Film over vredelievende islam breekt alle records


Terwijl voor de Nederlandse ambassade in Indonesië de hele week al wordt gedemonstreerd tegen de film ’Fitna’, staan elders in Jakarta mensen in de rij voor een heel andere, pro-islamfilm.


Een film die de islam juist als vredelievend afschildert en oproept tot verdraagzaamheid. In de afgelopen maand hebben ruim drie miljoen mensen ’Ayat Ayat Cinta’ (’Liefdesverzen’) gezien. Ook de Indonesische president Susilo Bambang Yudhoyono, die de film een antithese van Fitna noemde.

Indonesië heeft de grootste moslimgemeenschap ter wereld. Toch is het genre islamitische film vrij nieuw in het land. Grote Hollywoodproducties trekken normaal gesprokken een enorm publiek, maar zelfs de best bekeken film ooit, ’Titanic’, trok in de eerste maand niet zoveel bezoekers als Ayat Ayat Cinta.

De enorme belangstelling voor zijn islamitische film komt voor regisseur Hanung Bramantyo als een complete verrassing. Hij maakte de verfilming van het gelijknamige boek vanwege het negatieve daglicht waarin de islam al jarenlang staat: „Met deze film wil ik laten zien dat de islam niet alleen over djihad gaat.”


De film speelt zich af in Egypte, waar de Indonesische Fahri aan een islamitische universiteit studeert. Hij krijgt te maken met zowel religieuze als wereldlijke kwesties: polygamie, vrouwenrechten, corruptie, xenofobie en liefde. Met behulp van de Koran en zijn rotsvaste geloof gaat de jonge Fahri deze problemen te lijf. In een van de meest indrukwekkende scènes wordt een Amerikaanse vrouw in de bus aangevallen door een moslim. Fahri springt tussen beiden en spreekt de man bestraffend toe: Mohammed heeft gezegd dat alle buitenlanders die legaal een land zijn binnengekomen met open armen moeten worden verwelkomd.

Toch is niet iedereen weg van de film. Columnist Jennie S. Bev noemt de film een ’overdreven geromantiseerde visie op het spirituele lijden’. Ze waarschuwt voor de rolprent. „Indonesiërs moeten voorzichtig zijn in het verteren van dit soort propaganda, juist wanneer het is overgoten met een populair sausje.”

In de film wordt een christelijk meisje bekeerd tot het islamitische geloof. Voor veel christenen in Indonesië een reden om de film niet te willen zien. De protestantse Robert Riady heeft de film wel gezien en vindt dat ’Liefdesverzen’ onvoldoende rekening houdt met de christelijke gemeenschap in zijn land. „In eerste instantie vond ik de film heel harmonieus, maar ik heb erg veel moeite met de bekeringsscène, dat had niet gehoeven.” De 34-jarige moslima Alfi Cempaka is het absoluut niet met hem eens: „De film geeft ons juist een mooie weergave van de relatie tussen het islamitische geloof en andere religies.”

Indonesië is een seculiere staat, en uitingen van geloof werden onder voormalig dictator Soeharto de kop ingedrukt. Zo werd het groots vieren van religieuze feestdagen niet toegestaan en waren op straat nauwelijks vrouwen met hoofddoek te zien. Na zijn val, nu tien jaar geleden, gingen mensen op zoek naar hun religieuze identiteit. Het islamitische extremisme begon ook in Indonesië een kleine aanhang te krijgen. Met als resultaat een aantal zelfmoordaanslagen, waarbij honderden mensen omkwamen.

Vandaag de dag liggen boekenzaken vol met titels als: ’Hoe word ik een goed moslim’ en ’De tien beste manieren om te bidden’. Religieuze romans als ’Ayat ayat Cinta’ vliegen de winkels uit; een teken dat de zoektocht naar een islamitische identiteit nog steeds gaande is.

Zo ook bij de 18-jarige moslima Metha. Ze zit met haar vriend in de bioscoop. Ze draagt geen hoofddoek. „Ik voel mij schuldig als ik naar de film kijk, omdat het mij wijst op mijn zonden”, vertelt ze. „Eigenlijk zou religie niet zo’n grote plek moeten innemen in een film.”

Vooral het romantische aspect uit de film spreekt haar aan. Ze zou graag zo als de hoofdrolspeelster willen zijn, maar is daar nog niet klaar voor: „Ik volg de regels van de islam nu niet, dat doe ik later wel”, vertelt ze met een glimlach.


Trouw, 04-04-2008

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB