Meer EU kost minder dan crisis na crisis bezweren


De Europese leiders hopen dat ze op hun Top de euro hebben gered. Maar de huidige maatregelen volstaan niet. De eurozone heeft een echt gemeenschappelijk economisch beleid nodig. Zullen de politici ver genoeg willen gaan? En snel genoeg?


Het gebrek aan eenheid in Europa is het afgelopen jaar pijnlijk voelbaar geweest in onze portemonnee. De speculanten vielen de eurozone op haar zwakke flank aan en iedereen moest te hulp schieten. Dat kostte veel geld, maar het alternatief - de teloorgang van de euro - zou een economische ramp en een sociaal bloedbad veroorzaakt hebben.

En dus vochten de Europese leiders terug. Met de hete adem van de speculanten in de nek namen ze maatregelen die een jaar geleden als pure utopie naar het rijk der dromen werden verwezen. Europa is op korte tijd onherkenbaar veranderd. Er werd overeengekomen om toezicht op elkaars begroting uit te oefenen om te voorkomen dat landen een onhoudbare schuld opbouwen, de inflatie uit de pan laten rijzen of de concurrentiekracht van hun economie laten verslappen - samengevat: de oorzaken van de huidige crisis.

Verder konden ze niet gaan zonder grote wijziging aan het Verdrag van Lissabon. Maar het volstaat niet. Een muntunie vereist meer. En de staatshoofden en regeringsleiders beseffen dat. Op hun diner in Brussel donderdagavond wisselden ze van gedachten over de stappen die nog vereist zijn. Voor de allereerste keer discussieerden ze over een gezamenlijk economisch beleid. Daarbij gaat het niet alleen meer over begrotingsbeleid, maar - onder meer - over loonvorming, pensioenen, koopkracht en productiviteit.

Uiteindelijk gaat het daarbij ook over een 'centrale regering' met een substantieel budget voor de Unie, best bestaande uit 'eigen middelen' in plaats van dotaties, die in geval van nood snel kan ingrijpen. Immers, de vrijwel failliete Amerikaanse deelstaten bedreigen de dollarzone niet, terwijl de verzwakte eurolanden, die er minder slecht aan toe zijn dan die Amerikaanse deelstaten, de eurozone wel in gevaar brengen. Het enige verschil is de politieke eenheid van de VS.

De erkenning dat het bestaande niet volstaat, is op zich al een mijlpaal. De regeringsleiders geraakten evenwel nergens. Al gauw stootten ze op nationale tradities en ideologische verschillen tussen politieke families. Het resultaat is ontgoochelend.

Misschien kon van zo'n eerste discussie niet meer verwacht worden. Maar de onwil om tot een meer gestructureerd debat te komen, is wel alarmerend. Het voorstel van de Franse president Nicolas Sarkozy om in januari een speciale Europese Top te beleggen over de contouren van een economische unie is wellicht strategisch niet verstandig. Dat het afgewezen werd, is dus niet eens zo erg.

Dat het voorstel van Herman Van Rompuy, de permanente voorzitter van de Europese Raad, voor de oprichting van een nieuwe werkgroep door de Duitse kanselier Angela Merkel van tafel werd geveegd, is dat wel. Hoe kan je immers ideologische en nationale verschillen overbruggen zonder discussienota als leidraad?

Als de leiders niet instemmen met een nieuwe werkgroep, is het aan de Europese Commissie om voorstellen te lanceren, wordt geopperd. De kans lijkt evenwel klein dat die de uitdaging zal aannemen.

Nogmaals: Europa heeft de doemdenkers tot hiertoe altijd het nakijken gegeven. Maar de stapsgewijze aanpak, dat gebrek aan globale visie kost geld. Zolang de markten een machtsvacuüm bespeuren, zullen ze onrustig blijven.

Bovendien is er geen tijdpad afgesproken voor de toekomstdiscussie. Nochtans is de tijd beperkt, heel beperkt. Hoe lang? Hooguit enkele maanden, schatten sommigen. Haalt men dat niet, dan zal dit niet de laatste EU-Top over de euro zijn.


DS, 18-12-2010 (Evita Neefs)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB