Grondwet EU herrijst nog niet


Geweldenaren zijn het, die Luxemburgers. Het op een na kleinste EU-land (Malta is nog kleiner) heeft de voorstanders van de Europese Grondwet weer hoop gegeven.


Bij het Luxemburgse referendum van zondag was het verschil tussen het ’jo’ (56,5 procent) en het ’nee’ (43,5 procent) maar 25273 stemmen. Zij gaven premier Juncker een vrolijke bui. Trots noemde hij zijn land ’een kleine staat maar een grote natie’. ,,Deze stemming was even belangrijk als die in Frankrijk en Nederland”, zei hij. Ook wees hij erop dat de helft van de EU-lidstaten de Europese Grondwet nu hebben aanvaard.

De teller staat officieel op dertien voorstanders, twee tegen en tien nog onbeslist. Onofficieel kan België ook al bij de voorstanders worden gerekend: het federale parlement heeft ja gezegd, alleen de regionale volksvertegenwoordigingen moeten zich nog uitspreken en dat zal weinig problemen veroorzaken.

Nu is het even afwachten of de Luxemburgse uitslag echt moed geeft. Van de zes landen die een referendum wilden houden, durft alleen Ierland het nog aan, zij het pas volgend jaar. De rest heeft de stemming voor onbepaalde tijd uitgesteld.

Zelfs parlementaire procedures, die veel minder gevaar opleveren, zijn uitgesteld in Finland en Zweden. Alleen Estland gaat er dapper mee door.

Als de uitstellers goed naar de Luxemburgse uitslag kijken, zullen ze daar minder hoop uit kunnen putten dan Juncker doet. Want ook in Luxemburg is gebleken dat de Grondwet lastig te verkopen is aan de kiezers. Het landje is traditioneel zeer pro-Europees. De stad Luxemburg dient als bijkantoor voor de Brusselse EU-instellingen. De open grenzen trekken veel klanten uit de buurlanden die munt slaan uit Luxemburgs lage belastingtarieven.

Aanvankelijk zag tachtig procent van de Luxemburgers geen probleem in de Grondwet. Maar net als in Frankrijk en Nederland kalfde die steun af toen de discussie begon. Een maand geleden, toen de laatste opiniepeiling werd gepubliceerd, was nog maar 55 procent voor. Sindsdien waren peilingen verboden.

Premier Juncker, die zijn handen vol had aan het tijdelijk EU-voorzitterschap, trok pas op het laatste moment van dorp naar dorp om de Grondwet aan te prijzen. De populaire en vertrouwenwekkende Juncker dreigde zelfs af te treden als het ’nee’ zou worden, een kunstje dat Chirac en Balkenende niet hadden aangedurfd. Maar het resultaat is amper beter dan die laatste opiniepeiling.

De Luxemburgers die geen direct profijt trekken van het Europese zakenleven en bestuur, blijken weinig op te hebben met de Grondwet. In Esch-zur-Alzette, met 28000 inwoners de tweede stad van het land, stemde zelfs een meerderheid tegen. Esch ligt in een arbeidersstreek die weinig hoop heeft op een alternatief voor de verlopen staalindustrie daar. Dat snippertje ’oud en bang’ Europa in Luxemburg bleek gevoelig voor de nee-activisten die uit naburig Frankrijk waren overgekomen.

Dus zelfs in Luxemburg had de Grondwet het niet makkelijk. Voor Denemarken, Tsjechië, Polen, Portugal en Groot-Brittannië is er dan ook nog geen reden om de uitgestelde referenda weer op de agenda te zetten.


Trouw, 12-07-2005

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB