de joodse staat.

Maar Hamas doet wel opmerkelijke stappen in de richting van de principes van het Quartet.

Enkele voorbeelden. De nieuwe regering respecteert de akkoorden die de PLO sloot met Israël, wat bijna samenvalt met het respecteren van Israël - tot voor kort vloeken in de moskee voor Hamas. Ze is bereid tot een staakt-het-vuren met Israël, niet in ruil voor het beëindigen van de bezetting (de klassieke eis), maar in ruil voor het ,,stoppen van de maatregelen van de bezetting'': de vernietiging van de huizen, de arrestaties, de invallen, de verwijdering van de checkpoints, het opheffen van de beperkingen inzake vrijheid van beweging op de Westoever, ....

Waarnemers zeggen dat de komende weken cruciaal worden. Het Westen zal de regering-Haniyeh beoordelen op haar daden. Erkent ze straks de besluiten van de Arabische top in Riad - en impliciet Israël? Slaagt ze erin het afvuren van Qassam-raketten vanuit Gaza te doen stoppen? Komt de vrijlating van de ontvoerde Israëlische korporaal Gilad Shalit er? Als dat gebeurt, kan stilaan het pad geëffend worden voor serieuze onderhandelingen tussen Abbas en Olmert.

Maar vooruitgang aan Palestijnse kant is alleen mogelijk als ook Israël op zijn daden beoordeeld wordt. En dan rijst de vraag of Israël bereid is om stappen te zetten. Niet alleen Palestijnen vragen zich af of president Abbas wel een vredespartner heeft aan Israëlische kant.

De regering-Olmert is hopeloos verzwakt door de zomeroorlog tegen de Hezbollah en de reeks schandalen waarbij hijzelf en enkele ministers genoemd worden. Het wekt daarom geen verwondering dat hij alleen wil praten over humanitaire aspecten en veiligheidskwesties - niet over de finale status. Met de uitbreiding van de nederzettingen blijft Israël feiten creëren die een tweestatenoplossing steeds moeilijker maken.

En één cruciale factor - internationale druk op Israël - ontbreekt. In 1949 zei Ben Goerion: ,,Ik ben bereid om in het midden van de nacht op te staan en een vredesakkoord te sluiten. Maar ik ben niet gehaast en kan nog tien jaar wachten. We staan onder geen enkele druk dan ook.'' Het had Ehud Olmert kunnen zijn in maart 2007.


DS, 26-03-2007 (Bart Beirlant)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB