Romeinse broeikasgassen

04 October 2012 Siebrand Krul

De uitstoot van methaan is veel langer aan de gang dan gedacht. Naar nu blijkt maakten de Romeinen zich er al schuldig aan.

Het wetenschappelijk tijdschrift Nature bericht dat uit onderzoeken van de universiteit Utrecht blijkt dat, anders dan vaak wordt aangenomen, methaan niet pas met de Industriële Revolutie door de mens werd uitgestoten, maar veel eerder. De Amerikaanse klimatoloog William Ruddiman beweerde dat al omstreeks 2000, maar hij overtuigde toen niet.
‘Onderzoek in de afgelopen tien jaar leverde wel aanwijzingen op dat de verbranding van biomassa door mensen mogelijk al in de Middeleeuwen voor verhoogde methaanuitstoot zorgde. Met ons onderzoek laten wij nu zien dat de uitstoot van methaan zeker al tweeduizend jaar is beïnvloed door verschillende menselijke activiteiten’, aldus dr. Célia J. Sapart van de Universiteit Utrecht.
Minuscule hoeveelheden oude atmosfeer zitten gevangen in luchtbelletjes diep in het poolijs. Sapart en haar collega’s ontwikkelden een techniek waarmee zij uit deze luchtbelletjes met ongekende nauwkeurigheid de herkomst van het methaan konden bepalen.
Methaan komt op verschillende manieren in de atmosfeer. Het ontstaat in natte grond, zoals moerassen en rijstvelden, het wordt gevormd bij de verbranding van biomassa en fossiele grondstoffen en het kan vrijkomen uit zogenaamde moddervulkanen. De gebruikte techniek maakt het mogelijk onderscheid te maken tussen deze verschillende bronnen. ‘Iedere bron verraadt zichzelf door zijn eigen unieke vingerafdruk’, legt Sapart uit. ‘Daarbij is de verhouding tussen gewoon methaan en zijn stabiele koolstofisotoop (methaan waarin het koolstofatoom één neutron meer heeft en dus een fractie zwaarder is) uniek. Met onze techniek kunnen wij de isotoopverhouding veel nauwkeuriger bepalen dan tot nu toe mogelijk was.’
De onderzoekers legden de uitstoot van methaan per bron naast andere gegevens over deze periode, zoals het klimaat, de omvang van de bevolking en het landgebruik. Daaruit komen duidelijk enkele perioden naar voren waarin de uitstoot van methaan door de verbranding van biomassa groter was. Zo was bij het begin van de metingen het Romeinse Rijk op z’n hoogtepunt. De omvangrijke bevolking verbrandde het nodige hout. In de periode daarna zien de onderzoekers de uitstoot van methaan door de verbranding van biomassa afnemen, omdat het Romeinse Rijk in verval raakt. Als later in de Middeleeuwen de bevolking sterk toeneemt, zien zij weer een stijging van de hoeveelheid methaan afkomstig van deze bron.
Daarnaast legden de onderzoekers hun data naast gegevens over het gebruik van landbouwgrond. Ook hier vinden zij een verband tussen de uitstoot van methaan door het verbouwen van gewassen en de hoeveelheid gebruikte landbouwgrond. ‘Deze uitkomsten ondersteunen de hypothese van Ruddiman’, aldus Sapart. ‘Dit onderzoek is een goed voorbeeld van de meerwaarde die je bereikt wanneer je experimenteel onderzoek combineert met computermodellen’, concludeert SRON-onderzoeker dr. Sander Houweling.

Bron: http://www.g-geschiedenis.eu/2012/1...broeikasgassen/

De opwarming van de aarde blijft een gevoelig thema, we worden er zelfs in de campus dagelijks aan herinnerd door de komende actie 'Singing for the climate'. Toch gaat het verhaal verder terug dan we ooit hadden durven denken. Op het eerste zicht lijkt niemand interesse hebben in de geschiedenis van de global warming of de opwarming van de aarde. Toch vind het wel belangrijk om te weten dat dit probleem zich al eeuwen heeft voorgedaan. Ik leg hierbij ook meteen de (kritische) link naar de milieurampen die zich de laatste jaren hebben voorgedaan zoals tsunami's, zware aardbevingen, tornado's, ... Zijn dit ook extreme(re) gevolgen van het feit dat er al eeuwen maatregelen nodig zijn die tegen giftige gassen die in onze atmosfeer terecht komen? Deze vraag opent natuurlijk ook het debat rond de belangrijkste keuzes die er zijn: Vijf voor of vijf na twaalf?

Ik blijf er steevast in geloven dat het ondertussen vijf voor twaalf is en dat er nog steeds mogelijkheden zijn om in te grijpen. Het is en blijft de moeite waard om zuinig(er) om te springen met het milieu. Doorheen de geschiedenis hebben mensen alijd alles willen controleren, ook de natuur. Het is ook altijd gebleken dat dit niet lukt, want de natuur herstelt zich hoe dan ook. Ook de Romeinen hebben zich vroeger moeten aanpassen aan de natuur om te kunnen overleven of om grote veld- en zeeslagen te winnen. Dit artikel vormt dan meteen ook de basis voor een vervolgonderzoek: Hadden de Romeinen aandacht voor die aardopwarming? Was er enige kennis van deze problematiek zoals wij die nu kennen? Dit vind ik persoonlijk toch zeer interessant om te weten! Al ben ik natuurlijk bevooroordeeld door mijn passie voor geschiedenis!