In Europa heerst persvrijheid


De Hongaarse media krijgen problemen als een regeringscommissie oordeelt dat hun berichtgeving ‘onevenwichtig' is. IVO BELET fronst daarbij de wenkbrauwen. Een EU-lidstaat kan het zich echt niet permitteren de pers aan banden te leggen.


De lof die het Belgische EU-voorzitterschap de voorbije maanden kreeg toegezwaaid, steekt af bij de bakken kritiek die kersvers voorzitter Hongarije over zich heen krijgt. België was er zowaar in geslaagd zijn interne politieke problemen naar de achtergrond en uit de spotlights te duwen; de Hongaren daarentegen hebben hun binnenlandse politieke troebelen op het Europese voorplan weten te katapulteren.

Met name de omstreden mediawet lokt algemene afkeuring uit, vanuit alle windstreken van de EU. Op basis van die nieuwe wet kunnen media zware boetes krijgen, als ze ‘onevenwichtig' nieuws brengen of als ze een inbreuk plegen op de menselijke waardigheid. De toepassing van die wet is in handen van een nieuwe mediaraad, van wie de vijf leden jammer genoeg allemaal door de regering zijn aangeduid. De Europees commissaris die bevoegd is voor media, Neelie Kroes, heeft in een brief uitleg gevraagd aan Boedapest.

De kwestie domineert nu al de topontmoeting tussen de EU en de Hongaarse regering, vrijdag in Boedapest. De hele toestand is erg verontrustend, en de timing, op zijn zachtst gezegd, ongelukkig, want de wet is pas zeer onlangs goedgekeurd, nauwelijks enkele weken voor het Hongaarse EU-voorzitterschap van start ging.

Persvrijheid en mediapluralisme zijn cruciale Europese waarden, die overigens verankerd liggen in verschillende Europese verdragen. Het is één van de grondrechten in het nieuwe Verdrag van Lissabon, en Hongarije heeft zich bovendien in het kader van de Raad van Europa ertoe verbonden om deze waarden ook op het terrein te respecteren. Het Europese parlement heeft hieraan nog expliciet herinnerd, op 25 november, in een resolutie die door een grote meerderheid is goedgekeurd.

De Hongaarse premier Viktor Orban komt op 19 januari naar Straatsburg om te komen uitleggen hoe hij de EU het komende halfjaar wil voorzitten. Dat is voor hem een uitgelezen kans om duidelijk te maken dat Hongarije niet van plan is om de persvrijheid aan banden te leggen. ‘Als er in de praktijk problemen opduiken, zullen we niet aarzelen om deze wet bij te sturen', zei de Hongaarse vicepremier Tibor Navracsics gisteren. Orban moet dat bevestigen, want de EU kan het zich niet veroorloven om kandidaat-landen als Turkije de les te lezen over een gebrek aan mediavrijheid, als intussen zijn eigen voorzitter het niet zo nauw lijkt te gaan nemen op dat vlak. De geloofwaardigheid van de hele EU staat hier op het spel.


Veelzeggende kritiek van Angela Merkel

De kwestie ligt uiteraard extra gevoelig binnen de Europese Volkspartij, want Orban is lid van de EVP en hij heeft vorig jaar met veel overtuiging de verkiezingen gewonnen. Hij wil sterk leiderschap tonen in tijden die financieeleconomisch bijzonder moeilijk zijn voor de lidstaat aan de Donau. Begrijpelijk. Maar dat kan onmogelijk ten koste gaan van een fundamentele waarde als een vrije pers.

Dat Orbans politieke geloofsgenoten Angela Merkel en Jean-Claude Juncker al uitdrukkelijk afstand hebben genomen van de nieuwe mediawet in Boedapest, is op zich veelzeggend genoeg.

De Europese Volkspartij is de grootste partij in het Europese parlement en binnen de Europese Raad, en is (uiteraard) fundamenteel gewonnen voor de vrijheid en het pluralisme in de media. Ze kan het niet maken om een bedenkelijk wettelijk vehikel te verdedigen en er mogelijk van beschuldigd te worden kritische media aan banden te willen leggen.

Ivo Belet, ex-journalist, Europarlementslid voor CD&V en lid van de EP-commissie media


DS, 04-01-2011

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB