Griekse wanbetaling komt steeds dichterbij


Het spookbeeld van een Grieks bankroet doemt weer op nu een schuldherschikking moeilijker haalbaar lijkt dan ooit.


Waarom flakkert de Griekse crisis nu weer op?

Vrijdagavond besloten de banken de gesprekken met de Griekse overheid over de schuldherschikking op te schorten. Dat nieuws werd overschaduwd door het verlies van de Franse AAA-rating. Maar gisteren zei onder meer dat Britse minister van Financiën George Osborne dat het Griekse nieuws veel belangrijker is dan het gekrakeel over de ratings. De gesprekken over de schuldherschikking zijn een gevolg van de Europese top van 27oktober, toen afgesproken werd dat de banken de helft van hun vorderingen op Griekenland zouden laten vallen.


Hoe komt het dat die gesprekken nog steeds niet afgerond zijn?

De Grieken en de banken komen onderling niet tot een akkoord over de voorwaarden. Een schuldherschikking is een ingewikkelde operatie. Concreet komt het erop neer dat de banken hun obligaties inruilen voor nieuw schuldpapier, dat de helft waard is van het oude. De waarde wordt onder meer bepaald door de looptijd en de rente die erop betaald wordt. Het laatste voorstel, dat werd opgesteld na bemiddeling van het Internationaal Monetair Fonds (IMF), vinden de banken veel te krenterig. Ze zeggen dat de waarde daarvan maar 30procent is van de oude obligaties, en dat ze dus geen 50, maar wel 70procent moeten afschrijven.


Waarom ligt dat percentage nu anders dan was afgesproken?

Omdat de economische toestand in Griekenland na 27oktober aanzienlijk is verslechterd. De afspraken die in oktober gemaakt werden, waren erop gericht om de Griekse staatsschuld tegen 2020 terug te brengen tot 120 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Toen was al duidelijk dat die doelstelling maar heel nipt haalbaar was. Nu blijkt uit ramingen dat zelfs na een schuldherschikking van 50procent, de Griekse schuld in 2020 nog op 130 procent zou uitkomen. Dat peil is te hoog om Griekenland uit de negatieve spiraal te trekken.


Wat nu?

De toestand is erg gecompliceerd. Vooral omdat de banken er eigenlijk geen enkel belang bij hebben om akkoord te gaan met de schuldherschikking. Ze hóeven ook niet akkoord te gaan, want deelname eraan is vrijwillig. Dat lijkt raar, maar het heeft te maken met internationale regels over wanbetaling. Zodra de schuldherschikking niet vrijwillig meer is, zou er officieel sprake zijn van wanbetaling. Daardoor zouden de kredietverzekeringen (cds-contracten) geactiveerd moeten worden, wat nieuwe miljardenbetalingen met zich mee zou brengen. De banken hebben dus een sterke onderhandelingspositie. Als Griekenland niet naar hen luistert, is het gevaar groot dat veel banken helemaal niet meer meedoen met de schuldherschikking. Dan worden de doelstellingen qua schuldafbouw zeker niet gehaald, waardoor Athene van de regen in de drop zou belanden.


Welke rol spelen de hefboomfondsen?

Die fondsen zouden heel wat Griekse schuld hebben overgekocht van de banken. Veel banken wilden het papier kwijt, omdat ze hun blootstelling aan probleemlanden poogden af te bouwen. Hefboomfondsen roken een kans: het papier werd tegen afbraakprijzen op de markt gegooid, terwijl de houder ervan in principe nog altijd de volledige uitbetaling zou kunnen eisen. Om zich in te dekken kochten veel hefboomfondsen ook cds-contracten. Zo zouden ze ook hun geld ontvangen als Griekenland tot officiële wanbetaling zou overgaan. Ze hebben dus altijd prijs als ze hun been stijf houden en niet deelnemen aan de schuldherschikking: ofwel ontvangen ze dan de volledige som aan het einde van de looptijd, ofwel dwingen ze Griekenland tot wanbetaling en ontvangen ze het verzekeringsgeld van hun cds-contract.


Wat is de timing van de onderhandelingen?

Die is heel strak. Op 20maart vervallen Griekse obligaties ter waarde van 14,5 miljard euro. Dat geld heeft Griekenland niet. Het moet komen uit het tweede Europese hulppakket. Dat geld wordt alleen uitgekeerd als de schuldherschikking met de banken rond is. Maar de schuldherschikking vergt een uitgebreide procedure, die minstens zes weken in beslag neemt. De banken moeten bijvoorbeeld tijd krijgen om te beslissen of ze wel of niet meedoen. De gesprekken over de schuldherschikking zouden normaal gesproken woensdag hervat worden, maar de banken houden nog een slag om de arm.


Als er geen akkoord komt, wat dan?

Dan kan Griekenland de 14,5 miljard niet ophoesten en komt het tot een echte wanbetaling. Dat kan ernstige gevolgen hebben. Niet alleen voor de banken. De ECB is immers de belangrijkste schuldeiser. De centrale bank heeft naar schatting 45miljard euro aan Griekse obligaties op zijn balans staan, een gevolg van het omstreden obligatie-inkoopprogramma. Bovendien hebben Griekse banken heel wat financiering van de ECB gekregen met Grieks staatspapier als onderpand. De Griekse banken zouden de belangrijkste slachtoffers zijn van een Griekse wanbetaling. In het uiterste geval zou de ECB zulke grote verliezen moeten slikken, dat het kapitaal verhoogd moet worden. Dat betekent dat de lidstaten weer met nieuw geld over de brug moeten komen.


Wordt de hele Griekse saga langzamerhand niet uitzichtloos?

Daar raken steeds meer mensen van overtuigd. In plaats van de Grieken te veroordelen tot een decennialange lijdensweg met onzekere afloop, zou een exit uit de eurozone volgens hen de beste oplossing zijn. Ook dan moeten de obligatiehouders enorme verliezen slikken, maar het voordeel is dan tenminste dat er schoon schip gemaakt is en dat Griekenland weer met een schone lei kan herbeginnen.


DS, 17-01-2012 (Ruben Mooijman)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB