Repareer 'België'


NRC Handelsblad wijdde gisteren zijn commentaar aan de politieke situatie in ons land.


Er zijn weinig landen ter wereld waar bij iedere stembusgang en kabinetsformatie het voortbestaan van de natie op het spel staat. 'België' is zo'n land, drietalig en in tweeën gedeeld, dat met iedere nieuwe regering het uiteenvallen verder vorm geeft. Zoiets kan niet eeuwig goed gaan; dit weekend lijkt er een grens gepasseerd. Formateur Yves Leterme moest zijn poging om een coalitie met de Franstalige partijen te vormen vorige week staken. Waarna een unieke poging van koning Albert om de formatie tussentijds persoonlijk vlot te trekken dit weekend mislukte. Nu moet de Vlaamse christen-democraat Leterme opnieuw, met ingeboet gezag, proberen een coalitie te vormen.

Zijn de Vlaams-Waalse verhoudingen niet meer te repareren? Of is dit de logische consequentie van een 'land' dat geen nationale verkiezingen meer kent, maar alleen regionale? Zodat Wallonië en Vlaanderen elk eigen leiders voortbrengen zonder nationale agenda, ambitie of gezag, zoals het dagblad De Morgen terecht constateerde. Wat hebben zij nog met elkaar, behalve een grens en een Europese, meertalige hoofdstad in het midden?

'België' bestaat in het collectief bewustzijn van de zuiderburen alleen dankzij het sportveld (tennis en voetbal), de monarchie, de vlag, het paspoort en de geschiedenis. Nuttig voor buitenlandse representatie, maar binnenslands nauwelijks nog bron van trots of emotie. Eerder van onenigheid en historisch gekoesterde - maar achterhaalde - rancune. Aspirant-premier Leterme kon zich bij de recente nationale feestdag het nationale volkslied, de Brabançonne, niet herinneren. Een blunder van formaat die doet twijfelen of Leterme wel serieus te nemen is. Dat koning Albert als nationaal instituut zo weinig invloed op de twistende partijen blijkt te hebben, is een teken aan de wand. Is ook de positie van de Belgische monarchie zo verzwakt dat haar rol is uitgespeeld?

Mentaal en cultureel lijken Vlaanderen en Wallonië elkaars overzeese gebiedsdelen. Een fopuitzending van de Waalse tv-zender RTBF over een ophanden zijnde definitieve opheffing van 'België' werd aan beide zijden van de taalgrens breed voor waar aangenomen. Het kan ook anders. Eerder dit jaar hielden de Nederlandstalige De Standaard en de Franstalige Le Soir een vier weken durende journalistieke confrontatie op krantenpapier. Men was voor het eerst uit de loopgraven en in gesprek, met voorbijgaan van clichés, spookbeelden en doemscenario's. Uit een enquête is bovendien gebleken dat 79 procent van de Franstaligen en 82 procent van de Vlamingen de andere gemeenschap beter wil leren kennen.

Zou het dan toch nog mogelijk zijn? België zonder aanhalingstekens? Een écht land, dat door zijn unieke combinatie van Frans en Nederlands een kosmopolitisch tintje heeft, een internationale entree die andere kleine Europese landen node ontberen? Een land dat zich binnen het eigen losse staatsverband net zo doeltreffend beweegt als binnen het Europese? Wie Wallonië buiten de toeristische centra bezoekt, schrikt er van de 'Albanese' aanblik van de dorpen, de wrakke wegen en povere voorzieningen. Dient Wallonië niet nodig te worden opgeknapt? En zouden de Belgen dat karwei misschien ook zelf aankunnen? Of blijven wantrouwen en wederzijdse verwijten dat dringende karwei verhinderen?


DS, 22-08-2007 ( © NRC Handelsblad)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB