Philippe Codde is professor aan de Universiteit Gent. Protest tegen het financieringsmodel is terecht, stelt hij, maar kritiek op eigen universiteiten ontbreekt.

Gisteren kwamen in heel België studenten op straat om te protesteren tegen de onderfinanciering van het hoger onderwijs. In hun roep om meer geld van de overheid worden zij uiteraard gesteund door de hogescholen en universiteiten. Het engagement en het enthousiasme van deze studenten is hartverwarmend en hoopgevend. Tegelijkertijd bloedt mijn hart bij het zien van zoveel misleid idealisme van jongeren, die nochtans terechte grieven hebben over onderwijs. Alsof een pot geld hun probleem zou oplossen.

De kern van het probleem is niet enkel de onderfinanciering van het hoger onderwijs, maar vooral de manier waarop de overheid de middelen aan de universiteiten toekent. Vroeger gebeurde dat voornamelijk op basis van studentenaantallen, waarbij de nadruk dus lag op onderwijs. Vandaag gebeurt dat voornamelijk op basis van publicaties. Een zogenaamde A1-publicatie (in het 'juiste' tijdschrift, waarvan de lijst bepaald wordt door een Amerikaans commercieel bedrijf) levert een faculteit 10.000 euro op; voor het afleveren van een doctoraat ligt het bedrag zelfs in de buurt van de 150.000 euro. Die geldpot van de overheid wordt verdeeld over de verschillende universiteiten op basis van het aantal publicaties, dus de universiteit die het meest publiceert, haalt het grootste deel van de pot binnen.

Quantité négligeable
Het directe gevolg daarvan is dat proffen constant onder druk staan om zoveel mogelijk te publiceren en zo weinig mogelijk tijd te verspillen aan onderwijsactiviteiten. Vanuit die commerciële logica worden nieuwe proffen enkel nog aangesteld op basis van het aantal publicaties (niet de kwaliteit ervan); en talent voor onderwijs wordt steeds vaker als compleet irrelevant beschouwd. Zelfs bij sollicitaties voor docentschappen met een vrij zware onderwijsopdracht wordt het onderwijs van de kandidaten - aan sommige universiteiten - enkel nog beoordeeld op basis van een visietekst over onderwijs, niet op basis van een proefles. Zou u in een vliegtuig willen stappen met een piloot die aangenomen is op basis van zijn visietekst over vliegen? Voor onderwijs in Vlaanderen is dat blijkbaar perfect aanvaardbaar. Studenten brengen nauwelijks geld in het laatje, dus worden ze steeds meer gezien als een quantité négligeable, als een last, eerder dan als een bestaansreden voor de universiteit.

Ligt de schuld voor deze toestand bij de universiteiten? Ja en neen.

Ja, want de universiteiten kunnen ook vasthouden aan de ideologische visie dat onderwijs (en studenten) de bestaansreden vormen voor de universiteit, samen met onderzoek. Ze kunnen weigeren mee te gaan in de commerciële logica waarbij enkel activiteiten tellen die een directe winst opleveren.

Neen, want indien een universiteit inzet op onderwijs, dan vloeit het geld naar de andere universiteiten, waardoor er nog minder personeel kan aangenomen worden om dat goede onderwijs te verzorgen. Een prachtige catch-22, met dank aan de overheid.

Conclusie: zelfs een blanco cheque van de overheid is geen oplossing voor de terechte grieven van de studenten, want dan gebruikt de universiteit dat geld enkel om nieuwe onderzoeksprofessoren aan te stellen die nog meer geld kunnen binnenhalen. In haar financieringsmodel moet de overheid opnieuw een evenredige balans vinden tussen onderwijs en onderzoek, zodat proffen ook kunnen worden aangesteld om les te geven. In het artikel in De Morgen (DM 2/4) stelt rector Rik Torfs van de KU Leuven echter voor om onder meer de visitaties af te bouwen. Als dit ook geldt voor de onderwijsvisitaties, dan is dit met andere woorden een pleidooi voor nog minder controle op de kwaliteit van het onderwijs.

Beste studenten, protesteer dus maar samen met jullie instellingen tegen het financieringsmodel van de overheid, want jullie hebben wel degelijk recht op voldoende geld voor kwalitatief hoogstaand onderwijs. Maar vergeet niet om, tegelijkertijd, ook een beetje te protesteren tegen jullie eigen instellingen.


Bron: http://www.demorgen.be/dm/nl/2461/O...n-niet-op.dhtml (3/04/2014)


Ik heb dit artikel bewust als antwoord op dit topic toegevoegd. Enerzijds willen de faculteiten en de studenten meer geld. Want, inderdaad, de studiegelden en -kosten liggen vandaag zeer hoog. Beurzen kunnen het bedrag verlichten, maar dan blijft het nog steeds een hoge kost.

Philippe Codde, professor aan UGent, zegt beschrijft de manier waarop de regering geld uitreikt aan de scholen. Subsidies worden uitgegeven op basis van publicaties. Vroeger werd dit gegeven op basis van het aantal studenten. Ik vind dat het een dans is op een slappe koord... Het vroegere systeem kan scholen aanmoedigen om zoveel mogelijk studenten te accepteren en onderwijzen, maar gaat men zich dan niet te veel concentreren op het aantal studenten in plaats van de eigenlijke kwaliteit van de studenten en het onderwijs?
Vandaag ligt de focus op het aantal publicaties dat een universiteit uitbrengt. De proffen worden onder druk gezet om te presteren, wat niet per sé een slecht zaak is in mijn ogen. Het jammere aan de hele zaak is dat de eigenlijke kwaliteit van het onderwijs niet primeert, enkel de publicaties zelf - het eindresultaat. Dit strookt niet meteen met het onderwijs in het middelbaar...

Feit blijft, de instituten én studenten hebben recht op voldoende geld. Daarbij moet men wel rekening houden dat het geld verstandig geïnvesteerd wordt.