Blindganger- Waarom een mysterieuze vliegtuigbom in Georgië verontrustend is


Een vliegtuigbom valt naast een Georgisch dorp. Rusland en Georgië beschuldigen elkaar. Een bom in een kruitvat is geen goed idee.


Een zwartgeblakerd gat in een maïsveld bij het Georgische dorp Tsiteloebani lokte gisteren een legertje cameraploegen. Het gat was maandagavond geslagen door een vliegtuigbom van 700 kilogram - die gelukkig niet ontplofte. Toch roept de bom vragen op, en illustreert ze de erg wankele situatie in de Kaukasus.

Volgens de Georgische regering van president Michail Saakasjvili is de bom gedropt door een Russisch Soechoi-24-jachtvliegtuig. Georgische radars zouden hebben gezien hoe dat toestel vanuit de militaire basis in Mozdok - ook het Russische bastion voor de oorlog in het nabijgelegen Tsjetsjenië - het Georgische luchtruim binnendrong. Nadat de bom was afgeworpen, zou de Soechoi zijn teruggevlogen naar Mozdok.

De Russische luchtmacht ontkende dat Russische toestellen Georgië waren binnengedrongen. Een Russische commandant zwoer dat het vliegtuig zelfs 'uit het oosten' kwam, uit Georgië zelf.

Welles-nietes, dus. De Georgische regering spreekt van een 'daad van agressie'. President Saakasjvili zei dat hij 'een krachtige internationale reactie verwacht'. 'Dit is niet alleen een Georgisch probleem, het is ook een risico voor de Europese veiligheid.' En hij herinnerde ook aan een ander voorval dit voorjaar, nabij de afvallige Georgische republiek Abchazië.

Op 11 maart vuurden helikopters 's nachts op het Georgië-getrouwe deel van het afvallige republiekje (dat aanleunt bij Rusland, maar er officieel niet wordt door erkend). Een onderzoek van de Verenigde Naties kwam niet tot een officiële conclusie. Volgens de Georgiërs was de verklaring eenvoudig: er zaten namelijk ook Russische onderzoekers in het team. Bovendien weigerde Moskou volgens Georgië zijn volledige medewerking.

In het rapport werd wel zacht gesuggereerd dat Rusland verantwoordelijk 'kan zijn' voor de aanval. Een opmerkelijk argument was dat de aanval in het donker en bij slecht weer plaatsvond. Alleen Russische piloten in de regio zijn opgeleid om in zulke omstandigheden te opereren.

Fundamenteel is de lijst van incidenten tussen Georgië en Rusland een lijvig boek aan het worden. De Georgiërs 'namen' in 1991 hun onafhankelijkheid terug na een opgedrongen verblijf in de Sovjet-Unie. Ze hebben een rijke geschiedenis van tweeduizend jaar, zijn het tweede koninkrijk ter wereld dat het christendom als staatsgodsdienst invoerde (in 337, na Armenië) en hun patriottisme is groot.

Zo groot dat in een vlaag van ultranationalisme de Georgiërs er begin jaren negentig een potje van maakten. De regio's Abchazië en Zuid-Ossetië scheidden zich de facto af en versloegen de Georgiërs op het slagveld. Er vielen tienduizenden doden en honderdduizenden moesten op de vlucht. Rusland heeft al die tijd een dubbelzinnige rol gespeeld. Het doseert en verdeelt zijn militaire en economische steun. Sommigen spreken van een 'strategie van de gecontroleerde spanning'.

Maar sinds het aantreden van Michail Saakasjvili in 2004 probeert Moskou voluit Georgië het leven moeilijk te maken. Dat gaat prima via de 'bevroren conflicten' in Abchazië en Zuid-Ossetië. Saakasjvili is, ondanks aanvallen van testosteron in zijn retoriek, een relatief succesvolle president - die de toekomst van zijn land in het Westen ziet. Net zijn pleidooi voor een Navo-lidmaatschap jaagt Rusland de gordijnen in.

Een crisisje vorig jaar leidde tot een open conflict. Georgië arresteerde vier vermoedelijke Russische spionnen. De economische boycot die Rusland sowieso al had ingesteld tegen mineraalwater en wijn uit Georgië - traditioneel belangrijke exportproducten - werd nog uitgebreid. Rusland sloot de grenzen met Georgië, verbood vliegverkeer en arresteerde in Moskou honderden Georgische migranten op een manier die deed denken aan ongure tijden. Bij de deportatie van de Georgiërs overleden twee van hen.

Moskou heeft intussen al enkele van die maatregelen teruggedraaid: de voorhamertactiek bezoedelde vooral de Russische reputatie en Saakasjvili gaf geen krimp. Maar gemakkelijker is de situatie niet geworden. Het Kremlin neemt steeds openlijker de handschoen op tegen 'het Westen', de Verenigde Staten voorop. President Vladimir Poetin kondigde onlangs nog aan dat Rusland het CFE-ontwapeningsverdrag in Europa opschort. Georgië zet intussen naarstig zijn toenaderingspogingen tot de Navo voort.

Rusland 'kiest' in december een nieuw parlement en in maart 2008 een president. Ten eerste wil het Poetin-regime daarbij geen risico's lopen, en ten tweede wordt Poetin steeds actiever naarmate het einde van zijn tweede ambtstermijn nadert. Georgië staat volgend jaar voor parlementsverkiezingen en in 2009 probeert de pro-westerse Saakasjvili zich te laten verkiezen.

Dat alles versterkt de neiging van sommigen om in een gevaarlijk machtsspel te vervallen. Als het gat in het maïsveld van Tsiteloebani in die categorie thuishoort, kan de blindganger weleens een bom met een erg lange lont blijken.


DS, 08-08-2007 (Jorn De Cock)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB