Doorbraak islamisten blijft uit


Niet islamisten, maar nationalisten hebben in Marokko de parlementsverkiezingen gewonnen. Opvallend weinig mensen gingen stemmen. De belangrijkste reden: de koning heeft de echte macht.


De nationalistische onafhankelijkheidspartij L’Istiqlal, ontstaan als verzetsbeweging tegen de Franse overheersing, heeft vrijdag bij de Marokkaanse verkiezingen 52 van de 325 zetels gewonnen. De islamitische partij PJD (Parti Justice et Développement) krijgt 47 zetels en is daarmee de tweede partij in het Marokkaans parlement. Dat is een grote teleurstelling voor de PJD, die na vijf jaar actief oppositievoeren haar aantal zetels dacht te verdubbelen om daarmee de grootste partij te worden. Bij de vorige verkiezingen in 2002 behaalden ze 42 zetels.

Minister M. Chakib Benmoussa van binnenlandse zaken maakte de cijfers zaterdagavond bekend. De uitslag is voorlopig. Slechts 37 procent van de kiesgerechtigden zijn gaan stemmen tegen 52 procent in 2002, aldus de minister.

Dat is een dieptepunt in de Marokkaanse geschiedenis. Nog nooit zijn zo weinig mensen gaan stemmen, terwijl het pas voor de tweede keer was dat er in het koninkrijk vrije en transparante verkiezingen werden gehouden. Onder de vorige koning Hassan II, die in 1999 overleed, werden uitslagen veelal gemanipuleerd.

De geringe opkomst zou een verklaring voor de uitkomst kunnen geven. Met name op het platteland zijn de mensen gaan stemmen, zo’n 43 procent, aldus minister Benmoussa. En daar zou het cliëntalisme nog hoogtij vieren, volgens de islamitische partij PJD. In plaats van op een partij te stemmen, kiezen mensen een persoon die hen van alles belooft en wat geld geeft. In de steden, waar de PJD een grote aanhang heeft, is slechts 30 procent gaan stemmen.

„De PJD heeft gewonnen (met vijf zetels), maar Marokko heeft verloren”, verklaarde de tweede man van de PJD, Lahcen Daoudi tegenover de pers. Hij hekelde de hoeveelheden geld die tijdens deze campagne zouden zijn gebruikt door de tegenstanders. „Ze hebben overal met geld gestrooid”, zei hij.

De grote verliezer is de socialistische USFP. Was die in 2002 nog de grootste partij, nu is zij slechts de vijfde, met 36 zetels. De USFP voerde in de jaren zeventig en tachtig fel oppositie tegen het regime-Hassan II en besloot in 1997 deel te nemen aan de regering. Vanaf 2002 regeerden de USFP samen met de onafhankelijkheidspartij Istiqlal en drie andere partijen. Partijleider Abbas El Fassi van de Istiqlal verklaarde gisteren met dezelfde partijen door te willen gaan en sluit daarmee de PJD uit van regeringsdeelname.

Eerst is het aan koning Mohammed VI om een premier aan te wijzen die de opdracht meekrijgt een regering te vormen. Vorige keer wees Mohammed VI een technocraat aan, Driss Jettou, die tot dan toe de economische belangen van de koninklijke familieholding Siger behartigde. Vraag is of hij deze keer een politicus aanwijst.

Uiteindelijk nemen de koning en zijn koninklijke kabinet de belangrijkste besluiten in Marokko. En dat is misschien wel de belangrijkste reden waarom mensen niet zijn gaan stemmen: iedereen weet dat het parlement weinig invloed heeft. Het acht uur-journaal van zaterdagavond opende met de inauguratie van het hernieuwde vliegveld in Casablanca door koning Mohammed VI, pas later kwamen de verkiezingsuitslagen aanbod.


Trouw, 10-09-2007

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB