VN: Talibaan zijn nu drugskartels


Rotterdam, 2 sept. Kleine Afghaanse boeren beginnen zich af te keren van de papaverteelt, maar de Talibaan krijgen meer greep op de drugsindustrie en vormen hun eigen kartels. Afghanistan nadert het punt waarop de opbrengsten uit opium „even verslavend worden als de drugs zelf”. Dat concludeert de VN-organisatie tegen misdaad en drugs (UNODC) in een vandaag gepubliceerd rapport.


In de afgelopen drie jaar was ongeveer 90 procent van alle heroïne in de wereld afkomstig van Afghaanse papaver, die vooral werd verbouwd in de zuidelijke provincies. Daar is de opstand van de Talibaan het hevigst. Dit jaar is het aantal hectares met papaver – de grondstof voor opium – voor het tweede opeenvolgende jaar gedaald, met 22 procent. Volgens ruwe schattingen waren 1,6 miljoen Afghanen betrokken bij de opiumproductie, tegenover 2,4 miljoen in 2008. „De bodem begint uit de Afghaanse opiummarkt te vallen”, concludeert de UNODC.

Het is te vroeg om vast te stellen of dit een effect is van de geïntensiveerde bestrijding of een eenvoudige marktcorrectie, zegt de dienst ook. De prijs voor ruwe opium is dit jaar met eenderde gedaald, van 70 dollar per kilo naar 48 dollar per kilo. Door Afghanistan is de wereldmarkt voor heroïne verzadigd: de jaarlijkse vraag is nooit hoger geweest dan 5.000 ton, maar in Afghanistan ligt nu tweemaal die hoeveelheid op voorraad.

Die voorraad is „een tikkende bom”, waarschuwt de dienst. Zij vergelijkt de situatie met die in Colombia: drugssmokkel begint als middel om een opstand te financieren, maar wordt uiteindelijk minstens zo belangrijk als de opstand zelf. Dat de Talibaan jaarlijks honderden miljoenen dollars verdienen aan hun ‘belasting’ op de opiumproductie is al langer bekend. Nu gaan zij verder dan de gebruikelijke samenwerking met criminelen en corrupte overheidsfunctionarissen: volgens de VN zijn zij betrokken bij de teelt, de chemische verwerking, de opslag en de export, en vormen zij hun eigen ‘narcokartels’.

Afghaanse boeren die stoppen met de papaverteelt doen dat volgens een enquête van de VN in eenderde van de gevallen wegens het verbod van de regering. Als tweede reden noemen zij de lage verkoopprijzen. De overheid heeft aan het begin van het landbouwseizoen boeren aangemoedigd om over te stappen op tarwe, mede als reactie op de grote graantekorten vorig jaar. Op provinciaal niveau werden zaden uitgedeeld. Uit cijfers van de VN blijkt echter dat ook de opbrengst uit tarwe dit jaar met eenderde is gedaald. Boeren die zijn overgestapt verdienen al snel drie keer zo weinig als daarvoor.

Er wordt te weinig gedaan om de armoede van kleine boeren te bestrijden, vindt de VN-dienst. Als de presidentsverkiezingen achter de rug zijn moet de aandacht voor plattelandsontwikkeling „even robuust worden als het huidige militaire offensief”. De Amerikaanse president Obama heeft in zijn strategie voor Afghanistan en Pakistan aangekondigd de investeringen in ontwikkelingswerk flink te verhogen, maar deze ‘civilian surge’ is nog niet van de grond gekomen.

In oktober vorig jaar kwamen de ministers van Defensie van de NAVO-bondgenoten overeen dat zij drugslaboratoria en -smokkelaars actief mochten bestrijden, omdat er een duidelijk verband is met de opstand. Tot dusver zijn vooral de Amerikanen daarin actief. Nederland past de aanpak in Uruzgan niet toe, om de bevolking niet tegen zich te krijgen. Groot-Brittannië twijfelt over toepassing in Helmand, waar ruim de helft van de papaver vandaan komt: vorige maand constateerde het Lagerhuis dat de Britten teveel taken hebben en zich zouden moeten concentreren op veiligheid.

Dit jaar hebben NAVO-militairen met het Afghaanse leger en de politie 27 laboratoria vernietigd, alsmede 58 ton aan opiaten. Dat is een fractie van de Afghaanse drugseconomie, maar het afschrikwekkende effect begint zichtbaar te worden, bij boeren althans. Tegen het handjevol grote drugsbaronnen die het merendeel van de smokkel in handen hebben, wordt te weinig gedaan, concluderen de VN.


NRC, 02-09-2009

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB