De wurgslang in het paradijs


Het dierenrijk kent spectaculaire voorbeelden van wurgslangen die in staat zijn een heel kalf in een keer door te slikken. Na dat exuberante staaltje van anatomische flexibiliteit trekken de slangen zich terug om in alle rust hun prooi te verteren en zijn ze voor weken of maanden voldaan.


Het is het soort prestatie waarvan mensen geneigd zijn om te zeggen dat je 'zoiets toch niet kan bedenken'. Maar zoals steeds kent de menselijke inventiviteit geen grenzen. De wijze waarop vandaag Electrabel de Belgische bedrijven en consumenten in zijn greep heeft is geen loutere kopie van wat de slang uit het voorbeeld doet, het is er zelfs een verbeterde versie van.

Volgt u maar: de elektriciteit die Electrabel vandaag op de markt brengt wordt geproduceerd in centrales die de Belgische consument door het betalen van een kunstmatig hoge elektriciteitsprijs versneld heeft afbetaald. Een mens zou denken dat hij in ruil voor die investering later kan genieten van een mooi rendement, bijvoorbeeld in de vorm van redelijke en transparante energieprijzen. Maar dat blijkt buiten de waard gerekend. Dankzij zijn door de Belgische verbruikers 'geschonken' productiepark blijft de positie van Electrabel namelijk ook op de geliberaliseerde markt onveranderd dominant. Nieuwkomers op de markt moeten gigantische investeringen doen in nieuwe installaties en moeten om die investeringen te recupereren in concurrentie gaan met een bedrijf dat die kosten niet moet dragen, maar zijn product toch aan dezelfde prijs kan slijten. Deze slang heeft geen kalf maar een park nucleaire- en andere elektriciteitscentrales doorgeslikt.

De vergelijking die Johan Albrecht maakte (DS 20 mei) tussen wat Electrabel doet en wat er gebeurt in de staalsector (waar de opbrengst van de verkoop van teveel toegekende emissierechten ook niet ten goede komt van de klanten) is in dit verband dan ook volkomen naast de kwestie. Met zou van een milieueconoom kunnen verwachten dat hij het onderscheid kan maken tussen een concurrentiële sector waarin meerdere spelers actief zijn en een bedrijf dat dankzij een met staatssteun verworven productiepark een de facto monopolie bezit op de Belgische markt. Maar het blijkt een fundamentele constante te zijn in het Belgische politieke en economische establishment dat op Electrabel noch de regels van de rechtvaardigheid, noch die van de markt van toepassing zijn.

En zo kan men zien dat dezelfde partijen die zich met maatregelen zoals de notionele intrestaftrek opwerpen als verdedigers van bedrijven plotseling niet thuis geven wanneer al die bedrijven het slachtoffer worden van een uit de hand gelopen monopolie.

Als men op basis van de cijfers van de Creg weet dat de gezinnen de voorbije jaren minstens 1 miljard euro te veel hebben betaald en de bedrijven 1,2 miljard, dan is voor de 'vrijwillige bijdrage' van 250 miljoen die de huidige regering wil innen bij de elektriciteitssector alleen de term 'belachelijk' van toepassing. Als uw verontwaardiging u verhindert het zelf rustig uit te rekenen wil ik het voor u doen: deze regering van christendemocraten en liberalen hanteert voor monopoliewinsten een belastingtarief van 10 procent. Denkt u daar vooral aan als u uw belastingsbrief voor mijnheer Reynders invult. En vergeet ondertussen ook niet uw energierekening scherp in het oog te houden. Ook in hun afwijzing van onze voorstellen om tijdelijke maximumprijzen op te leggen in afwachting van echte concurrentie op de markt zijn liberalen en christendemocraten immers unaniem. Er bestaat bijgevolg geen enkele garantie dat u die 250 miljoen euro straks niet zelf ophoest via een hoger energietarief.

Kortom, alle gespeelde boosheid van onder meer mijnheer Bart Tommelein ten spijt, het is meer dan duidelijk dat de huidige regeringsploeg allerminst de kracht of de ambitie heeft om een beleid te voeren dat burgers en bedrijven in dit land verzekert van een eerlijke behandeling op de energiemarkt en vooral van een eerlijke factuur. Ze is blijkbaar zelfs niet van plan om de omstandigheden te creëren waarin een echte markt kan functioneren. Zou dat kunnen zijn omdat slangen niet gedijen in een groep?

Bruno Tobback is SP.A-kamerlid


DS, 22-05-2008

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB